Rekomendacje EKF 2024 dot. ryzyka bankowego, cyberbezpieczeństwa, regulacji i demokracji
II. JAK GLOBALNE NAPŁYWY FINANSOWE MOGĄ WSPIERAĆ BUDOWĘ DEMOKRACJI?
Młode, rozwijające się demokracje potrzebują zagranicznych napływów kapitałowych do przyspieszenia rozwoju, wspierania przemian gospodarczych. W warunkach widocznych napięć gospodarczych niedopuszczalne jest, aby kapitał z krajów demokratycznych, wysokorozwiniętych, płynął do państw o reżimie autorytarnym i w pośredni sposób finansował działania rządów łamiących praworządność i wzniecających konflikty zbrojne.
Ważne jest zatem powiązanie globalnych przepływów kapitałowych z poziomem demokracji.
Rekomendujemy w szczególności:
– Rozwijanie finansowania dłużnego, opartego o marżę powiązaną z wypełnianiem celów w zakresie rozwoju demokracji – Democracy-Linked Bonds and Loans (korzyści dla emitentów i inwestorów);
– Opracowanie Democracy-Linked Bonds and Loans Principles (rynkowego standardu);
– Wprowadzenie zaleceń/wymogów nadzorców i regulatorów rynku finansowego (np. ESMA, SEC) aby agencje ratingowe uwzględniały ryzyka związane z inwestowaniem w kraje autorytarne;
– Uwzględnianie w testach warunków skrajnych (stress testach) ryzyk związanych z inwestowaniem w kraje autorytarne (np. ryzyko utraty wartości aktywów w krajach objętych sankcjami).
III. REKOMENDACJE OKRĄGŁEGO STOŁU CRO – RYZYKO BANKOWE
Rekomendacja 1. Zapewnienie sektorowi bankowemu równych szans konkurowania (regulacje i limity w zakresie zarządzania kapitałem i bilansem, podatek bankowy) z sektorami bankowymi w sąsiednich krajach UE.
Rekomendacja 2. Stabilizacja otoczenia prawnego, obejmująca m.in. konsensualne rozwiązanie problemu frankowego (szerzej: Rekomendacja 2 w: REKOMENDACJE PREZESÓW NAJWIĘKSZYCH BANKÓW KRAJOWYCH).
Rekomendacja 3. Wypracowanie strategii dekarbonizacji oraz stworzenie nowej formuły partnerstwa publiczno-prywatnego dla wsparcia finansowania branż strategicznych (transformacja energetyczna, infrastruktura, obronność).
Rekomendacja 4. Wzmocnienie bezpieczeństwa informatycznego w związku z ryzykiem wojny hybrydowej.
Czytaj także: Rekomendacje XIV Europejskiego Kongresu Finansowego przygotowane przez prezesów największych banków
IV. REKOMENDOWANE DZIAŁANIA WYNIKAJĄCE Z WYZWAŃ IT
STOJĄCYCH PRZED POLSKĄ BANKOWOŚCIĄ
Do głównych wyzwań technologicznych i IT, stojących przed polską bankowością w horyzoncie 2024 – 2027, zalicza się następujące zagadnienia:
1. Zapewnienie cyberodporności sektora, w tym ciągłości działania i cyberbezpieczeństwa, jako fundamentów działalności banków, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony klientów banków.
2. Wykorzystanie sztucznej inteligencji w obszarze biznesowym i cyberbezpieczeństwa.
3. Wdrożenie szerokiego zakresu nowych regulacji krajowych i unijnych również w celu podniesienia efektywności, poszukiwania korzyści biznesowych oraz zwiększania poziomu bezpieczeństwa organizacji i całego sektora bankowego.
Rekomendacja 1: W obszarze zapewnienia ciągłości działania oraz cyberbezpieczeństwa rekomendujemy:
1. Wykorzystanie na większą skalę rozproszonego przetwarzania danychw celu zapewnienia odporności infrastruktury informatycznej banków.
2. Zwiększenie zaangażowania i priorytetyzacja wspólnych działań sektorowych, mających na celu ochronę klientów banków przed oszustwami finansowymi, w szczególności cyber i AML, oraz wzrost poziomu edukacji finansowej Polaków.
