Debata Prezesów na EKF 2023: banki mogą nie sprostać rosnącym potrzebom finansowania gospodarki
„To nie jest tak, że my nie jesteśmy w stanie finansować gospodarki – jesteśmy w stanie, ale ta gospodarka będzie w ciągu najbliższych lat wymagać więcej, w przeciwnym razie będziemy cofać się cywilizacyjnie” – powiedział podczas Debaty Prezesów na Europejskim Kongresie Finansowym w Sopocie Brunon Bartkiewicz, prezes ING Bank Śląski.
Zdaniem prezesa Związku Banków Polskich Tadeusza Białka – sektor bankowy stoi przed wieloma zagrożeniami dla zachowania zdolności do finansowania gospodarki.
„Banki nie są atrakcyjne dla inwestorów, pozyskiwanie kapitału z rynków stało się trudne (…), wśród zagrożeń dominującą rolę odgrywa ryzyko prawne, koszty tego ryzyka wzrastają w skokowym tempie (…). Podstawowym problemem staje się niedopasowanie poziomu kapitałów w bankach do skali potrzeb w zakresie finansowania gospodarki” – powiedział Tadeusz Białek.
Ocenił, że proces erozji kapitałów banków następuje bardzo szybko i przyspieszył w ostatnich 3 latach.
Czytaj także: Przedstawiciele ZBP na XIII Europejskim Kongresie Finansowym
Mapa zagrożeń dla sektora bankowego i rekomendacje
Wśród makroekonomicznych rekomendacji bankowi eksperci wskazali na konieczność poprawy przejrzystości finansów publicznych, efektywną politykę fiskalną, w tym obniżenie deficytu i redukcję transferów socjalnych przy podniesieniu nakładów na cele prorozwojowe.
Wśród rekomendacji znalazło się także m.in. przewidywalność i stabilność regulacji, stymulowanie aktywności zawodowej, politykę antyinflacyjną, czy rozwiązanie sporu z UE.
Na mapie zagrożeń dla stabilności sektora finansowego wskazano na ryzyko prawne kredytów hipotecznych.
Do technologicznych rekomendacji zaliczono m.in. umiejscowienie chmury w strategii banków, a członkowie ryzyka banków rekomendowali m.in. ustabilizowanie otoczenia prawnego funkcjonowania sektora bankowego, przywrócenie zdolności sektora do pozyskiwania kapitału z zewnątrz, uspójnienie i zacieśnienie polityki fiskalnej i monetarnej w walce z inflacją oraz zaprzestanie nieuzasadnionych ekonomicznie ingerencji ustawowych w relacje kredytowe.
Według ekspertów ewentualne wsparcie dla kredytobiorców powinno być tylko ograniczone tylko do tych, którzy rzeczywiście mają problemy ze spłatą zobowiązań.
Czytaj także: EKF 2023: kredyty hipoteczne powinny być udzielane ze stałą stopą na 10-15 lat
Prezesi o wyzwaniach dla banków i polskiej gospodarki
„Podstawowym wyzwaniem w Polsce jest dylemat, jak bankowość ma funkcjonować w kraju, w którym stosunki zobowiązaniowe nie są honorowane(…).
UOKiK nie rozumie istoty działalności, którą prowadzimy, nadzieja jest w KNF, ale on trochę jest bezzębny. Jesteśmy w sytuacji trudnej” – powiedział prezes mBanku Cezary Stypułkowski.
Zwrócił uwagę, że banki są efektywne, ale nisko rentowne.
„Powstaje pytanie, na ile jesteśmy w stanie jako sektor obronić się przez prawnikami i politykami. Olbrzymia część energii, pieniędzy i intelektu jest wydawana na coś kompletnie nieproduktywnego. Prowadzimy działalność w nienormalnych warunkach i cudem bronimy się przed tym, żeby nie sięgać po państwową pomoc” – powiedział Cezary Stypułkowski.
