Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Trzy tygodnie po przyjęciu „Średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego na lata 2025-2028” rząd zaakceptował nowelizację tegorocznego budżetu, pisze Witold Gadomski.
Kristalina Georgieva, dyrektor zarządzająca Międzynarodowego Funduszu Walutowego wygłosiła przemówienie przed corocznym spotkaniem MFW i Banku Światowego. Powiedziała, że w gospodarce światowej pojawiły się pewne dobre tendencje, przede wszystkim globalny spadek inflacji, któremu nie towarzyszyła recesja. Jednakże szok inflacyjny sprzed kilku lat będzie miał trwałe skutki dla dochodów gospodarstw domowych – stwierdziła.
Utrzymanie obecnego poziomu wydatków bez podniesienia podatków spowoduje przekroczenie poziomu 60% długu w roku 2026, a być może nawet w 2025, jeżeli wzrost gospodarczy lub inflacja będą niższe od przyjętych w założeniach budżetowych, pisze Witold Gadomski.
Zbierane przez Deloitte rynkowe i instytucjonalne prognozy wzrostu PKB wskazują, że w 2024 r. sięgnie on 2,1 proc. w Europie Środkowej i 2,9 proc. w Polsce, a zaledwie 0,3 proc. w Niemczech. Czynniki ryzyka dla prognoz makroekonomicznych koncentrują się głównie wokół stopy inflacji i wpływu sztucznej inteligencji na wydajność pracy, a także zagrożeń geopolitycznych w Ukrainie, Tajwanie i na Bliskim Wschodzie, protekcjonizmu w handlu międzynarodowym oraz niepewnych perspektyw wzrostu w Chinach. W dłuższym okresie otwartą kwestią pozostaje, czy Polska utrzyma tempo wzrostu gospodarczego pozwalające na osiągnięcie poziomu życia krajów Europy Zachodniej – czytamy w komentarzu Zespołu Analiz Ekonomicznych Deloitte na podstawie kwartalnika CE Economic Outlook.
W końcu pierwszego kwartału 2024 r. relacja długu brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB w Unii Europejskiej wyniosła 82% PKB i wzrosła w porównaniu z czwartym kwartałem 2023 roku o 0,5 pkt proc., a w porównaniu z pierwszym kwartałem 2023 roku zmniejszyła się o 1 pkt proc., wynika z danych Eurostatu.
Rząd przyjął sprawozdanie z wykonania budżetu za 2023 rok. W połowie ubiegłego roku budżet został znowelizowany. Limit wydatków został podwyższony z 672,5 mld zł na 693,2 mld zł, prognozę dochodów budżetu zmniejszono z 604,5 mld zł do 601,4 mld zł, a w efekcie planowany deficyt miał sięgnąć nie 68 mld zł, lecz 92 mld zł.
Przyjęty przez rząd i opublikowany we wtorek Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP) na lata 2024–2027 przewiduje, że w najbliższych latach dług sektora instytucji rządowych i samorządowych czyli dług publiczny liczony według metodologii unijnej w roku 2026 przekroczy 60% PKB. Nie jest to informacja niespodziewana.
Według analizy S&P Global wysokie deficyty budżetowe państw Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) w 2024 roku stanowią jedno z kluczowych zagrożeń dla ich ratingów. Trudna sytuacja fiskalna utrzyma się także w roku 2025.
Agencja Moody’s Investors Service obniżyła swoją perspektywę dla chińskich obligacji skarbowych do negatywnej, utrzymując jednocześnie ich rating na poziomie A1. Według ekspertów władze Chin nadmiernie dotują lokalne samorządy, przez co narasta dług publiczny nie do końca ujawniany. Ryzyko dla stabilności finansowej drugiej co do wielkości gospodarki świata stwarza także rynek nieruchomości, na którym doszło do upadłości kilku dużych deweloperów, pisze Witold Gadomski.
Zdaniem ekspertów Instytutu Finansów Publicznych, utrzymanie długu na dopuszczalnym poziomie odbędzie się za cenę drastycznych cięć wydatków lub podniesienia podatków, o czym odchodzący rząd nie informował, pisze Witold Gadomski.
