FTBS 2024: bankowość spółdzielcza jest nowoczesna, gdyż wszystko, co jest dostępne dzisiaj na rynku dla klientów, udało się jej wdrożyć
Jak zauważył Włodzimierz Kiciński, wiceprezes ZBP, banki spółdzielcze w minionym roku osiągnęły 4,7 mld zł zysku i jest to 25% zysku wypracowanego łącznie przez sektor bankowy w naszym kraju. Wspomniał też o ESG i udziale banków spółdzielczych w finansowaniu związanych z tym potrzeb lokalnego biznesu.
Paweł Minkina, wiceprezes zarządu Centrum Procesów Bankowych i Informacji oraz redaktor naczelny Miesięcznika Finansowego BANK mówił o skali zmian w bankowości i tym większej konieczności budowania relacji oraz integracji z kluczowymi dostawcami technologii dla sektora. Temu służy też to Forum.
Gość Specjalny FTBS, dr Czesław Siekierski, minister rolnictwa i rozwoju wsi zwrócił uwagę na wyzwania, jakie stoją dziś przed sektorem rolniczym, wynikające z uwarunkowań światowych, na które trzeba odpowiedzieć. Tylko 10% mieszkańców wsi jest związanych zawodowo z rolnictwem.
Coraz więcej jest też gospodarstw większych, nastawionych na produkcję, które czułe są na sytuację na rynku. Potrzebują one dostępu do kredytów dla utrzymania płynności finansowej.
Jak stwierdził, obecny rząd zamierza ograniczać bezpośrednie wsparcie rolnictwa w formie dotacji na rzecz stawiania raczej na czynniki rynkowe i większy udział instrumentów finansowych.
Sesja 1: Kierunki i możliwości dynamicznego rozwoju bankowości – dokąd zmierzamy, nowoczesny klient, jego potrzeby, a dostępne zasoby
Aktualną sytuację w sektorze bankowości spółdzielczej przedstawił dr Tomasz Pawlonka, doradca zarządu w Zespole Badań i Analiz w ZBP. Jak stwierdził, w ciągu ostatnich dwu lat banki spółdzielcze odzyskały udział w kredytowaniu rolników i jednostek samorządu terytorialnego oraz mikroprzedsiębiorstw.
Co niepokojące – maleje udział banków spółdzielczych w kredytowaniu małych i średnich przedsiębiorstw. Rentowność banków spółdzielczych jest też wyraźnie wyższa niż w bankach komercyjnych.
Debatę „Dostawców rozwiązań core bankingu dla sektora spółdzielczego” poprowadził Krzysztof Karwowski, przewodniczący Sekcji Banków Spółdzielczych i Banków Zrzeszających ZBP oraz prezes zarządu Banku Spółdzielczego w Szczytnie.
Uczestniczyli w niej: Adam Borkowski, dyrektor Pionu Współpracy z Bankami w Zakładzie Usług Informatycznych NOVUM; Piotr Chrzanowski, prezes zarządu w firmie SoftNet; Wioleta Ciulińska, wiceprezes zarządu ds. finansów i bezpieczeństwa w Banku Spółdzielczym w Płońsku; Tomasz Klimecki, prezes zarządu w Rejonowym Banku Spółdzielczym w Lututowie; Krzysztof Kokot, wiceprezes zarządu Banku Polskiej Spółdzielczości; Marcin Kozdroń, prezes zarządu Banku Spółdzielczego w Limanowej; Błażej Mika, wiceprezes zarządu SGB-Banku oraz Zbigniew Pomianek, wiceprezes zarządu w Asseco Poland.
Mówiono między innymi o rozwoju usług opartych o AI, otwartej bankowości i rozporządzeniu DORA, które ma też wpływ na systemy centralne w bankach. Zauważono, że fintechy będą dalej istotnie oddziaływać na rozwój sektora bankowego. Oferowany system corowy po prostu musi być otwarty, a dostawcy powinni konkurować atrakcyjnością, a nie poprzez zamykanie systemu. Podkreślano też znaczenie cyberbezpieczeństwa.
Sesja 2: Nowoczesne rozwiązania technologiczne na rzecz rozwoju bankowości spółdzielczej
AI dla optymalizacji kosztów utrzymania placówek. SmartThings, MagicInfo jako rozwiązania ułatwiające komunikacje i działania operacyjne w placówkach banku przedstawił Paweł Zaworski, One Samsung – Senior Manager w Samsung Electronics.
