86. Webinar PAB WIB: „Konsekwencje wprowadzenia przez eIDAS dokumentu 3.0 dla umów bankowych”

Podczas webinaru omawiano raport: „Konsekwencje wprowadzenia przez eIDAS dokumentu 3.0 dla umów bankowych” opracowany przez prof. UŚ dr hab. Dariusza Szostka, dr. inż. Rafała Prabuckiego oraz Mateusza Jakubika.

Głos w dyskusji zabrała także dr Ewa Syta (Trinity College/ NASK), która przedstawiła m.in. wyzwania infrastrukturalne dla interoperacyjnego ekosystemu tożsamości; oraz Krzysztof Sodowski (ING BŚ), który omówił szanse i zadania sektora bankowego, jakie niesie ze sobą eIDAS2.

Omawiany raport badawczy stał się podstawą dyskusji dotyczącej aktualnego stanu regulacji cyfrowych w Europie oraz przyszłych wyzwań związanych z cyfryzacją. W tym kontekście warto podkreślić rosnącą liczbę regulacji cyfrowych – choć przepisy unijne mają na celu ujednolicenie i poprawę bezpieczeństwa w sferze cyfrowej, to ich wdrażanie w poszczególnych państwach spotyka się z licznymi trudnościami.

Konieczne będzie również dostosowanie krajowych regulacji do dynamicznych zmian technologicznych, co z kolei wpłynie na sektor finansowy i administrację publiczną.

Niezadowalający stan kompetencji cyfrowych w Polsce

Jednym z kluczowych tematów poruszonych podczas debaty była kwestia kompetencji cyfrowych w Polsce. W tej części widoczne są znaczące różnice pomiędzy Polską a innymi krajami Unii Europejskiej.

Według badań przeprowadzonych w 2023 roku Polska pozostaje poniżej średniej unijnej w aż 26 z 32 badanych wskaźników dotyczących kompetencji cyfrowych. Jak zaznaczyli prelegenci, chociaż w mediach często mówi się o wysokim poziomie informatyków i specjalistów IT w Polsce, to rzeczywistość pokazuje inny obraz – ogólny poziom kompetencji cyfrowych społeczeństwa jest niski.

Tylko 43% Polaków posiada podstawowe umiejętności cyfrowe, podczas gdy średnia unijna wynosi 54%. Szczególnie niepokojące jest to, że w zakresie ponadpodstawowych kompetencji cyfrowych Polska osiąga wynik na poziomie 21%, co stanowi 5 punktów mniej niż średnia unijna.

W konsekwencji przedsiębiorcy borykają się z problemem znalezienia wykwalifikowanych specjalistów do pracy w obszarze nowoczesnych technologii. Jak podkreślono: „Hamulcem rozwoju polskich firm jest niewystarczający poziom kompetencji cyfrowych, jak i brak odpowiedniej świadomości wagi znaczenia transformacji cyfrowej, zarówno po stronie kadry zarządzającej jak i pracowników”.

Czytaj także: Bankowość i Finanse | Technologie – Firechat | Jak rozwój elektronicznej tożsamości zmienia nasze życie

Wpływ regulacji unijnych na cyfryzację

Ze względu na fakt, że EU nie jest liderem w zakresie rozwiązań cyfrowych, w 2022 r. przyjęto strategię „Droga ku cyfrowej dekadzie do 2030 r.”

Zamierzeniem UE jest stworzenie warunków sprzyjających innowacjom i inwestycjom poprzez wyznaczenie wyraźnego kierunku cyfrowej transformacji Unii i realizacji celów cyfrowych na szczeblu Unii do 2030 r. w oparciu o mierzalne wskaźniki; ustrukturyzowanie i stymulowanie współpracy między Parlamentem Europejskim, Radą, Komisją i państwami członkowskimi; oraz sprzyjanie spójności, porównywalności, przejrzystości i kompletności monitorowania i sprawozdawczości Unii.

