Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o funduszach inwestycyjnych

„Do ustawy o obligacjach dodaje się przepisy dotyczące nowej kategorii obligacji w postaci obligacji kapitałowych, kwalifikowanych do kapitału regulacyjnego banków i domów maklerskich albo środków własnych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, zgodnie z właściwymi przepisami prawa Unii Europejskiej. […] Obligacje kapitałowe będą mogły być emitowane w celu ich zakwalifikowania do funduszy własnych, jako instrumenty dodatkowe w Tier I albo Tier II” – czytamy w komunikacie.

Emitentami obligacji kapitałowych będą mogły być: bank krajowy, dom maklerski, krajowy zakład ubezpieczeń oraz krajowy zakład reasekuracji. Możliwości inwestowania w obligacje kapitałowe będzie ograniczona wyłącznie do klientów profesjonalnych. Minimalną wartość nominalną obligacji kapitałowej ustalono na 400 tys.  złotych.

Obligatariusz będzie miał prawo do otrzymywania odsetek z tytułu obligacji kapitałowych.

Ustawa określa szczegółowo zakres danych i informacji zawartych w warunkach emisji obligacji kapitałowych, stanowiąc m.in., że warunki emisji w sposób szczegółowy określać będą czynniki ryzyka związane z określonym mechanizmem pokrycia strat w przypadku wystąpienia przewidzianego w warunkach emisji zdarzenia – w szczególności określać będą uprawnienia emitenta do umorzenia obligacji w formie odpisu trwałego albo odpisu tymczasowego obniżającego wartość nominalną obligacji kapitałowej lub uprawnienie do konwersji obligacji kapitałowych na akcje w takim przypadku.

W przypadku wystąpienia zdarzenia określonego w warunkach emisji bank lub dom maklerski będzie dokonywał umorzenia obligacji kapitałowych w formie odpisu trwałego albo odpisu tymczasowego obniżającego wartość nominalną obligacji kapitałowych w całości albo w części albo konwersji obligacji kapitałowych na akcje (dot. banków, domów maklerskich lub zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji w formie spółek akcyjnych).

Obligacje kapitałowe staną się wymagalne w przypadku ogłoszenia upadłości albo otwarcia likwidacji emitenta obligacji kapitałowych.

Czytaj także: Wartość aktywów krajowych TFI jest najwyższa od marca 2022 r.

Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze zamiany obligacji kapitałowych na akcje

Możliwość emitowania obligacji kapitałowych przez banki, domy maklerskie oraz zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skutkuje wprowadzeniem do Kodeksu spółek handlowych przepisów o  podwyższeniu kapitału zakładowego w drodze zamiany obligacji kapitałowych na akcje.

Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze zamiany obligacji kapitałowych na akcje będzie możliwe wyłącznie w przypadku wystąpienia określonych w warunkach emisji tych obligacji zdarzeń uprawniających do takiej zamiany. Akcje przyznane w zamian za opłacone obligacje kapitałowe nie będą wymagały ich objęcia. Przyznanie akcji nastąpi automatycznie, na mocy uchwały zarządu spółki.

Zarząd zgłosi podwyższenie kapitału zakładowego w drodze zamiany obligacji kapitałowych na akcje do sądu rejestrowego wraz z uchwałą walnego zgromadzenia akcjonariuszy w sprawie tego podwyższenia oraz uchwałą o emisji obligacji kapitałowych, a także oświadczeniem zarządu, że akcje zostały przyznane w zamian za  obligacje kapitałowe, które zostały  w pełni opłacone.

Status kontrahenta centralnego (CCP) – restrukturyzacja

Ustawa wprowadza ramy dla działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji dla podmiotów posiadających w Unii Europejskiej status kontrahenta centralnego (CCP), tj. podmiotu rozliczającego określone transakcje w instrumentach pochodnych.

Jako organ właściwy wskazuje Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG).

Od decyzji BFG o objęciu CCP restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją, zarząd lub członek zarządu CCP w restrukturyzacji albo rada nadzorcza lub członek rady nadzorczej CCP w restrukturyzacji będą mogli wnieść skargę do sądu administracyjnego.