Samsung to też producent m.in. klimatyzatorów. Nawet w małych oddziałach banku, w których jest kilka klimatyzatorów, dzięki wykorzystaniu AI mogą one zacząć się uczyć pewnych reguł funkcjonowania. Jak dodał ekspert – ponad 20% oszczędności można uzyskać tylko dzięki odpowiedniemu sterowaniu grzaniem i chłodzeniem w budynku.
O digitalizacji i bezpieczeństwie zasobów – korzyściach i wyzwaniach wynikających z cyfryzacji mówił Krzysztof Piątek, Business Development Manager w firmie Iron Mountain.
Flota firmy w 30% to samochody elektryczne, zatem w dużych miastach mogą poruszać się buspasami, co pozwala dostarczać i odbierać dokumentację do digitalizacji znacznie szybciej. Archiwizacja dokumentacji obejmuje zarówno archiwizację elektroniczną, jak i papierową.
O nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych na rzecz rozwoju bankowości spółdzielczej i wykorzystaniu sztucznej inteligencji do obsługi klientów banków spółdzielczych w Contact Center rozmawiał Adam Matyaszek, wiceprezes zarządu w ITCARD z Mariuszem Kumorkiem, wiceprezesem zarządu Krakowskiego Banku Spółdzielczego. W trakcie rozmowy podkreślono, m.in. znaczenie skali przy dostarczaniu takiej usługi.
e-Doręczenia jako element cyfryzacji banków na przykładzie systemu eDO Post przedstawił Jerzy Judycki, Product Owner w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.
Jak podkreślił, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW) kojarzy się z drukowaniem banknotów, między innymi polskich, ale nie tylko i ma też prężny dział usług cyfrowych, w tym dotyczących usług zaufania. Część dokumentów bankowych, na przykład potwierdzenie przelewu, w ogóle nie wymagają podpisu, ale wciąż wiele jest papierowych i klient podpisuje się na papierze.
To można cyfryzować i tu potrzebujemy podpisu, który będzie równoważny podpisowi odręcznemu. Czyli tzw. kwalifikowanego podpisu elektronicznego, złożonego pod dokumentem elektronicznym. Ekspert wspomniał także o e-Doręczeniu – już od 1 października 2024 r. urzędy i inne podmioty publiczne będą miały obowiązek korzystania z niego. To jest część publiczna, darmowa, która pozwala tylko na komunikację z administracją publiczną. PWPW oferuje wersję komercyjną do kontaktów także z innymi podmiotami.
Czytaj także: Prezes ZBP o tym, jak technologia zmienia banki lokalne
Sesja 3: Cyberbezpieczeństwo sektora bankowości spółdzielczej w kontekście dostępności zasobowej i budżetowej. Zagrożenia i nowe perspektywy. Czy wszystkie Banki Spółdzielcze stać na cyberbezpieczeństwo w niezbędnym zakresie?
Wyzwania w zakresie prawa nowych technologii dla sektora bankowości spółdzielczej oraz o wpływie regulacji na biznes bankowy mówiła Katarzyna Urbańska, dyrektor Zespołu Prawno-Legislacyjnego w ZBP.
Wspomniała między innymi o wdrażaniu rozporządzenia DORA. Ważne jest np. przeprowadzenie wstępnej oceny ryzyka, aby ustalić, czy można zawrzeć umowy lub relacje biznesowe z takimi, a nie innymi dostawcami usług technologicznych, które nie spowodują nadmiernej koncentracji ryzyka. Mówiła o systemach AI, które są niedopuszczalne, zabronione i nie można ich stosować oraz o utracie kontroli nad algorytmami.
Krajobraz cyberzagrożeń i nowe wyzwania dla sektora bankowości spółdzielczej z perspektywy UKNF przedstawił Krzysztof Dąbrowski, dyrektor zarządzający Pionem Bezpieczeństwa w Urzędzie KNF.
Zwrócił uwagę między innymi na problem braku aktualizacji zewnętrznych komponentów systemów informatycznych. To wręcz zaproszenie dla hakerów. Wspomniał o regulacjach takich jak NIS2. Podkreślił zagrożenie, jakim jest brak regularnych testów i audytów systemów krytycznych.
Nowa era bezpieczeństwa bankowości, analiza behawioralna oraz AI w walce z zagrożeniami była tematem prezentacji Piotra Kota, managera rozwoju biznesu w NASK – Państwowym Instytucie Badawczym. Mówił między innymi o tym, jak można wspomóc się narzędziami wykorzystującymi sztuczną inteligencję do tego, żeby wykrywać choćby deepfake.