3. Pogłębienie współpracy w ramach sektora, jak i pomiędzy sektorem bankowym a innymi branżami oraz instytucjami rządowymi, celem identyfikacji i wykorzystania najlepszych praktyk w obszarach zapewnienia ciągłości działania i cyberbezpieczeństwa.
4. Wykorzystanie potencjału organizacyjno-technicznego już istniejących instytucji sektorowych (m.in. ZBP, KIR, BIK), rozszerzając zakres ich działania w celu zwiększenia bezpieczeństwa podmiotów sektora, jak i ochrony klientów.
Rekomendacja 2: W zakresie wykorzystania sztucznej inteligencji w obszarze biznesowym i cyberbezpieczeństwa rekomendujemy:
1. Intensyfikację przygotowań do wejścia w życie szczegółowych rozwiązań prawnych wynikających z AI Act, zwłaszcza w obrębie identyfikacji i klasyfikacji zastosowań sztucznej inteligencji wykorzystywanej przez banki.
2. Zwiększenie nakładów finansowych na inwestycje związane z rozwojem usług i procesów wykorzystujących AI, które umożliwią skuteczne konkurowanie na rynku krajowym i europejskim oraz lepsze pozycjonowanie Polski jako istotnego ośrodka w obszarze zastosowań sztucznej inteligencji w sektorze finansowym.
3. Rozszerzanie wykorzystania rozwiązań AI w obszarze zapewnienia cyberodporności, zarówno przez poszczególne banki, jak i w rozwiązaniach sektorowych.
4. Stworzenie sektorowego programu szkoleń dla pracowników banków, celem zwiększenia wiedzy o możliwościach płynących z najnowszych zastosowań sztucznej inteligencji, jak i o nowych ryzykach z nią związanych oraz metodach ich mitygacji.
Rekomendacja 3: W obszarze wykorzystania szerokiego zakresu nowych regulacji krajowych i unijnych rekomendujemy:
1. Zaadresowanie wyzwań dot. zasobów sektora, wynikających z wprowadzania w życie nowych regulacji, poprzez: wypracowanie wspólnych standardów, wdrażanie usług współdzielonych celem wykorzystania ekonomicznego efektu skali oraz efektywną wymianę informacji na poziomie sektora. Efektem powyższych działań będzie skrócenie okresu adaptacji do zmiany, z możliwością szybkiego przejścia w organizacjach do realizacji powstających szans rozwoju biznesu.
2. Wykorzystanie nowych regulacji jako kolejnej dźwigni poprawy sprawności organizacji, jej bezpieczeństwa i utrzymania zaufania do sektora wśród użytkowników usług bankowych. W tym aspekcie nieodłącznym elementem są działania edukacyjne dotyczące korzyści, płynących z nowych regulacji, skierowane zarówno do zespołów banków, jak i do odbiorców końcowych usług finansowych.
3. Budowę architektury efektywnego i w pełni responsywnego dialogu ze stroną publiczną, także na poziomie unijnym. Wdrażanie regulacji przy zachowaniu otwartej komunikacji z regulatorem, co przyniesie zwiększenie pewności działań w obszarach IT banków.
Czytaj także: Prezesi polskich banków o finansowaniu transformacji energetycznej
V. REKOMENDACJE EKF W OBSZARZE POPRAWY
RAM REGULACYJNYCH SEKTORA FINANSOWEGO
„Czy chcemy jeszcze się ścigać?”
Polska pozostaje atrakcyjnym centrum finansowym, ale konieczne są pilne działania w celu usunięcia największych barier regulacyjnych oraz poprawy konkurencyjności polskiego rynku finansowego i kapitałowego.
1. Poprawa stabilności prawnej i przewidywalności ryzyka prawnego
– Dążenie do większej stabilności prawnej i przewidywalności ryzyka prawnego w celu przeciwdziałania obniżeniu atrakcyjności inwestycyjnej Polski (np. poprzez wzorcowe ugody, standardowe wzorce umów, wzrost poziomu edukacji finansowej konsumentów i przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości).