Michał Gajewski, prezes Santander Bank Polska powiedział, że na rozwój sytuacji patrzy optymistycznie, zwrócił uwagę, że z wieloma wyzwaniami, przed którym stoi krajowy sektor bankowy, mierzą się banki także w innych krajach.
„Pomimo wyzwań, które są, pomimo tej niepewności, uważam, że są ogromne szanse.
(…) W Europie wszyscy mi zazdroszczą wskaźnika kosztów dochodów (…), ale oni też mają ogromne wyzwania” – powiedział Michał Gajewski.
„Nie umniejszam wyzwań, szczególnie tych związanych z frankami, czy ze zmianą WIBOR-u, ale na całość patrzę optymistycznie” – dodał.
Elżbieta Czetwertyńska, prezes Citi Handlowy oceniła, że najważniejszym tematem jest obecnie problem ryzyka prawnego kredytów frankowych, bo spodziewane w przyszłym tygodniu orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-520/21 dotyczącej korzystania z kapitału po unieważnieniu umowy kredytowej kredytów w CHF będzie miało znaczący wpływ na poziom kapitałów polskiego sektora bankowego. Negatywny wpływ na sektor ma również niestabilność otoczenia i takie inicjatywy, jak wakacje kredytowe.
Odniosła się do kwestii zaufania klientów do sektora bankowego w epoce cyfrowej.
„Pytanie, jak powinniśmy prowadzić dialog z klientami w czasach, gdy media społecznościowe mają tak dużą rolę” – powiedziała Elżbieta Czetwertyńska.
„Zaufanie do sektora bankowego jest bardzo ważne. Zaufanie bardzo trudno się buduje, ale bardzo łatwo jest je stracić. Przykłady Silicon Valley Bank i First Republic pokazują, jakie to może mieć skutki, zwłaszcza w dobie mediów społecznościowych, kiedy klienci mają 24/7 dostęp do swoich środków i mogą przetransferować je do innej instytucji finansowej” – podkreśliła Elżbieta Czetwertyńska.
Podkreśliła, że w przypadku obu tych banków udało się uniknąć paniki na rynku dzięki szybkiej reakcji władz i sektora, a także dzięki dobrej współpracy z regulatorem.
„W przypadku First Republic największe banki wpłaciły depozyty wartości 30 mld USD, by wykazać zaufanie do tego banku. Pocieszająca była też dobra współpraca banków z regulatorami. Musimy ten temat przemyśleć i przeanalizować także u nas. Ważne są szybkie działania, by nie doprowadzić do eskalacji” – dodała.
Przemek Gdański, prezes BNP Paribas Bank Polska uważa, że w Polsce sytuacja, w której znalazł się SVB nie mogłaby mieć miejsca.
„Krajobraz sektora wygląda dużo lepiej, co nie zmienia tego, że obserwując to, co się dzieje w polskim sektorze bankowym przyprawia mnie o smutek i nostalgię.
(…) W 2014 roku zwrot na kapitale plasował nas na 5. miejscu w Unii Europejskiej, a obecnie jesteśmy na 20. miejscu w UE.
Sektor się kurczy, jest poddawany erozji i nie jest to efektem tego, że my źle zarządzamy – tylko dlatego, że jesteśmy poddawani nadmiarowo obciążeniom o charakterze fiskalnym i dlatego, że nie rozwiązaliśmy strukturalnie problemu kredytów hipotecznych” – powiedział Przemek Gdański.
Ocenił, że nie ma zagrożenia upadłością banków, ale mogą się pojawić problemy z finansowaniem potrzeb gospodarki w odpowiedniej skali.
Dariusz Szwed, wiceprezes kierujący pracami zarządu PKO BP zwrócił uwagę, że pomimo pandemii i wybuchu wojny w Ukrainie, sektor bankowy pozostaje stabilny.
„Czy da radę w przyszłości? Oczywiście, że tak. Z optymizmem patrzę na przyszłość” – powiedział Dariusz Szwed.
Jego zdaniem, jeżeli wyrok TSUE będzie skrajnie niekorzystny, to zdolność sektora do finansowania przez pewien czas może być niższa.
