Szefowie organów regulacyjnych o najważniejszych wyzwaniach dla sektora bankowego

Prezes UOKiK podkreślił, że wobec coraz dynamiczniej zmieniającego się otoczenia regulacyjnego i makroekonomicznego ową zmienność należy traktować paradoksalnie jako zjawisko coraz bardziej przewidywalne. Stymulantem owych procesów jest zarówno postępująca cyfryzacja i towarzyszące jej wyzwania w sferze cyberbezpieczeństwa, jak i rosnące oczekiwania klientów.

Odpowiedzią na te wszystkie zjawiska mają być nowe regulacje, takie jak choćby dyrektywa CCD II o kredycie konsumenckim, regulacje w zakresie cyberbezpieczeństwa czy pakiet PSD3/PSR.

Prezes UOKiK zachęcił sektor finansowy do uczestnictwa w toczących się konsultacjach społecznych w sprawie prac nad dyrektywą CCD II czy regulacji odnośnie świadczenia usług finansowych na odległość.

– Liczymy na Państwa bardzo konstruktywne uwagi. Chcemy, aby te przepisy (…) były solidnie przepracowane, aby dobrze kształtowały nam tę rzeczywistość regulacyjną, a za tym również jakość świadczonych usług i relacji, które Państwo budujecie z konsumentami – dodał Tomasz Chróstny.

Wskazał także na inny obszar, gdzie niezbędna jest współpraca regulatora z rynkiem, a konkretnie przygotowywany projekt jednolitej umowy o kredyt hipoteczny.

– Mamy pełną świadomość, że jeżeli chcemy prawidłowo zabezpieczyć długotrwałą relację pomiędzy konsumentem a bankiem, pomiędzy kredytobiorcą a kredytodawcą, w tym szczególnym produkcie, który pełni niezwykle istotne funkcje społeczne i gospodarcze (…) musimy zadbać o to, aby te umowy były stabilne – podkreślił Tomasz Chróstny, wskazując, iż jednolity wzór umowy kredytu hipotecznego gwarantuje bezpieczeństwo obu stronom.

– Żeby zagwarantować tą stabilność, musimy mieć świadomość tego, że regulacje te muszą być przyjęte w formie aktu prawnego wysokiej rangi, co najmniej rozporządzenia – wskazał prezes UOKiK.

W dalszej części wystąpienia nawiązał również do takich dyskutowanych obecnie kwestii jak tzw. sankcja kredytu darmowego czy odpowiedzialność instytucji finansowej za transakcje nieautoryzowane na gruncie procedowanego obecnie pakietu PSD3/PSR.

Czytaj także: Kongres Prawa Bankowego w poszukiwaniu odpowiedzi na wyzwania dla bankowości

Współpraca Rzecznika Finansowego z sektorem bankowym w zakresie racjonalizacji prawa

Do problematyki nieautoryzowanych transakcji odniósł się również w swym wystąpieniu dr Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy. Podkreślił on, iż kwestia ta była przedmiotem co piątego postępowania interwencyjnego, wszczętego przez Rzecznika, zajmując drugie miejsce zaraz po sankcji kredytu darmowego.

Według Michała Ziemiaka, nieautoryzowane transakcje skupiają w sobie jak w soczewce szereg problemów, poczynając od rosnącego wyzwania w postaci stosowania przez sprawców sztuczek socjotechnicznych, skutkujących nie tylko kradzieżą środków z rachunku konsumenta, ale również posłużeniem się jego danymi w celu zaciągania kredytów bądź pożyczek.

Zdaniem Rzecznika Finansowego, w obliczu coraz bardziej skutecznych i cynicznych schematów przestępczych, których efektem są kradzieże całkiem pokaźnych kwot pieniężnych, potrzeba współpracy w zakresie edukacji klientów. – To nie jest zadanie tylko państwa, ani tylko dla sektora. To jest zadanie wspólne, któremu musimy podołać – apelował Michał Ziemiak.