2. Zdefiniowanie ambitnych celów w obszarze rozwoju Polski jako centrum finansowego
– Należy podjąć próbę zdefiniowania nowych strategii oraz ambitnych celów w obszarze rozwoju Polski jako centrum finansowego (regulacje sektora finansowego powinny być postrzegane przez pryzmat środków dla osiągniecia takich celów), takich jak, np.:
- „Polska jako jurysdykcja z najbardziej przyjaznymi regulacjami sektora finansowego w UE”;
- „Polska z najlepszym rynkiem kapitałowym w CEE”;
- „Przegląd wszystkich regulacji sektora finansowego oraz benchmarking do najbardziej konkurencyjnych jurysdykcji w ramach UE w celu identyfikacji kluczowych barier”.
– Podjęcie działań w celu kategoryzowania Polski jako jednego z rynków rozwiniętych (ang. developed markets), a nie rynków wschodzących (ang. emerging markets) – w ramach poszczególnych indeksów i metodologii – w celu poprawy atrakcyjności Polski oraz wycen polskich instrumentów finansowych.
3. Działania na rzecz uproszczenia regulacji europejskich oraz unikanie gold-platingu w procesie wdrażania przepisów UE do prawa krajowego
– Polska powinna zapewniać przyjazne otoczenie regulacyjne dla podmiotów sektora finansowego; należy unikać gold-platingu oraz nadregulacji (inflacji legislacyjnej), tak aby podmioty działające w Polsce korzystały z otoczenia prawnego nie gorszego niż w innych państwach członkowskich UE.
– Należy zintensyfikować działania zapewniające identyfikowanie oraz uwzględnianie krajowego punktu widzenia na regulacje tworzone na poziomie UE.
– Polska, zwłaszcza w okresie polskiej prezydencji w Radzie UE w I poł. 2025 r., powinna włączyć się w działania mające na celu poprawę konkurencyjności UE oraz uproszczenie otoczenia regulacyjnego sektora finansowego.
4. Wzmocnienie współpracy między sektorem publicznym a prywatnym
– Należy zapewnić szerokie konsultacje z rynkiem oraz współdziałanie strony publicznej i prywatnej – nie tylko przy wdrażaniu regulacji europejskich, ale również w procesie formułowania polskiego stanowiska w ramach procedur legislacyjnych UE.
– Zwiększenie wkładu przedstawicieli polskiego rynku finansowego w opinie i stanowiska organizacji wyrażane w ramach procedur legislacyjnych UE w celu uwzględniania lokalnych potrzeb rozwojowych.
– Proaktywna praktyka nadzorcza uwzględniająca efekty konsultacji ex ante i ex post oraz cele w postaci: (i) zwiększenia atrakcyjności Polski jako centrum finansowego; (ii) poszukiwania rozwiązań i możliwości działań na podstawie obowiązującego prawa
5. Zachęty podatkowe i regulacyjne dla nowych emitentów
– Wprowadzenie zachęt podatkowych dla nowych emitentów i spółek publicznych. Należy zdefiniować zachęty i przewagi dla spółek publicznych, które będą wpływać na większą atrakcyjność listingu.
– Wprowadzenie zachęt podatkowych dla funduszy i innych inwestorów inwestujących na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
6. Działania na rzecz rozwoju rynku lokalnych inwestorów instytucjonalnych
– Należy zintensyfikować działania związane ze strategią rozwoju rynku prywatnego oraz zwiększeniem udziału lokalnych inwestorów instytucjonalnych na rynku kapitałowym.
– Uporządkowanie i przebudowa modelu funkcjonowania OFE (korekty systemu „suwaka”) w celu systemowej poprawy otoczenia oraz skali inwestycji długoterminowych.
– Analiza możliwości przypisania innych wag ryzyka dla instytucji finansowych w związku z ekspozycjami związanymi z inwestycjami venture capital w priorytetowych sektorach.
– Zmiany podatkowe w obszarze działalności inwestycyjnej oraz działalności operacyjnej.
7. Ocena regulacji ex post:
– Należy przewidzieć mechanizmy systematycznej oceny regulacji po ich wdrożeniu oraz pierwszym okresie stosowania, tak aby identyfikować i korygować ryzyka i bariery nieprzewidziane na etapie wdrażania przepisów do porządku krajowego.
