Forum Technologii Bankowych: dokąd zmierza sztuczna inteligencja?

Debatę okrągłego stołu architektów systemów, CIO i CDO moderowali: Dariusz Piotrowski, dyrektor generalny w firmie Dell Technologies i Tadeusz Woszczyński, dyrektor generalny w Hitachi Europe. W dyskusji udział wzięli:

Mirosław Maj, prezes Fundacji Bezpieczna Cyberprzestrzeń i wiceprezes firmy ComCERT; Jaromir Pelczarski, dyrektor zarządzający Pionem IT w Alior Banku; Dorota Poniatowska-Mańczak, dyrektor działu IT w Credit Agricole Bank Polska; Robert Trętowski, wiceprezes Krajowej Izby Rozliczeniowej oraz Paweł Wieczorek, Global Head of Data Protection, CyberSeciurity w Nordea.

Mirosław Maj, wprowadzając do debaty, zwrócił uwagę na dynamikę zmian w zakresie cyberbezpieczeństwa i wspomniał między innymi o znaczeniu Zero Trust oraz nawiązał do wchodzącego właśnie ChatGPT. Wojna w Ukrainie całkowicie zmieniła sytuację, jeśli chodzi o tzw. aktorów w świecie cyberbezpieczeństwa i wymieszanie się technik, których oni używają. W rezultacie każdy może być zaatakowany arsenałem, pochodzącym z najgroźniejszych „zbrojowni”, jeśli chodzi o techniki cyberataku.

Robert Trętowski zwrócił uwagę, że z punktu widzenia KIR, jeśli chodzi o możliwość wykorzystania chmury obliczeniowej, są obowiązujące przepisy. Kolejnym elementem jest to, że w niektórych rozwiązaniach, których oczekują klienci – chmura rozwiązuje problem, ale w innych utrudnia jego zrealizowanie. Jak stwierdził, rozwiązaniem są aplikacje, które mogą działać zarówno w chmurze publicznej, jak i w prywatnej oraz w formie on premise. Trzeba świadomie zarządzać swoją infrastrukturą.

Jak stwierdziła Dorota Poniatowska-Mańczak, należy nazwać ryzyka, jakie wiążą się z przenoszeniem procesów do chmury. To, co może zmienić naszą percepcję, to wzrost zagrożeń nie tylko „cyber”, ale w świecie realnym, tak jak na przykład było po rozpoczęciu działań wojennych w przez Rosjan na Ukrainie. Dzięki zmianie przepisów banki błyskawicznie przeniosły swoje dane do chmury.

W trakcie dyskusji mówiono o możliwości pisania programów przez ChatGTP i wykorzystania w tym zakresie tej technologii przez przestępców. Mówiono o możliwościach i ograniczeniach związanych z wymianą informacji o bezpieczeństwie nie tylko pomiędzy bankami, ale też z innymi branżami np. telekomami.

Czytaj także: Czy bankowcy mogą zaufać rozwiązaniu ChatGPT?

Spoglądając w przyszłość

O neuronowym pokoju luster w kontekście pojawienia się ChatGPT mówił Piotr Płoszajski, profesor Szkoły Głównej Handlowej. Starał się odpowiedzieć na pytania czy technologia ChatGTP jest już jakimś przekroczeniem czerwonej linii, cokolwiek to znaczy, czy też jest przedsionkiem sztucznej inteligencji oraz czy jest mniej sztuczna, a bardziej inteligentna.

Zwrócił uwagę, że sztuczna inteligencja uczy się od nas i nie można oczekiwać, że na przykład będzie bardziej obiektywna niż my. Przedstawił przykład przygotowanego przez sztuczną inteligencję opracowania, w którym powoływała się ona na nieistniejące artykuły. Jak wskazano jej, że on nie istnieje – to za to przeprosiła. Czyli dostaliśmy narzędzie, które pomaga także coś sfałszować. Wspomniał o takich zjawiskach jak przetwarzanie wygenerowanych przez sztuczną inteligencję informacji (czasem konfabulacji, bo ludzie też tak robią) przez kolejną sztuczną inteligencję itd. Zwrócił uwagę, że samoświadomość nie jest zjawiskiem zero-jedynkowym i można mieć tylko trochę samoświadomości.

Czytaj także: Prof. Piotr Płoszajski o zagrożeniu jakim jest ChatGPT

Sytuację w obrocie bezgotówkowym w naszym kraju przedstawiła Joanna Erdman, prezeska Fundacji Polska Bezgotówkowa. Zwróciła uwagę, że w minionym roku bankowość mobilna podwoiła liczbę swoich użytkowników, ale nadal mamy osoby w Polsce, które swojego konta bankowego nie posiadają. Znacznie zwiększyła się też liczba terminali płatniczych na rynku. W ciągu pięciu lat odwróciły się proporcje na naszym rynku i taki udział jak kiedyś miały transakcje gotówkowe, obecnie mają transakcje bezgotówkowe. Rośnie też udział płatności mobilnych. Jak stwierdziła, w Europie mówi się też już o cyfrowym euro oraz o płatnościach natychmiastowych w strefie euro. Joanna Erdman wspomniała również o dyrektywie PSD3.