Zwrócił także uwagę na potrzebę bezwzględnego stosowania silnego uwierzytelniania, co istotnie utrudnia życie sprawcom.

W dalszej części swego wystąpienia Rzecznik Finansowy odniósł się też do kwestii sankcji kredytu darmowego, zaznaczając iż w kontekście niedawnego orzeczenia TSUE w tej sprawie znalezienie racjonalnego rozstrzygnięcia tego problemu nie musi skutkować gruntowną przebudową regulacji w tym zakresie.

Rzecznik Finansowy wskazał również, iż w nadchodzących tygodniach wchodzi w życie Europejski Akt o Dostępności, który bezpośrednio znajdzie odniesienie do sytuacji ponad 7 mln Polaków.

– Dostępność cyfrowa to nie jest tylko wymóg formalny.

To jest szansa dla rynku na prostsze, zrozumiałe, klarowne produkty, czyli na dotarcie do większej grupy klientów – akcentował Michał Ziemiak, dodając, iż w tej dziedzinie współpraca banków z Rzecznikiem Finansowym już od lat przebiega wzorowo.

Ważną kwestią w obecnej sytuacji są trendy deregulacyjne. Rzecznik Finansowy przypomniał, iż racjonalizacja prawa nie zawsze musi oznaczać deregulacje, niekiedy wystarczy po prostu uproszczenie przepisów, tak by klient – bez uszczerbku dla realizowanych przez instytucje finansowe obowiązków informacyjnych – nie otrzymywał dziesiątek stron danych, niepotrzebnych w celu świadomego zawarcia umowy.

– Dla nas granicą nadregulacji jest ochrona klientów – akcentował Michał Ziemiak.

Czytaj także: WIBOR i SKD wśród tematów Kongresu Prawa Bankowego

Czy uprawnień konsumenckich powinno się dochodzić przy wykorzystaniu środków publicznoprawnych, czy prywatnoskargowych?

– Problematyka frankowa nadal stanowi lwią część spraw, rozpatrywanych przez polskie sądy w zakresie sporów pomiędzy konsumentami a instytucjami finansowymi – zauważyła dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska, pełnomocniczka ministra sprawiedliwości ds. ochrony praw konsumenta.

W jej opinii polskie sądy są wręcz zablokowane przez pozwy frankowiczów, których wpłynęło już niemal pół miliona, co w obliczu niewystarczającej cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości pozostaje wyjątkowym problemem. Do tego dochodzi wysoka polaryzacja sporu wokół kredytów walutowych, czy brak koordynacji działań stosownych instytucji publicznych, choć w tym ostatnim obszarze widać istotna poprawę.

Kwestia frankowa czyni też aktualnym pytanie, jakie pojawia się w europejskim dyskursie publicznym od wielu lat: czy uprawnień konsumenckich powinno się dochodzić przy wykorzystaniu środków publicznoprawnych, czy prywatnoskargowych? Obecna sytuacja jest egzemplifikacją stosowania wyłącznie tej drugiej opcji, dodała przedstawicielka Ministerstwa Sprawiedliwości.

W ostatnim roku udało się nieco poprawić efektywność sądownictwa, m.in. przez zatrudnienie tysiąca nowych asystentów, którzy zostali przydzieleni także do najbardziej obciążonych „frankami” składów orzekających.

Pełnomocniczka ministra sprawiedliwości dodała również, iż sprawy o kredyty walutowe stanowią idealny sprawdzian dla wdrażanych w sądownictwie rozwiązań cyfrowych, jako że poszczególne casusy są do siebie zbliżone.

Próbą kompleksowego rozwiązania tego problemu jest oczywiście tzw. ustawa frankowa; projekt stosownych rozwiązań w tym zakresie jest aktualnie procedowany.

Aneta Wiewiórowska-Domagalska przytoczyła również statystyki odnośnie liczby rozstrzygniętych pozwów i zawartych ugód w sprawach frankowych.