„Koalicja Obywatelska liczy, że decyzje nowego rządu będą skutkować niższym spreadem papierów skarbowych do rynków bazowych, a rola giełdy w finansowaniu gospodarki się zwiększy” – powiedział Andrzej Domański, poseł elekt, współautor programu gospodarczego Platformy Obywatelskiej, w trakcie wystąpienia na CFA Society Poland Annual Conference.
Agencja Fitch Ratings na kilka dni przed polskimi wyborami oceniła stan polskich finansów. „Wynik nadchodzących wyborów w Polsce pomoże określić, jak szybko poprawi się przejrzystość polityki budżetowej. Nie jest jednak jasne, w jaki sposób następny rząd poradzi sobie ze średnioterminowymi wyzwaniami fiskalnymi” – stwierdzili analitycy agencji, zauważając, że zaproponowany przez rząd Mateusza Morawieckiego budżet na 2024 r. kontynuuje obserwowaną w ostatnich latach tendencję stopniowego, ale trwałego luzowania fiskalnego.
Tuż przed „godziną zero”, w wyniku wymęczonego porozumienia republikanów i demokratów, Stany Zjednoczone uniknęły kolejnego epizodu tzw. zamknięcia rządu (government shutdown). Rozejm w walce politycznej z użyciem szantażu finansowego nie jest ostateczny. Wydłużająca czas finansowania wydatków państwa, awaryjna ustawa Senatu zwana „continuing resolution”, traci ważność już 17 listopada ‘23, czyli za zaledwie półtora miesiąca.
Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego (EBC) podjęła decyzję o wysokości stóp procentowych w strefie euro. Zostaną one podwyższone o 25 punktów bazowych. Stopa refinansowa wyniesie 4,50 proc., stopa kredytu 4,75 proc., a depozytowa 4,00 proc. – poinformowały media w czwartek 14 września 2023 r. Przed nami decyzja FED.
Polacy znają pojęcia budżetu państwa, inflacji, deficytu czy długu. Nie rozumieją jednak mechanizmów rządzących finansami publicznymi, błędnie porównując go z budżetem domowym. Dlatego Instytut Finansów przygotował opracowanie, które tłumaczy, w jaki sposób funkcjonuje budżet państwa i cały system połączony finansów publicznych. Sama edukacja szkolna zdaniem przedstawiciela Instytutu ma niewielki wpływ na poziom wiedzy finansowej Polaków.
Z uwagi na pozycję Chin jako drugiej gospodarki i jako głównego zaopatrzeniowca świata, chińskie zadłużenie ma znaczenie globalne. Jakieś większe kłopoty z jego obsługą mogą wywołać kryzys na skalę światową, czego byśmy sobie nie życzyli, choć nie mamy na to najmniejszego wpływu, pisze Jan Cipiur.
Jak co roku Forum Obywatelskiego Rozwoju zaprezentowało Rachunek od Państwa, czyli zestawienie wydatków publicznych, przypadających na mieszkańca Polski w minionym roku. Eksperci FOR chcą w ten sposób pokazać, że wydatki państwa to nie abstrakcyjne miliardy zł, zapisane w dokumentach rządowych, ale konkretne złotówki, które obciążają budżety domowe.
Długie lata taniego pieniądza sprzyjały zaciąganiu pożyczek i kredytów. Licząc od 2000 roku, amerykańskie i europejskie firmy z sektora niefinansowego potroiły garb ciążących na nich długów, pisze Jan Cipiur.
Prezydent Joe Biden i czołowi kongresmeni spotkali się we wtorek 9 maja, by przełamać impas w kwestii podniesienia limitu zadłużenia USA. Biden wzywa Kongres do bezwarunkowego podniesienia wyznaczonego limitu zaciąganych przez rząd federalny pożyczek. Przewodniczący Izby Reprezentantów Kevin McCarthy twierdzi, że Izba nie zatwierdzi podniesienia limitu, o ile nie zostaną uzgodnione cięcia w wydatkach, które doprowadzą do obniżenia rosnącego deficytu budżetowego, pisze Witold Gadomski.