Od monitorowania do optymalizacji – dostępna i bezpieczna infrastruktura IT, to temat wystąpienia Mariusza Szeksztełło, dyrektora Departamentu Rozwoju Biznesu oraz Mateusza Dampca, architekta ds. monitoringu infrastruktury IT z firmy Aplitt.
Jak stwierdzili, jeżeli bank powinien być zgodny z regulacjami, to znaczy że jego infrastruktura też powinna być z nimi zgodna. Jeżeli chcemy tworzyć własny monitoring, to musimy wiedzieć, że zawsze będzie on mniej skuteczny niż produkty specjalizujących się w tym korporacji.
O silnym uwierzytelnianiu (aktualnym stanie regulacji) oraz o ostatnich cyberincydentach i bieżącym orzecznictwie rozmawiali Krzysztof Góźdź, Sales Manager i Bartosz Cieszewski, Solutions Architect w firmie Secfense.
Jak podali, aż 80% incydentów cyberbezpieczeństwa zaczyna się od jakiejś formy przejęcia konta. Korzystanie z silnego uwierzytelniania, najlepiej wieloskładnikowego to zdjęcie odrobiny odpowiedzialności z klientów i pracowników, by chronić się przed takimi incydentami. Wspomnieli między innymi o zabezpieczaniu użytkowników aplikacji webowych.
Wsparcie sektora bankowości spółdzielczej przez FinCERT.pl, BCC ZBP w zakresie cyberbezpieczeństwa przedstawił mec. Paweł Szulik z Zespołu Bezpieczeństwa Banków w ZBP.
Opowiedział o poszczególnych działaniach Zespołu, zarówno operacyjnych, jak i o charakterze regulacyjnym, czy też edukacyjnym. W tym o współpracy w zakresie edukacji na przykład z „Super Expressem”. Wspomniał też między innymi o rekomendacji dotyczącej przeciwdziałaniu transakcjom oszukańczym.
Panel dyskusyjny w tej sesji moderował dr Tadeusz Białek, a uczestniczyli w nim Paweł Gula, prezes zarządu firmy VerdIT; Agnieszka Szopa-Maziukiewicz, prezes zarządu Digital Fingerprints oraz dyrektor zarządzająca Obszarem IT Grupy BIK; Daniel Krzywiec, dyrektor Departamentu Cyberbezpieczeństwa w SGB-Bank; Bartosz Kublik, wiceprezes zarządu kierujący pracami zarządu Banku Ochrony Środowiska; Marek Kuklewski, prezes zarządu w Banku Spółdzielczym w Gogolinie oraz Piotr Piłat, p.o. prezesa zarządu Krakowskiego Banku Spółdzielczego.
W trakcie dyskusji zwrócono uwagę, że modus operandi przestępców się zmienił i coraz częściej widać ataki celowane konkretnie na usługi płatnicze. Bankowość jest najczęściej atakowanym sektorem, a ponad 60% wszystkich ataków jest ukierunkowanych na kradzież tożsamości z wykorzystaniem różnych socjotechnik. Rozmawiano o możliwych uśpionych w systemie wirusach, czekających tylko na uruchomienie. Mówiono o potrzebie wspólnych działań w zakresie bezpieczeństwa. Wspomniano też o platformie antyfraudowej BIK.
Sesja 4: Generatywna sztuczna inteligencja AI, a praktyczne zastosowanie i wdrożenia. Zapewnienie ciągłości działania systemów z wykorzystaniem AI. Historie sukcesu wdrożeń rozwiązań opartych o sztuczną inteligencję AI w bankach
Inteligentne Wyszukiwarki typu RAG (Retrieval-Augmented Generation) w bankowości: przyszłość zarządzania informacją. Tak zatytułował swoje wystąpienie Paweł Klimiuk, kierownik Zespołu Modelowania AI w Biurze Rozwoju Sztucznej Inteligencji w PKO Banku Polskim.
Mówił między innymi o odpowiadaniu językiem naturalnym na zadane pytania. Nie mamy już klasycznych wyszukiwarek, w których otrzymujemy listę kilku, kilkunastu linków, w które musimy wejść i je przeszukać. Otrzymujemy gotowe podsumowanie i nie tracimy czasu na przeszukiwanie zawartości.
Kiedy chatboty przestają być botami? Na tak postawione pytanie starał się odpowiedzieć Bartłomiej Dajer, New Business Development Director w Credit Agricole Bank Polska.
