Raport EBA o problemach klientów detalicznych sektora bankowego w Unii Europejskiej
Raport wskazuje na dwa główne problemy, przed którymi stoją dziś unijni konsumenci: oszustwa w płatnościach detalicznych oraz nadmierne zadłużenie i zaległości. Kwestie te wysuną się więc jako priorytety EBA w ciągu kolejnych dwóch lat prac.
W sprawozdaniu przedstawione są dane ilościowe dla produktów bankowości detalicznej, które obejmują kredyt hipoteczny, kredyt konsumencki, rachunki płatnicze, usługi płatnicze, pieniądz elektroniczny i depozyty.
Kredyty hipoteczne stanowią 79 proc. wolumenu kredytów dla gospodarstw domowych w UE w 2022 r., wykazując stały wzrost z 75 proc. w 2015 r. Zauważono, że wpływ na kredyty hipoteczne miała rosnąca inflacja i normalizacja stóp procentowych, natomiast na produkty kredytowe wpływ wywierały złe oceny zdolności kredytowej oraz wzrost liczby nowych i nieuregulowanych produktów kredytowych.
Wszystkie te kwestie zostały wskazane jako główne przyczyny trudności konsumentów w spłacie i ostatecznie nadmiernego zadłużenia.
Kredyt konsumencki zmniejszył się wolumenowo o 4 proc. w latach 2015-2021. Jednak w 2022 r. kilka właściwych organów krajowych zgłosiło rosnący popyt konsumentów na ten produkt.
Większe znaczenie e-pieniądza, większe problemy
Depozyty znacznie wzrosły w ostatnich latach pomimo stosowanych wcześniej przez instytucje kredytowe niskich stóp procentowych. Konsumentów najbardziej dotknęły kwestie związane z administrowaniem i przetwarzaniem rachunków, nieprawidłowe stosowanie stóp procentowych i opłaty i opłaty.
Korzystanie z usług płatniczych stale rośnie zarówno pod względem liczby, jak i wartości elektronicznych transakcji. W ostatnich dwóch latach wzrosło znaczenie usług pieniądza elektronicznego (e-pieniądza), osiągając 17,6 mld euro w 2020 r. z 13,9 mld euro w 2019 r.
W związku z tym oszustwa w płatnościach detalicznych, popełniane za pomocą nowych i różnych technik stosowanych przez oszustów, to także wyraźnie zidentyfikowana kwestia, z jaką borykają się obecnie konsumenci.
Niektórzy użytkownicy e-pieniędzy padli ofiarą oszustw, a innym zamrożono konta w wyniku zaostrzenia wymogów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu nakładanych na instytucje finansowe.
Ta część analizy powstała na podstawie danych o oszustwach zebranych od 2021 r., kiedy to instytucje finansowe w kilku państwach członkowskich nie spełniły jeszcze wymogów określonych w dyrektywie o usługach płatniczych (PSD2) i standardach technicznych EBA w zakresie silnego uwierzytelniania klientów, zarówno dla kart kredytowych, jak i przelewów bankowych.
Nowe metody oszustw konsumenckich
Jednak, być może w wyniku sukcesu tych środków regulacyjnych, oszuści zaczęli stosować różne nowe metody oszustw konsumenckich. Np. w coraz większym stopniu wykorzystują zwiększoną cyfryzację przy płatnościach detalicznych poprzez takie metody, jak „phishing”, „vishing”, „fałszowanie tożsamości”, „manipulacja”, „oprogramowanie szpiegowskie” i „smishing”.
Kilka właściwych organów krajowych zgłosiło również wzrost liczby nieuczciwych płatności wykonanych w celu zakupu kryptoaktywów. W odpowiedzi podjęły one działania skoncentrowane na ocenie przestrzegania przez instytucje finansowe obowiązujących wymogów bezpieczeństwa, podnoszenia konsumenckiej świadomości, a instytucje finansowe cały czas usprawniają też swoje systemy informatyczne.
Raport EBA opiera się na informacjach dostarczonych przez władze 27 państw członkowskich UE, krajowych i unijnych stowarzyszeń konsumenckich, członków „sieci rozstrzygania sporów finansowych” oraz stowarzyszeń branżowych UE, a także na danych ilościowych pochodzących z różnych źródeł – więcej.