Trendy technologiczne w bankach – jak nadążyć i zapewnić równowagę IT? Mówiła o tym Monika Plocke, partner w Deloitte Consulting. Przedstawiła przykłady wykorzystania takich nowości technologicznych jak platforma metaverse. Szacuje się, że rynek metaversum w 2026 r. osiągnie wartość 800 mld dolarów. Ekspertka wspomniała o technologiach pozwalających symulować w metawersum np. budowę fabryki i optymalizować w ten sposób różne procesy.

Mówiła też o obawach związanych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Otrzymujemy jakiś wynik, ale nie bardzo wiemy, dlaczego właśnie taki i może to hamować wdrożenie AI.

Czytaj także: Forum Technologii Bankowych ’23: daj mi to czego potrzebuję, a nie to co masz

Co nas nie zabije to nas wzmocni – sztuczna Inteligencja – dokąd zmierzamy?

„Cyfrowy Bank, Prawdziwi Ludzie i Sztuczna Inteligencja” to temat wystąpienia Piotra Zająca, zajmującego stanowisko Cloud Solutions Expert w firmie SAP. Zadał pytanie: czego my możemy nauczyć się od sztucznej inteligencji? Podkreślił też, że dane nie występują same, ale otoczone są też szumem. Informacja zawsze jest zaszumiona i osadzona trochę w kontekście chaosu i trzeba ją usystematyzować. Zadał pytanie, jakie mogą być zagrożenia, jeśli nie wykorzystamy sztucznej inteligencji.

Debatę innowatorów moderował Orfeusz Malinowski, ekspert ds. Zarządzania Zmianą i Transformacji, w NestBanku, a udział w niej wzięli:

Piotr Wojewnik, Head of Scoring w BIK; Elżbieta Wilczyńska-Chorzępa, dyrektor Departamentu Operacji w Alior Bank; Jacek Dąbrowski, Chief Artificial Intelligence Officer w firmie Synerise oraz Krzysztof Pałuszyński, wicedyrektor Departamentu Omnichannel w mBanku.

W trakcie dyskusji zastanawiano się czy polska bankowość jest już gotowa na przyjęcie AI. W świat modeli scoringowych wchodzi obecnie np. nauczanie maszynowe. Wyzwaniem jest to, jak modele te powinny w banku funkcjonować, żeby spełniały te same zadania, bo nasze wymagania w stosunku do odpowiedzialności modeli się nie zmieniły.

Zauważono, że są zastosowania sztucznej inteligencji bardziej i mniej krytyczne. W tych ostatnich w niedalekiej przyszłości decyzję będą też podejmowane automatycznie, ale będą one podlegały jakiejś rewizji przez człowieka. Z drugiej strony zrozumienie klienta w sytuacji, gdy instytucja ma ich miliony, jest możliwe tylko dla maszyny. Tylko w ten sposób można przewidzieć ich preferencje i spowodować, że ich kontakt z bankiem będzie satysfakcjonujący i osiągną to, na czym im zależy. Nowa technologia wykorzystująca AI na pewno może skutecznie usprawniać te procesy.

„No to jeszcze jedna!” – ile regulacji to za dużo regulacji…?

O efektywnym dostosowywaniu się do wymogów prawnych i regulacyjnych mówił Łukasz Węgrzyn, Partner w Kancelarii Kochański&Partners. Obecnie mamy z jednej strony wykładniczy przyrost zjawiska, które było do tej pory w niewielkim stopniu regulowane, ale teraz podchodzimy do globalnego zjawiska, jakim jest technologia. Na to nałożyły się dodatkowe wydarzenia takie jak pandemia i wojna w Ukrainie – jeśli chodzi o cyberbezpieczeństwo.

Jak stwierdził, jesteśmy teraz w paradygmacie analizy ryzyka. Zwrócił uwagę, że może najlepszą drogą jest szukanie partnerstw, w czym banki mają już doświadczenie. Jeśli organizacja będzie dobrze rozumiała to, czym jest technologia, która nas otacza, i która musi wypełniać wszystkie wymagania, które nad nami „wiszą” – to będziemy umieć je perfekcyjnie obsłużyć. Tak jak to się dzieje w pit-stop, w trakcie obsługi bolidów Formuły 1.

Czytaj także: Podsumowanie VIII Kongresu Forum Technologii Bankowych

Gość Specjalny Kongresu Forum Technologii Bankowych: gen Mieczysław Bieniek

W tym roku Gościem Specjalnym VIII Kongresu FTB był Mieczysław Bieniek, generał Wojska Polskiego w stanie spoczynku, doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o obronności. Mówił o systemach organizacji i doboru jednostek do wykonania postawionych przez przełożonych zadań w nowoczesnych siłach zbrojnych. Dziś na świecie jest 15 800 ładunków nuklearnych i ok. 7 500 środków do ich przenoszenia. Jak stwierdził, w jego opinii, nie ma dziś realnego zagrożenia wybuchem wojny atomowej.

Budując bezpieczeństwo, trzeba zacząć od budowy jego fundamentów. Dla kraju jest to Konstytucja i z niej wynikają ustawy, umowy międzynarodowe i akty prawne wykonawcze oraz administracja, gospodarka itp. Nad tym budujemy dach, jakim jest bezpieczeństwo narodowe, które składa się z podsystemów zintegrowanych w całość.