Forum Bankowo-Samorządowe o cyfryzacji samorządów

Cyfrowa transformacja to nieodłączny proces rozwoju każdego samorządu – podkreślił na samym początku dyskusji jej moderator, dr Tadeusz Białek. Zwrócił uwagę na fakt, iż zmiana sposobu w jaki działają samorząd i jego struktury ma charakter pokoleniowy, także jeśli chodzi o samych mieszkańców.

Wraz z implementacją kolejnych rozwiązań IT pojawia się przestrzeń do eksperymentowania w zakresie innowacji. Proces ten, na co zwrócił uwagę dr Tadeusz Białek, ma charakter powszechny – obejmie wszak wszystkie samorządy, poczynając od metropolii po gminy wiejskie.

Na jakim etapie zmian są obecnie polskie gminy i co stanowi filar digitalizacji na poziomie lokalnym?

Trzy kluczowe elementy transformacji cyfrowej samorządów

Krzysztof Głomb, prezes Stowarzyszenia „Miasta w Internecie” i pełnomocnik ministra cyfryzacji ds. współpracy z administracją samorządową, przypomniał, iż obecnie brakuje przede wszystkim długofalowej strategii na poziomie krajowym – plan zintegrowanej informatyzacji Polski kończy się na roku 2022. To zaś grozi sytuacją, w której wszystkie wydatki na digitalizację będą podlegać wyłącznie indywidualnym decyzjom władz.

Konieczne jest stworzenie jednolitej strategii cyfryzacji samorządów

W tym kontekście Krzysztof Głomb zaapelował do przewodniczących korporacji samorządowych, by wypracować wspólne podejście w tej kwestii tak, by możliwe było stworzenie jednolitej strategii cyfryzacji „małych ojczyzn”.

Jego zdaniem, kluczowe w tym kontekście będą trzy elementy: standaryzacja usług na poziomie centralnym, jak i lokalnym, umiejętne zarządzanie bogactwem danych i edukacja cyfrowego społeczeństwa.

W tym ostatnim przypadku niezbędne będą zmiany na poziomie organizacyjnym i metodyki nauczania oraz nowe kompetencje nauczycieli.

Czytaj także: Forum Bankowo-Samorządowe: Jak finansować działalność samorządów w dobie kryzysu?

Transformacja cyfrowa w wiejskich samorządach

Czym jest nowoczesny, bezpieczny samorząd w cyfrowej transformacji, zwłaszcza w dobie kryzysów?

Grzegorz Cichy, prezes Unii Miasteczek Polskich podkreślił, że zmiany są koniecznością, niezależnie od wielkości jednostki samorządowej trzeba dostosować się do oczekiwań mieszkańców, te zaś wyrównują się na terenach miejskich i wiejskich. Dodatkowo cyfrowy samorząd oznacza sporą oszczędność wydatków, łącznie z tymi podstawowymi, na wydruki bądź papier.

Z drugiej strony wprowadzenie samego tylko elektronicznego obiegu dokumentów wymaga nie tylko czasu, ale przede wszystkim kompetentnych ludzi. To zaś może być wyzwaniem, zwłaszcza dla gmin wiejskich czy miejsko-wiejskich, gdzie zasoby kadrowe są szczuplejsze, przekonywał Grzegorz Cichy. Zwłaszcza w warunkach, kiedy biznes jest w stanie zaoferować specjalistom od cyberbezpieczeństwa czy IT znacznie większe stawki.

Cenną inicjatywą w tym kontekście mogłaby być platforma usług lokalnych, dedykowana dla mniejszych podmiotów. Już dziś sporo gmin korzysta z możliwości postawienia strony www. na serwerach rządowych, zauważył Grzegorz Cichy.

Banki wspierają JST w transformacji cyfrowej

Jak banki oceniają jakość poziomu digitalizacji i bezpieczeństwa finansowego JST? Milena Komierzyńska, IT Tribe, Liderka w BNP Paribas Bank Polska, zwróciła uwagę iż ucyfrowienie na poziomie lokalnym przyspieszyło w dobie pandemii, z drugiej strony oczekiwania społeczne w tym zakresie rosną coraz szybciej.

Wsparcie banków dla procesów cyfryzacyjnych na poziomie gmin obejmuje przede wszystkim procesy uwierzytelniania, dostępne w bankowości elektronicznej, dzięki którym można się logować do takich serwisów jak mObywatel

Inny obszar współdziałania obu sektorów to dzielenie się doświadczeniem.

Zdaniem przedstawicielki BNP Paribas, przemiany cyfrowe należy rozpoczynać od procesów, zamiast skupiać się na narzędziach. Dodatkowym zadaniem staje się pozyskiwanie talentów, w czym znacząco pomóc może zmiana kultury organizacyjnej.

