Strategiczna Szkoła Polskiego Sektora Bankowości Spółdzielczej o zarządzaniu ryzykiem

Wprowadzenie systemów ochrony instytucjonalnej w polskiej bankowości lokalnej pozwoliło na stworzenie jednolitych mechanizmów monitorowania ryzyka – podkreślał Marian Gola, wiceprezes zarządu Spółdzielni Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS.

Podkreślił on, iż pomimo pewnych różnic w funkcjonowaniu IPS w obu zrzeszeniach, odzwierciedlających ich specyfikę, sama koncepcja w obu przypadkach jest taka sama.

– Chodzi o to, by sytuacja ekonomiczna uczestników i profil ryzyka były akceptowalne, nie powodując problemów z płynnością i wypłacalnością – dodał Marian Gola.

Przypomniał, iż sytuacja w obszarze ryzyka zmienia się dynamicznie, nie zawsze in minus – przykładem może być ostatnia poprawa koniunktury na rynku, dzięki której część instytucji, które niedawno znajdowały się z w przejściowych problemach, obecnie mogły z nich wyjść.  

Także i same umowy IPS mogą ulegać zmianom w zależności od uwarunkowań, jednak przedstawiciel SOZ BPS podkreślił, iż nie będą to zmiany zasadnicze. To, co najważniejsze, to kompleksowe podejście do oceny ryzyka i zarządzania nim – Marian Gola nadmienił, iż w powszechnym przeświadczeniu bankowców kluczowy charakter ma ryzyko kredytowe, co nie w każdej sytuacji musi się sprawdzać.

Dzięki dobrej koniunkturze, wygenerowanej między innymi wskutek wzrostu stóp procentowych, lokalne instytucje finansowe były w stanie stworzyć bufor bezpieczeństwa, który pozwoli im zabezpieczyć się na kolejne lata.

– Poziom orezerwowania w sektorze jest optymalny – zaznaczył prelegent.

Ryzyko stopy procentowej

Znacznie większym wyzwaniem w aktualnej sytuacji może być ryzyko stopy procentowej, tymczasem sektor bankowy przez ostatnich kilka lat koncentrował się na ryzyku kredytowym. Rzecz w tym, że skokowy wzrost poziomu stóp procentowych skutkuje nie tylko zwiększeniem przychodów odsetkowych, ale ubocznym efektem jest również poważny wzrost wymogu kapitałowego.

– To tylko jeden z symptomów tego ryzyka – stwierdził Marian Gola. Gdyby bowiem doszło do istotnego obniżenia poziomu stóp procentowych, będzie to z kolei miało wpływ na wartość takich aktywów jak obligacje czy inne papiery wartościowe, znajdujące się w posiadaniu banków.

Prelegent przypomniał, że na tej właśnie zasadzie doszło do upadłości Sillicon Valley Banku – przyczyną jego upadku była utrata płynności, ale jako praprzyczynę trzeba uznać ryzyko stopy procentowej.

Przedstawiciel SOZ BPS apelował do uczestników spotkania, by nie tylko monitorować ryzyka w sposób holistyczny, ale również nie zarządzać ryzykiem przez wskaźniki.

– Część działań dokonywanych w celu zarządzania ryzykiem jest robionych pro forma, nie mają one przełożenia na stan faktyczny – dodał Marian Gola.

Ryzyko compliance

Wśród ryzyk, z jakimi na co dzień stykają się banki, szczególne znaczenie mają te związane z compliance. O identyfikacji tych ryzyk, zrządzaniu nimi, a także roli compliance oficera mówił Rafał Makuszewski, wiceprezes zarządu Spółdzielni Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS.

Podkreślił on, iż compliance dotyka każdego obszaru funkcjonowania instytucji finansowej bez wyjątku, zaś nieuwzględnienie tych ryzyk może nieść za sobą konsekwencje trojakiej natury: finansowej, reputacyjnej i organizacyjnej.

W systemie oceny zgodności szczególna rola przypada komórkom ds. compliance, które banki są obowiązane powołać; zgodnie z obowiązującymi przepisami pełnią one funkcję drugiej spośród trzech linii obrony, przewidzianej w schemacie kontroli wewnętrznej. Konkretne zadania w zakresie monitorowania ryzyka realizują zatrudnieni w tych wydziałach compliance oficerowie.

Jak podkreślał prelegent, osoby takie powinny na bieżąco monitorować zmiany w otoczeniu prawno-regulacyjnym i weryfikować, na ile ewentualne nowości w tej sferze powinny być uwzględnione w dokumentach i procedurach, stosowanych przez bank.

Przykładem może być ryzyko, związane z uznaniem jakiejś klauzuli za niedozwoloną przez sąd lub organ ochrony konsumenta, wówczas utrzymanie tejże we wzorcach umów skutkować może poważnymi konsekwencjami, w postaci podważania tego fragmentu umowy przez konsumentów.

W dalszej części swego wystąpienia Rafał Makuszewski mówił między innymi o zasadach promowania kultury ryzyka, która powinna obejmować wszystkich zatrudnionych w instytucji finansowej, czy też standardów etycznych banku.