Bazylea III: prezes NBP podpisał list z poparciem pełnego przyjęcia w UE zapisów pakietu
„List został skierowany do KE w kontekście prowadzonych przez nią prac nad pakietem legislacyjnym wdrażającym ostatnie elementy pakietu Bazylea III. W szczególności, sygnatariusze listu podkreślają, że ustalone globalnie wymogi kapitałowe powinny być stosowane bez korekt i na wszystkich poziomach konsolidacji, zaś odejście od ustaleń globalnych podjętych w ramach porozumienia bazylejskiego może mieć negatywne konsekwencje dla zaufania zarówno do europejskiego sektora bankowego jak i do ram regulacyjnych obowiązujących w Unii Europejskiej” – czytamy w komunikacie.
Wymogi kapitałowe wobec banków i firm inwestycyjnych
Wymogi kapitałowe wobec banków i firm inwestycyjnych są częścią jednolitego zbioru przepisów unii bankowej. Przenoszą do unijnego prawa porozumienie Bazylea III (czyli międzynarodowe standardy adekwatności kapitałowej banków).
Wymogi te są zebrane w rozporządzeniu o wymogach kapitałowych (CRR I i II) oraz w dyrektywie o wymogach kapitałowych (CRD IV i V). Obowiązują we wszystkich państwach członkowskich UE od 1 stycznia 2014 r.
Czytaj także: ZBP na rzecz stosowania w praktyce zasady proporcjonalności w przepisach ostrożnościowych obowiązujących banki >>>
Rozporządzenie o wymogach kapitałowych (CRR I i II) nakazuje bankom dysponować taką ilością kapitału, która pozwoli im pokryć nieoczekiwane straty i zachować wypłacalność w razie kryzysu. Podstawowa zasada jest następująca: wymagana ilość kapitału zależy od ryzykowności aktywów danego banku. Zapisano w nim także m.in., że instytucja kredytowa musi dysponować taką ilością aktywów płynnych, by w warunkach skrajnych móc przez 30 dni pokrywać wypływy netto.
Przepisy o buforach kapitałowych, wynagrodzeniach i premiach bankowców, nadzorze ostrożnościowym oraz zarządzaniu wewnętrznym banków
Dyrektywa określa przepisy o buforach kapitałowych, wynagrodzeniach i premiach bankowców, nadzorze ostrożnościowym oraz zarządzaniu wewnętrznym banków.
Według niej, oprócz obowiązkowych 4,5% kapitału podstawowego Tier 1 (wymóg określony rozporządzeniem CRR I i II) wszystkie banki muszą dysponować buforem zabezpieczającym i buforem antycyklicznym. Czyli w okresie dobrej koniunktury muszą zgromadzić wystarczający kapitał własny, by podczas kryzysu móc zamortyzować straty.
Bufor zabezpieczający wymagany od każdego banku
Bufor zabezpieczający jest wymagany od każdego banku. Musi składać się z kapitału najwyższej jakości (kapitału podstawowego Tier 1) i wynosić 2,5% łącznej kwoty ekspozycji banku na ryzyko. Służy ochronie kapitału banku.
Bufor antycykliczny, który ma neutralizować wpływ cyklu gospodarczego na działalność kredytową banku, polega na tym, że w czasach dobrej koniunktury (wzrostu akcji kredytowej) bank musi utrzymywać zapas kapitałowy (CET1), by w czasach niekorzystnej koniunktury (gdy działalność gospodarcza słabnie, a nawet się kurczy) móc go przeznaczyć na utrzymanie akcji kredytowej dla gospodarki realnej. Bank, który nie dopełni tego wymogu, musi zastosować te same środki zaradcze jak przy braku bufora zabezpieczającego.
Według nowych przepisów, państwa członkowskie mają prawo wymagać od banku, by zachowywał bufor ryzyka systemowego w postaci kapitału podstawowego Tier 1. Wymóg ten może dotyczyć całego sektora finansowego lub jego poszczególnych części. Ma on zażegnać lub złagodzić długoterminowe niecykliczne ryzyko systemowe lub makroostrożnościowe, które może bardzo negatywnie wpływać na gospodarkę realną.
Państwa członkowskie będą mogły nakazać utrzymywanie bufora ryzyka systemowego na poziomie 1-3% względem wszystkich ekspozycji oraz na poziomie sięgającym 5% względem ekspozycji w kraju i w państwach trzecich. Zgoda Komisji Europejskiej nie będzie potrzebna.
Od roku 2015, jeżeli państwo członkowskie ustali bufor na poziomie 3-5%, musi tylko powiadomić Komisję, Europejski Urząd Nadzoru Bankowego i Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego. Bufor wyższy niż 5% nadal jednak wymaga zgody Komisji.
Bufor globalnych instytucji o znaczeniu systemowym
Z kolei bufor globalnych instytucji o znaczeniu systemowym obowiązuje banki, które zostały uznane przez właściwy organ za „globalne instytucje o znaczeniu systemowym”. Ma on kompensować wyższe ryzyko, jakie instytucje te stanowią dla globalnego systemu finansowego i potencjalne skutki ich upadku.
Dyrektywa o wymogach kapitałowych przewiduje też bufor dla instytucji ważnych na szczeblu krajowym lub unijnym. Precyzuje, według jakich kryteriów określać „inne instytucje o znaczeniu systemowym”, jakie są procedury ich zgłaszania i uzasadniania oraz jaki ma być pułap bufora (2% aktywów ważonych ryzykiem).
Bufor innych instytucji o znaczeniu systemowym obowiązuje od roku 2016. Państwa członkowskie chcące go ustanowić wcześniej wobec określonych banków, mogą posłużyć się buforem ryzyka systemowego.