Jak podkreślono podczas dyskusji, Unia Europejska zmierza w kierunku stworzenia jednolitego rynku cyfrowego poprzez regulacje takie jak eIDAS 2.0, Rozporządzenia DORA i MiCA.

Wprowadzenie tych przepisów jest konieczne, ponieważ obecnie Europa nie posiada jednolitej, bezpiecznej tożsamości cyfrowej, co stanowi istotną barierę dla dalszej cyfryzacji. Wdrożenie eIDAS 2.0 pozwoli na ujednolicenie systemu identyfikacji cyfrowej w krajach Unii Europejskiej, co wpłynie z kolei na ułatwienie dostępu do usług administracyjnych oraz usług finansowych na poziomie międzynarodowym.

Choć regulacje te stanowią ogromny krok naprzód, to ich implementacja w poszczególnych państwach będzie wymagała znacznych nakładów finansowych oraz czasu na dostosowanie systemów informatycznych.

Rola sztucznej inteligencji i blockchaina w regulacjach finansowych

Kolejną istotną kwestią była rola sztucznej inteligencji i technologii blockchain w kontekście regulacji sektora finansowego. Banki muszą dostosować swoje systemy do nowych regulacji i wdrażać mechanizmy bezpieczeństwa, aby nie stracić konkurencyjności na rynku. Jakkolwiek rozwój sztucznej inteligencji może znacznie usprawnić procesy decyzyjne w instytucjach finansowych, jednocześnie wiąże się z wieloma wyzwaniami, zwłaszcza w zakresie przejrzystości i odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

Warto podkreślić znaczenie technologii blockchain w finansach, która stanowi doskonałe narzędzie do zapewnienia większej transparentności w sektorze bankowym, szczególnie w zakresie weryfikacji tożsamości i automatyzacji procesów.

Z drugiej strony, technologia ta wymaga dalszych prac legislacyjnych, aby jej wdrożenie było w pełni zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Czytaj także: Raport Cyberbezpieczeństwo | Regulacje | Potrzebujemy wykreować spójne ramy prawne nie tylko dla AI, ale szerzej – algorytmów

Cyberbezpieczeństwo i ochrona danych

W trakcie debaty poruszono również temat cyberbezpieczeństwa i ochrony danych osobowych.

W ocenie prelegentów, w Polsce świadomość cyberbezpieczeństwa jest nadal na niskim poziomie, co stanowi poważne zagrożenie dla przedsiębiorstw i instytucji publicznych.

Dyskutanci zwrócili również uwagę na konieczność regularnych audytów bezpieczeństwa oraz certyfikacji systemów IT, zwłaszcza w kontekście nowych regulacji unijnych.

Podkreślono, że firmy powinny wdrażać procedury zarządzania ryzykiem oraz inwestować w szkolenia z zakresu cyberbezpieczeństwa dla swoich pracowników.

Rekomendacje dla sektora bankowego

W podsumowaniu przedstawiono szereg rekomendacji dla sektora bankowego. Uczestnicy dyskusji zgodnie stwierdzili, że instytucje finansowe powinny jak najszybciej rozpocząć proces dostosowywania się do nowych regulacji.

Szczególną uwagę zwrócono na konieczność wdrożenia narzędzi zaufanych, takich jak eIDAS 2.0, które umożliwią klientom szybkie i bezpieczne uwierzytelnianie.

Zalecano także podnoszenie kompetencji cyfrowych pracowników oraz inwestowanie w nowoczesne technologie oparte na sztucznej inteligencji i blockchainie.

Jak pokreślili eksperci: „przyszłość cyfryzacji w Europie zależy od skutecznej implementacji nowych regulacji oraz zaangażowania sektora publicznego i prywatnego w ich wdrażanie”.

Dyskusja zakończyła się wnioskiem, że transformacja cyfrowa w Europie jest procesem nieuniknionym i kluczowym dla przyszłości sektora finansowego, administracji publicznej oraz przedsiębiorstw.

Aby sprostać wyzwaniom związanym z wdrażaniem nowych regulacji, konieczna jest ścisła współpraca pomiędzy sektorem prywatnym a organami unijnymi.