– Chodzi o to, by ludzie w pracy chcieli kwestionować status quo – podkreśliła Milena Komierzyńska. Jej zdaniem, sama technologia jest dopiero ostatnim etapem zmian.

Swoimi doświadczeniami z praktyki podzielił się też Radosław Szewczak, dyrektor Departamentu Sektora Publicznego w Citi Handlowym. Przypomniał on, iż w portfolio banku znajdują się m.in. takie aglomeracje jak Warszawa czy Częstochowa.

– Cyfryzacja trwa od 25 lat, ale dopiero pandemia uświadomiła, jak ona jest nam potrzebna – dodał przedstawiciel Banku.

Wśród problemów, jakie pojawiają się w tym procesie na poziomie samorządowym, prelegent wskazał brak planów awaryjnych. Dlatego banki, podejmując współdziałanie z jednostkami samorządowymi, muszą uświadamiać swych partnerów, co się potencjalnie może zdarzyć, poczynając od cyberataków a kończąc na blackoucie. Odrębnym polem kooperacji jest rozwój płatności bezgotówkowych.

– Chcemy dać naszą platformę samorządom do płatności, „sklep z podatkami”, liczymy na współpracę z Fundacją Polska Bezgotówkowa – dodał Radosław Szewczak.

Czytaj także: Medale Mikołaja Kopernika dla bankowców i samorządowców

Płatności bezgotówkowe w samorządach

O tym, że płatności bezgotówkowe akceptuje dziś około 80% jednostek samorządowych, mówił Zbigniew Wiśniewski, wiceprezes Fundacji Polska Bezgotówkowa. To w znacznej mierze efekt inicjatyw, realizowanych zarówno przez KIR, jak i Fundację, ale również „efekt COVID-19”. 

– Kierunek korzystania z usług online w samorządach to spadek po Covidzie – dodał Zbigniew Wiśniewski. Jednym z celów działania Fundacji jest zabieganie o to, by urzędy korzystały z innowacyjnych rozwiązań, takich jak planowane wdrożenie płatności kartowych do aplikacji mObywatel.

Wówczas każda gmina sama zdecyduje, czy chce udostępniać e-płatności na własnych platformach, za pośrednictwem mObywatela czy w „sklepie podatkowym”, jaki zapowiedział Citibank, dodał panelista.

Zwrócił też uwagę na znaczenie edukacji tak, by każdy obywatel potrafił posługiwać się nowoczesnymi instrumentami płatniczymi i e-usługami. Takie kształcenie, obejmujące również podstawy bezpieczeństwa, powinno być kierowane nie tylko do młodzieży szkolnej, ale i seniorów.

Sytuacji nie ułatwia tymczasem nadchodzący kryzys.

– Mam poczucie że samorządy stoją przed wyzwaniem, mamy trudną agendę budżetową na przyszły rok – ocenił Adrian Kurowski, dyrektor generalny Visa w Polsce. Z drugiej strony, sytuacja samorządów jest nieco łatwiejsza niż banków, które codziennie muszą udowadniać swym klientom cyfrową dojrzałość.

– Relacje z samorządami są rzadsze, co nie znaczy, iż ten aspekt należy pomijać. Z uwagi na napięty budżet, warto powierzyć ten obszar partnerom biznesowym, w tym bankom – dodał Adrian Kurowski.

Przypomniał też, że digitalizacja ma charakter jednokierunkowy, a po przeniesieniu procesów nie ma już możliwości powrotu do segregatora, kasy pancernej czy papieru.

Cyfryzacja musi być kompleksowa

– Pandemia wiele zmieniła, ale nie do końca – zauważył Wojciech Pantkowski, wiceprezes Zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej. Jego zdaniem, główny element transformacji to zmiana sposobu myślenia w samorządach.

Pomocą od strony technologicznej mogą być takie usługi dostarczane przez KIR, jak cyfrowy podpis czy pieczęć, jednak w pierwszej kolejności trzeba wyeliminować przywiązanie do papieru. Przejawia się ono chociażby w drukowaniu wszystkich dokumentów, uprzednio podpisanych cyfrowo,  przez co tracą one ważność.

Dlatego cyfryzacja musi mieć charakter kompleksowy i odbywać się na kilku płaszczyznach. Pierwsza z nich to obieg dokumentów wewnątrz urzędu, druga to korzystanie ze sprawdzonych dostawców zewnętrznych zamiast samodzielnego wypracowywania rozwiązań, co przerasta możliwości większości gmin. Trzeci obszar to kwestia edukacji, uwzględniającej nie tylko obywateli, ale i przedsiębiorców. 

– Wiele samorządów dba o przedsiębiorczość, robiąc choćby cyfrowe warsztaty dla firm, pomagając się cyfryzować. To korzyść dla obu stron – dodał Wojciech Pantkowski.

Czytaj także: Samorządy tną wydatki, ale bez środków z KPO nie będzie nowych inwestycji