Rok Edukacji Ekonomicznej to szansa, by zwiększyć świadomość finansową Polaków
Prezes WIB podkreślił, iż obecne spotkanie ma miejsce w szczególnym momencie. 7 września 2023 roku Senat Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej.
– To ten szczególny moment, w którym odwołujemy się do inspiracji Władysława Grabskiego, Janusza Korczaka, do historycznych inspiracji dla przyszłości – zaznaczył Waldemar Zbytek.
86% Polaków oczekuje wprowadzenia lekcji z zakresu ekonomii i finansów
Do obchodów REE odniósł się również Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego.
– Jest to też rok wielkich rocznic dla banku centralnego oraz historii gospodarczej kraju – przypomniał szef NBP, dodając, iż w roku 2024 obchodzimy m.in. setną rocznicę powstania Banku Polskiego oraz wprowadzenia do obiegu polskiego złotego.
– Rok tak wielu jubileuszy z pewnością sprzyja dyskusjom o edukacji ekonomicznej i finansowej Polaków, a w tej dziedzinie wciąż mamy bardzo wiele do zrobienia. Jak wskazują wyniki badania wiedzy finansowej ze stycznia tego roku, tylko 46% Polaków potrafi dobrze obliczyć oprocentowanie lokaty w banku, a aż 42% nie wie, że posiadanie karty kredytowej jest równoznaczne z posiadaniem kredytów w banku.
Wciąż też pokutuje przeświadczenie o tym, że gdy w budżecie państwa brakuje pieniędzy, to powinno się je dodrukować – podkreślił Adam Glapiński.
Pozytywną obserwacją jest fakt, iż nasi rodacy zdają sobie sprawę z własnej niekompetencji w sferze ekonomii i finansów, a potrzebę zwiększenia wiedzy w tym zakresie deklarowała ponad połowa uczestników badania przeprowadzonego przez NBP.
– Wiemy, że aż 86% Polaków oczekuje wprowadzenia lekcji z zakresu ekonomii i finansów w szkołach jako obowiązkowego elementu edukacji, i to już się dzieje. W roku szkolnym 2023/24 do programu nauczania szkół ponadpodstawowych wszedł nowy przedmiot o nazwie Biznes i zarządzanie – wskazał szef banku centralnego.
Omówił również inicjatywy NBP na rzecz edukacji ekonomicznej realizowane w obecnym roku, które – nawiązując do obchodzonych właśnie, setnych jubileuszy – wychodzą naprzeciw oczekiwaniom społecznym.
– Musimy więc zrobić wszystko, co w naszej mocy, by skutecznie walczyć o podniesienie wiedzy ekonomicznej w polskim społeczeństwie – apelował Adam Glapiński.
Czytaj także: Polacy w świecie finansów – jak oceniamy poziom swojej wiedzy finansowej
Eurobarometr: tylko 18% ankietowanych ocenia swój poziom wiedzy finansowej jako wysoki
Działania w zakresie edukacji ekonomicznej, prowadzone na szczeblu unijnym omówiła Agnes Fridely, Legal Officer, Directorate-General for Financial Stability, Financial Services and Capital Markets Union, European Commision.
Zwróciła uwagę, iż wysoki poziom wiedzy ekonomicznej determinuje lepszą odporność finansową, dlatego naukę zarządzania zasobami finansowymi należy rozpocząć tak wcześnie, jak to możliwe.
– Sposób, w jaki zarządzasz swoimi pieniędzmi, będzie miał duże znaczenie przez całe Twoje życie – wskazała Agnes Fridely, dodając, iż błędy w gospodarowaniu budżetem domowym generują rozliczne problemy, nie tylko w sferze ekonomicznej ale również psychologicznej i zdrowotnej.
Niestety, wielu mieszkańców UE w dalszym ciągu nie dysponuje wystarczającą świadomością w zakresie ekonomii i finansów. Zaledwie 18% uczestników najnowszej edycji badania Eurobarometr ocenia swój poziom wiedzy finansowej jako wysoki, zdaniem 64% jest on średni, pozostali postrzegają swą wiedzę w tym zakresie jako niewystarczającą.