Jak podał, Bank już w 2017 roku wdrożył pierwszego chatbota. W 2020 roku wprowadzono pierwszego opartego już na silniku przetwarzania języka naturalnego. Wprowadzono też kilka chatbotów wewnętrznych, które pomagają pracownikom dotrzeć szybciej do różnego rodzaju potrzebnych im informacji.
„AI to nie kalkulator” – czyli o trudnościach wdrożeń AI w bankach, współpracy z Bankiem Spółdzielczym w Brodnicy, heurystykach i biznesowej odpowiedzialności mówił Patryk Kozłowski, Actionbot Product Manager w firmie TUATARA.
Zwrócił uwagę, że AI to jedna z pierwszych technologii, jak nie pierwsza, która w całości w każdym procesie może zastąpić człowieka. Jest to też technologia, która nie daje nam stuprocentowej przewidywalności zarówno w efektach społecznych, jak i emocjonalnych, czy też firmowych. Przedstawił wdrożenie chatbota, nawet prostszego niż w założeniach, w banku. Pozwoliło to zmniejszyć czat pracownika z klientem ilościowo i czasowo.
Zastosowanie sztucznej inteligencji w narzędziach AML przedstawiła Edyta Zdziarska, ekspert ds. AML, Zdziarska Bezpieczne i Legalne Finanse.
Zwróciła uwagę, że przy nawiązaniu relacji z klientem konieczna jest jego weryfikacja w bazach zewnętrznych, na listach sankcyjnych i innych. Mamy do dyspozycji wszelkie informacje, które są w sieci na jego temat i powinniśmy z nich korzystać. Tutaj właśnie świetnie sprawdzają się mechanizmy uczenia maszynowego, ponieważ one bardzo dobrze radzą sobie z dużą ilością danych.
Lean Language Models. Nowa era AI dla instytucji finansowych to tematyka wystąpienia Piotra Kawczyńskiego, prezesa zarządu w firmie Affexy. Firma tworzy własne modele i rozwiązania oraz proponuje je na rynku. Łączy neurobiologię, językoznawstwo, kognitywistykę i teorię systemów złożonych. Nie integruje dużych modeli językowych, bo uważa, że nie będzie to długoterminowo, ani efektywne, ani opłacalne. Wszystko przetwarza też we własnym modelu językowym.
Panel dyskusyjny prowadził Włodzimierz Kiciński. Udział w nim wzięli: Tomasz Gromada, prezes zarządu Spółdzielczego Banku Rozwoju z siedzibą w Szepietowie; Małgorzata Matejkowska, prezes zarządu w Kujawsko-Dobrzyńskim Banku Spółdzielczym; Tomasz Mieszczak, wiceprezes zarządu w Nicolaus Bank w Toruniu oraz Grzegorz Głowacki, członek zarządu ds. Informatyki i Innowacji w Banku Spółdzielczym w Brodnicy.
W trakcie dyskusji poruszono między innymi sprawę szkolenia o nowych technologiach zarówno zarządów, jak i pracowników banków. Podkreślano wartość automatyzacji. Trzeba także zwrócić uwagę na takie zagadnienia, jak AML, scoring kredytowy itp. I związane z nimi rozwiązania, które pomogą odciążyć kadrę pracowniczą i zaoszczędzić przede wszystkim na kosztach działania w przyszłości.
Analiza behawioralna bazuje na sztucznej inteligencji i znajdzie się też w dużej grupie banków spółdzielczych. Zastanawiano się, czy i kiedy ryzyka związane z tzw. halucynacjami AI zostaną pokonane.
Czytaj także: Nowoczesny Bank Spółdzielczy | XXVII Krajowy Ranking „Wyróżniające się Banki Spółdzielcze” Miesięcznika Finansowego BANK | Bankowości lokalnej kryzysy niestraszne
Sesja 5: Przyszłość płatności w bankowości spółdzielczej – nowe potrzeby. Płatności natychmiastowe. Dyrektywa PSD3
Przyszłość płatności w bankowości spółdzielczej – dokąd zmierzamy? Tak zatytułował swoje wystąpienie Michał Pierzgalski, ekspert, Obszar Rozwoju Systemów i Sektor Publiczny w KIR.
Jak podkreślił, bankowość spółdzielcza w Polsce ma się bardzo dobrze i jest nowoczesna, gdyż wszystko, co jest dostępne dzisiaj na rynku dla klientów, udało się jej wdrożyć.
Tajemnica tkwi w działaniu razem i udział w tym ma też KIR. Płatności natychmiastowe za kilka lat będą standardem i w tym kierunku rynek się będzie dalej rozwijał. Podobnie będzie z unifikacją transgraniczną rynku płatności.
