Kiedy będzie drugi milion mieszkań od deweloperów i czy w ogóle będzie?
Ponad milion mieszkań w ciągu ostatnich 10 lat, w tym ponad pół miliona w ciągu ostatnich czterech – to rekordowe dane budownictwa mieszkaniowego w Polsce. Jeśli do tego dodamy rozwój budownictwa komercyjnego (biura, budynki handlowo – usługowe, magazyny) – w latach 2019-2022 deweloperzy wybudowali co najmniej 21 tys. takich obiektów – to wówczas dopiero widzimy obraz niesamowitego skoku na rynku budowlanym, jaki dokonał się w Polsce na przestrzeni lat. Budowa mieszkań, biurowców, hoteli czy też rewitalizacja obiektów historycznych prowadzona na tak dużą skalę, przełożyła się bezpośrednio na rozwój gospodarczy kraju.
Według różnych analiz każda złotówka wydana przez deweloperów na inwestycje generuje dodatkowo w gospodarce od 1,1 zł do 3 zł. Z pracami budowlanymi wiąże się rozwój m.in. produkcji materiałów budowlanych, osprzętu niezbędnego dla nieruchomości, mebli, sprzętu AGD czy wielu usług. Do tego dochodzi wzrost zatrudnienia generowany przez kolejne inwestycje. Wszystko to oznacza, że bezpośredni i pośredni wkład branży deweloperskiej w polskie PKB sięga co najmniej 10 proc.
Dane GUS pokazują dobitnie, że budownictwo w znaczący sposób nakręca rozwój gospodarczy. Gdyby nie jego rozwój, polska gospodarka byłaby w zupełnie innym miejscu. A tak staliśmy się czołówką europejską. Z danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego wynika, że w latach 1990-2018 w dynamice wzrostu PKB wyprzedziły nas tylko Chiny.
Czytaj także: Co za 5 lat czeka rynek deweloperski, raport „Fundamenty przyszłości”
Branża deweloperska daje pracę
Jak oceniają eksperci, każde nowo wybudowane mieszkanie to co najmniej jeden dodatkowy etat. W setkach tysięcy należy liczyć zatrudnionych dzięki tej właśnie branży. To zarówno osoby pracujące przy budowie nowych obiektów, wykańczający je, produkujący wyposażenie mieszkań, architekci, obsługujący, konserwujący oraz pośredniczący w obrocie nieruchomościami.
Szacuje się, że inwestycje deweloperskie dają łącznie 217 tys. etatów w skali roku.
Solidne wpływy do państwowej kasy
Za boomem inwestycyjnym idą liczone w miliardach złotych wpływy podatkowe państwa. Szacuje się, że rocznie do budżetu państwa z tytułu tylko samego podatku VAT i PIT wpływa ok. 14 mld zł. Innym podatkiem, który zasila państwową kasę jest CIT.
Dla przykładu, tylko 8 największych spółek deweloperskich zapłaciło z tytułu tego podatku w 2021 r. prawie 225 mln zł. Jednak w tym wypadku wpływy do budżetu są dużo wyższe, bo działalność deweloperską prowadzi obecnie aż kilka tysięcy podmiotów. Są to nie tylko duże spółki notowane na giełdzie i sprzedające po kilkanaście tysięcy mieszkań rocznie, ale także małe firmy zbywające kilkanaście mieszkań w roku.
Większość mieszkań budują prywatni deweloperzy
Nie każdy potrafi bądź jest w stanie samemu wybudować sobie dom. Nie zrobi tego też państwo czy samorządy, które tylko w ograniczonym zakresie są w stanie zrealizować tę społeczną potrzebę.
– Tylko w 2022 roku deweloperzy oddali do użytkowania blisko 144 tysięcy mieszkań i domów, co stanowi ponad 60 procent wszystkich wybudowanych. W tym samym czasie budownictwo spółdzielcze, komunalne, społecznej i zakładowe przekazało niespełna 4 tys. nowych lokali – czyli mniej niż 2 procent.
To jasno pokazuje, że tylko prywatne inwestycje deweloperów mogą i są realną receptą na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych Polaków – wskazuje Konrad Płochocki, wiceprezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich.
Czytaj także: KNF: bufor zdolności kredytowej będzie uzależniony od oferty banku
Czy ważny motor napędowy polskiej gospodarki straci moc?
Wysoka inflacja, rosnące stopy procentowe spowodowały, że wielu Polaków nie stać dziś na zakup lokalu ze względu na brak zdolności kredytowej. Konsekwencją kryzysu i spowolnienia gospodarczego jest ogromny spadek popytu. Ten nie jest jednak efektem braku zainteresowania nabyciem własnego „M”, lecz oznacza brak możliwości nabywczych klientów.
Efektem tego jest to, że w 2022 roku – rekordowym pod względem oddanych do użytku mieszkań – liczba rozpoczynanych przez deweloperów inwestycji mieszkaniowych spadła aż o 30 proc. Analitycy rynkowi ostrzegają, że bez poprawy sytuacji gospodarczej, bez rządowych programów wsparcia dla kredytobiorców oraz przyjaznego otoczenia prawnego dla deweloperów, będzie jeszcze gorzej.
Deweloperzy już zapowiadają budowę w tym roku tylko 60-70 tys. mieszkań, czyli aż o 100 tys. mniej niż w roku 2021. To może oznaczać utratę nawet 100 tys. miejsc pracy, zwłaszcza w firmach specjalizujących się w robotach budowlanych oraz produkujących materiały, zlokalizowanych zarówno w małych, jak i dużych miejscowościach.
– Wobec spadku zapotrzebowania na ich usługi, szczególnie w mniejszych miejscowościach – sytuacja stanie się tragiczna. To dramat również dla wszystkich planujących zakup mieszkania, bo lokale na rynku pierwotnym mogą stać się mniej dostępne, a tym samym jeszcze droższe – zaznacza Konrad Płochocki.
Pogorszenie sytuacji ekonomicznej kraju, niedostępność kredytów mieszkaniowych, niestabilność prawa, zbiurokratyzowane procedury czy uznaniowość urzędnicza – to wszystko przekłada się na widoczne już problemy w mieszkalnictwie, które – w przypadku braku wsparcia i odpowiednich działań – mogą się pogłębiać.
Mieszkania powinny być dostępne dla każdego pracującego Polska. Nie powinny być dobrem luksusowym, na które stać tylko nielicznych. Stąd potrzeba wdrożenia rozwiązań sprzyjających budownictwu mieszkaniowemu. Skorzystają na tym Polacy, polskie firmy i cała krajowa gospodarka.