Przedstawicielka Komisji Europejskiej zwróciła uwagę na duże rozbieżności, jakie występują w tym zakresie pomiędzy państwami członkowskimi, przykładem może być Polska, która plasuje się nieco poniżej średniej europejskiej.
Tylko 15% naszych rodaków uzyskało wysoki wynik w zakresie ogólnego poziomu wiedzy finansowej, przy 20% tych, których poziom wiedzy uznać należy za niewystarczający.
Znajduje to odzwierciedlenie w zarządzaniu finansami domowymi; zaledwie co trzeci Europejczyk, w tym co czwarty Polak, byłby w stanie pokryć koszty swego utrzymania z bieżących oszczędności, bez konieczności zaciągania kredytów i przeprowadzki, gdyby nagle utracił źródło zarobkowania.
Problemem jest też lokowanie swych oszczędności w wyjątkowo ryzykowne aktywa, jak kryptowaluty.
Przedstawicielka KE omówiła też przygotowane w latach 2020-23 ramy kompetencji finansowych, dedykowane zarówno młodzieży, jak i osobom dorosłym. Jak podkreśliła Agnes Fridely, nie mają one charakteru norm prawnych, jednak na ich podstawie można zaprojektować politykę szerzenia wiedzy finansowej, w tym również wspierać rozwój edukacji finansowej w szkole jak i poza nią.
Czytaj także: Temat Numeru | Rok Edukacji Ekonomicznej | Od umiejętności gospodarowania własnym budżetem do właściwego rozumienia finansów publicznych
Rok Edukacji Ekonomicznej 2024 – działania sektora bankowego
– Chcemy, aby ten Rok nie był celem samym w sobie. Chcemy, aby był impulsem do rozwoju istniejących inicjatyw, wdrożenia nowych, konkretnych działań.
Chcemy, aby Rok Edukacji Ekonomicznej zostawił po sobie wyraźną spuściznę, w postaci podniesienia wiedzy ekonomicznej Polaków na wyższy poziom – podkreślił dr Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich.
Zadeklarował on wolę utworzenia ogólnopolskiej bazy projektów edukacji ekonomicznej, jak również wzmocnienia pozycji wdrożonego niedawno do pensum dydaktycznego przedmiotu Biznes i zarządzanie.
Prezes ZBP przypomniał, iż sektor bankowy od lat angażuje się w działania na rzecz zwiększenia świadomości finansowej Polaków.
– Wyznajemy zasadę, że dobry klient to wyedukowany klient, a bez wyedukowania wszystkich uczestników rynku finansowego nie będziemy w stanie sprostać licznym wyzwaniom gospodarczym, które są przed nami – dodał dr Tadeusz Białek. Podkreślił także, iż sporo pozostaje do zrobienia, gdyż poziom edukacji ekonomicznej Polaków jest jednym z najniższych w Unii Europejskiej.
– Mamy duże niedobory wiedzy, szczególnie w takich obszarach jak cyberbezpieczeństwo czy inwestowanie. W związku z tym chciałbym bardzo wyraźnie podkreślić, że wiele działań przed nami, aby wzmocnić poziom edukacji klientów, aby uczynić ich bardziej świadomym nie tylko w zakresie wiedzy o podstawowych produktach – deklarował prezes ZBP.
Problemem jest choćby brak wystarczającej świadomości, ale i wyrobionych nawyków w zakresie oszczędzania długoterminowego.
Innym, szczególnie istotnym obszarem jest edukacja w zakresie cyberbezpieczeństwa, choćby z uwagi na fakt, iż sprawcy posługują się coraz bardziej wyrafinowanymi i zaawansowanymi metodami, które obok nowoczesnych narzędzi IT obejmują też działania socjotechniczne.
Dr Tadeusz Białek zwrócił uwagę na olbrzymią rolę Rady Edukacji Finansowej w kreowaniu programów kształcenia, jak również korzyści, płynące z tak oczekiwanego uruchomienia Funduszu Edukacji Finansowej.
– Jestem pewien, że dofinansowanie tych przedsięwzięć będzie inwestycją z długoterminowym zyskiem dla całej gospodarki – dodał prezes ZBP.