Niektórzy posłowie w Parlamencie Europejskim zastanawiają się czy obligacje rządowe nadal są najbezpieczniejszą klasą aktywów. Temat ten podjął Markus Ferber, niemiecki poseł do Parlamentu Europejskiego, pisze Szymon Stellmaszyk, Doradca Zarządu Związku Banków Polskich w Zespole ds. międzynarodowych.
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2022 deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 3,4% PKB, natomiast dług sektora ukształtował się na poziomie 49,1% PKB. Wielkości te liczone są według zasad Eurostatu.
Instytucje sektora rządowego i samorządowego, w Polsce określane zwykle jako instytucje sektora publicznego, zadłużają się w różny sposób. Najbardziej poprzez emisję obligacji skarbu państwa lub zaciąganie przez rządowe instytucje kredytów w bankach. Ale są jeszcze rządowe gwarancje dla kredytów, czyli zobowiązania warunkowe, zobowiązania państwowych firm, które zwykle nie są zaliczane do długu publicznego oraz zobowiązania pozabilansowe, związane z przedsięwzięciami publiczno-prywatnymi. Te różne rodzaje długu, czyli zobowiązań spróbował pokazać Eurostat, pisze Witold Gadomski.
„Wkraczamy w rok wyborczy i w tym czasie będziemy musieli rozwiązywać trudne problemy ekonomiczne” – mówili Ludwik Kotecki, członek Rady Polityki Pieniężnej i Sławomir Dudek, prezes zarządu, Forum Obywatelskiego Rozwoju, goście Kongresu Consumer Finance w czasie rozmowy pt „Makroekonomiczne uwarunkowania na rynku consumer finance”.
Komisja Europejska zakłada, że wzrost PKB w Polsce w 2022 roku wyniesie 4,0 proc., w 2023 roku spowolni do 0,7 proc., a w 2024 roku sięgnie 2,6 proc. – wynika z jesiennych prognoz KE, przedstawionych w piątek.
Giorgia Meloni może dziękować Liz Truss, bo to Londyn, a nie Rzym znalazł się w centrum burzy finansowej w minionym tygodniu. Brytyjski plan obniżek podatków wywołał panikę na rynkach finansowych pozostawiając w tyle wątpliwości wobec kierunku przyszłego włoskiego rządu, pisze Szymon Stellmaszyk Doradca Zarządu ZBP w Zespole ds. współpracy międzynarodowej.
Polska gospodarka po światowym kryzysie w 2008 roku uchodziła za jedną z najbardziej stabilnych w Unii Europejskiej. Obecny kryzys, spowodowany napięciami na rynku energetycznym i skokowym wzrostem inflacji sprawia, że Polska przechodzi go znacznie gorzej, czego widoczną oznaką jest osłabiający się złoty.
Rząd przyjął projekt ustawy budżetowej na 2023 r. – powiedział premier Mateusz Morawiecki na konferencji po posiedzeniu rządu.
Historia „tymczasowego” VAT w kilku aktach trwa już 11 lat i potrwa kolejne. To jest kpina z podatników. Fikcja podatkowa – pisze dr Sławomir Dudek, główny ekonomista Forum Obywatelskiego Rozwoju na stronach FOR. Prezentujemy całość tego komentarza.
W związku ze wzrostem inflacji w strefie euro Europejski Bank Centralny podniósł swoją referencyjną stopę procentową o 50 punktów bazowych i wprowadził nowy program zakupu aktywów – Instrument Ochrony Transmisji (Transmission Protection Instrument, TPI) – mający na celu ograniczenie różnic w rentownościach między obligacjami państw członkowskich.
Niespłacone zobowiązania państwa składające się na nasz dług publiczny rosną i nie ma sił politycznych, które chciałyby lub mogłyby ten wzrost poskromić. Gorzej, że nie znamy prawdziwych rozmiarów zadłużenia, ponieważ rząd pożycza pieniądze także za pośrednictwem instytucji państwowych, np. Banku Gospodarstwa Krajowego, czy Polskiego Funduszu Rozwoju, które są wyłączone spod bezpośredniej kontroli Sejmu.