Przyszłość płatności w bankowości spółdzielczej przedstawił Artur Bartosiak, Senior Manager w Visa Consulting & Analytics. Zwrócił uwagę, że coraz popularniejsze są subskrypcje.
Polacy traktują transakcje wykonywane kartami płatniczymi jako bezpieczne. Sieć akceptacji w ostatnich trzech latach wzrosła o 34%, jeżeli mówimy o aktywnych terminalach, czyli coraz mniej jest tzw. białych plam na mapie Polski.
W panelu dyskusyjnym moderowanym przez Agnieszkę Wachnicką, wiceprezes ZBP, uczestniczyli: Artur Bartosiak, Senior Manager w Visa Consulting & Analytics; Monika Grabowska, dyrektor obszaru sprzedaży i współpracy z agentami rozliczeniowymi, Fundacja Polska Bezgotówkowa; Michał Handzlik, wiceprezes zarządu w Poznańskim Banku Spółdzielczym w Poznaniu; Wojciech Pantkowski, wiceprezes zarządu w KIR oraz Jolanta Sadowska, dyrektor Departamentu Sprzedaży Produktów Płatniczych w ITCARD.
Rozmawiano między innymi o PSD3 podkreślając, że wymagania wobec dużych banków spółdzielczych i komercyjnych są tu analogiczne oraz o potrzebie poszukiwania takich rozwiązań, które spowodują synergię kosztową i ich minimalizację. Trzeba też pilnować, żeby nowe płatności były bezpieczne. Wspomniano między innymi o potrzebie dostępu do baz publicznych i dobrego ich wykorzystania. Rozmawiano także o zabezpieczeniach takich jak biometria, na przykład twarzy czy też Voice ID.
Sesja 6: Systemy Wymiany Informacji dla Banków Spółdzielczych i Zrzeszających
AMRON III – nowe spojrzenie na rynek nieruchomości przedstawił dr Jacek Furga, prezes zarządu w Centrum Procesów Bankowych i Informacji.
Jak stwierdził, udział banków spółdzielczych w Polsce w kredytowaniu hipotecznym mieszkań jest bardzo mały (5,5%) i jest tu duży potencjał do zagospodarowania.
Jest dużo ofert banków spółdzielczych dotyczących finansowania projektów deweloperskich. Dlatego warto połączyć to z ofertą dla nabywców budowanych przez nich mieszkań. Jak poinformował, od 2 kwietnia ’24 udostępniono nową wersję bazy AMRON. Od 3 lat jest też dostępna oferta indywidualna dla banków spółdzielczych i możliwość podpisania umowy bezpośrednio z ZBP.
O dostępie do Rejestru Zastrzegania Numerów PESEL oraz Rejestru Dokumentów Paszportowych mówił Dariusz Kozłowski, wiceprezes zarządu Centrum Procesów Bankowych i Informacji.
Przedstawił, co trzeba zrobić ze strony banku spółdzielczego, aby uzyskać dostęp do bazy zastrzeżonych numerów PESEL. Konieczne jest uzyskanie decyzji administracyjnej, aby móc korzystać z rejestru zastrzeżeń numerów PESEL, konieczne jest uzyskanie dostępu do środowiska produkcyjnego i uzyskanie klucza API.
Decyzje administracyjne są wydawane na konkretne rozwiązanie, na konkretny system. Jeżeli bank nie zdążył tego załatwić, jedyną możliwością jest wejście na stronę i skorzystanie z usługi wystawionej przez Ministerstwo. Wspomniał o ustawieniu limitów korzystania z bazy Dokumenty Zastrzeżone.
FTBS 2024
Podsumowując Forum, Włodzimierz Kiciński i Paweł Minkina zaprosili uczestników FTBS między innymi do udziału 17 i 18 września 2024 roku w kolejnym Forum Liderów Banków Spółdzielczych.
W trakcie pierwszego dnia Forum wręczono nagrody IV edycji Konkursu „Spółdzielcza Technologia Roku 2023” w kategoriach:
- Nowoczesne technologie w bankowości spółdzielczej;
- Kompleksowe rozwiązania firm IT dedykowane dla bankowości spółdzielczej;
- Zespoły IT w sektorze bankowości spółdzielczej.
Odbyła się też XXVII Edycja Krajowego Rankingu „Wyróżniające się Banki Spółdzielcze” 2024.
Pamiątkowe statuetki otrzymali zdobywcy pierwszego miejsca w poszczególnych rankingach, a zajmujący kolejne dwa miejsca uhonorowani zostali okolicznościowymi dyplomami.
