W efekcie wprowadzenia Tarczy Antyinflacyjnej na żywność jej ceny wzrosną o 1,6%
Z początkiem 2023 roku rząd przywrócił stawki VAT dla paliw i wybranych nośników energii sprzed
wybuchu wojny w Ukrainie. Stawki te przez ostatni rok kształtowały się na obniżonym poziomie, z uwagi
na obowiązywanie tzw. Tarczy Antyinflacyjnej.
W przypadku żywności i napojów bezalkoholowych okres obowiązywania zerowej stawki VAT został wydłużony do czerwca 2023 roku.
Ekonomiści Credit Agricole Bank Polska oszacowali jaki był wpływ obniżki VAT na ceny żywności.
Czytaj także: Mocniejszy spadek inflacji w grudniu niż przewidywali analitycy
Punkt odniesienia – Czechy
„W celu oszacowania rzeczywistej skali transmisji obniżki stawki VAT na ceny żywności w Polsce
skorzystaliśmy z analizy ekonometrycznej – tzw. metody difference-in-differences. W dużym uproszczeniu,
metoda ta polega na zmierzeniu różnicy pomiędzy ceną danego produktu przed i po obniżeniu stawki VAT w Polsce. Następnie liczona jest różnica pomiędzy poziomami cen analogicznego produktu w tych samych punktach czasowych w innym kraju.” – w ten sposób ekonomiści Banku opisują metodę, którą wybrali do oszacowania wpływu tarczy na ceny żywności w Polsce.
Krajem, z którym porównano Polskę były Czechy. Ekonomiści założyli, że gdyby stawka VAT nie została obniżona w Polsce, ceny żywności w Polsce i w Czechach, jako kraju odniesienia zachowywałyby się tak samo.
„Korelacja pomiędzy Polską i Czechami w przypadku poszczególnych podkategorii inflacyjnych w ramach kategorii „żywność i napoje bezalkoholowe” była w ostatnich latach bardzo wysoka i wynosiła przeciętnie 0,80. Jednocześnie rząd Czech nie podjął żadnej interwencji w mechanizm kształtowania się cen żywności w okresie obowiązywania Tarczy Antyinflacyjnej w Polsce.
Tym samym założenie, że gdyby w Polsce stawka VAT nie została obniżona, ceny żywności w Polsce i Czechach zachowywałyby się podobnie, jest uzasadnione” – piszą ekonomiści Banku w swojej analizie MAKROmapa.
Czytaj także: BNP Paribas Bank Polska: ceny żywności w grudniu wzrosły najmocniej w XXI w.
Bez tarczy w końcowym efekcie byłoby taniej?
Jak przyznają, Tarcza Antyinflacyjna spowodowała spadek cen produktów spożywczych i w konsekwencji „obniżenie stawki VAT na żywność oddziaływało w kierunku spadku inflacji ogółem w Polsce o 0,6 pkt. procentowego”.
„W naszym scenariuszu bazowym zakładamy, że proces przywracania pierwotnych stawek VAT na żywność będzie realizowany stopniowo (w trzech transzach) i rozpocznie się dopiero w 2024 r. Stopniowy charakter wygaszenia Tarczy Antyinflacyjnej na żywność będzie wynikać z zakładanej przez nas próby uniknięcia przez sprawujący w 2024 r. władzę rząd skokowego wzrostu cen żywności” – czytamy dalej w analizie MAKROmapa.
I dalej ekonomiści Credit Agricole stwierdzają:
„Prognozujemy, że wygaszenie Tarczy Antyinflacyjnej na żywność doprowadzi do pełnej transmisji
podatku na ceny brutto objęte Tarczą (stanowiące 80% wydatków na żywność), a konsekwencji ceny
żywności ogółem wzrosną o ok. 4%. Tym samym podtrzymujemy naszą ocenę, że Tarcza Antyinflacyjna na
żywność, choć umożliwiła przejściowe obniżenie dynamiki cen żywności, w długim okresie sprawi, że ceny
żywności i napojów bezalkoholowych w Polsce będą o ok. 1,6% wyższe niż w scenariuszu, gdyby Tarcza Antyinflacyjna na żywność nie została wprowadzona”.
Czytaj także: Premier: zerowy VAT na żywność jeszcze przynajmniej przez pół roku, koszt ok. 8 mld zł