Ustawa reguluje także kwestie umarzania, konwersji i emisji instrumentów właścicielskich i instrumentów dłużnych lub innych niezabezpieczonych zobowiązań w związku z objęciem CCP restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją.  Umorzenie lub konwersja nastąpi według stanu na koniec dnia, w którym decyzja BFG w sprawie zastosowania tego instrumentu została zamieszczona na jego stronie internetowej; dzień ten będzie także dniem ustalenia osób uprawnionych z umarzanych lub konwertowanych instrumentów finansowych. Decyzja ta zastąpi określone w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z obniżeniem lub podwyższeniem kapitału zakładowego, przystąpieniem do spółki, objęciem udziałów lub akcji oraz wniesieniem wkładu. Decyzja będzie miała charakter konstytutywny – umorzenie instrumentów kapitałowych nastąpi z chwilą jej wejścia do obrotu prawnego, tj. z momentem jej doręczenia.

Różnica pomiędzy stratą, jaką akcjonariusz, członek rozliczający lub inny wierzyciel ponieśli w wyniku restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji CCP, a którą mogliby ponieść (hipotetycznie) gdyby BFG nie podjął działania w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do danego CCP (tj. w przypadku gdyby CCP został zlikwidowany w ramach postępowania upadłościowego), będzie obowiązany pokryć BFG z funduszu statutowego.

Konsekwencją wprowadzenia w Kodeksie spółek handlowych nowej instytucji – podwyższenia kapitału zakładowego spółki w drodze zamiany obligacji kapitałowych na akcje jest konieczność zapewnienia, aby w dziale I rejestru przedsiębiorców wpisywane były odpowiednie informacje o podwyższeniu kapitału zakładowego dokonanego w takim trybie.

Czytaj także: Fundusze Inwestycyjne Zamknięte z nowym standardem success fee

Pożyczki podporządkowane

Ustawa wprowadza rozwiązania dotyczące umowy pożyczki podporządkowanej, zaciąganej w celu jej zakwalifikowania jako instrument dodatkowy Tier I. Przedmiotem pożyczki podporządkowanej będą mogły być środki pieniężne w wysokości nie niższej niż 400 tys. złotych. Umowa pożyczki podporządkowanej będzie mogła być oferowana wyłącznie klientom profesjonalnym, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa pożyczki wskazywać będzie ryzyka związane z jej zawarciem.

Udzielającemu pożyczki podporządkowanej nie będzie przysługiwać prawo do wypowiedzenia ani odstąpienia od tej umowy. Umowa pożyczki podporządkowanej będzie uprawniać udzielającego pożyczkę do otrzymywania odsetek przez czas nieoznaczony. Do odsetek nie będą stosowane przepisy Kodeksu cywilnego o odsetkach maksymalnych. Zarząd banku będzie mógł umorzyć pożyczkę przez dokonanie odpisu trwałego albo odpisu tymczasowego obniżającego kwotę pożyczki podporządkowanej w całości albo w części w razie wystąpienia zdarzenia określonego w umowie. Roszczenie o spłatę pożyczki podporządkowanej stanie się wymagalne z chwilą ogłoszenia upadłości albo likwidacji banku.

Analogiczne regulacje dotyczące pożyczek podporządkowanych objąć mają także domy maklerskie oraz zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji.

Zmiany dot. prawa upadłościowego

Do ustawy – prawo upadłościowe dodano regulacje, zgodnie z którymi przy ustalaniu, czy zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku nie bierze się pod uwagę zobowiązań wynikających z emisji obligacji kapitałowych oraz pożyczek podporządkowanych.

W ustawie precyzuje się także kolejność zaspokajania należności w przypadku upadłości banku lub domu maklerskiego – w szczególności przez zaliczenie do kategorii piątej należności z tytułu zobowiązań zaciągniętych w celu ich zaliczenia do funduszy własnych domu maklerskiego,  wobec których Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) nie udzieliła zgody na takie ich zaliczenie.

Nowy instrument: rekapitalizacja

Ustawa wprowadza nowy instrument rekapitalizacji, jakim będzie pokrycie przez Skarb Państwa niedoborów kapitałowych instytucji. Będzie ono polegać na objęciu lub nabyciu przez Skarb Państwa instrumentów w kapitale podstawowym Tier I lub instrumentów dodatkowych w kapitale Tier I, lub instrumentów w kapitale Tier II, na warunkach nieodbiegających od przeciętnych warunków rynkowych.

Wsparcie takie będzie mogło być udzielone na wniosek instytucji, jeżeli spełni ona określone warunki oraz złoży plan pokrycia niedoborów kapitałowych, do którego stosowania będzie zobowiązana. W ustawie precyzuje się ponadto, że instrumenty rekapitalizacji będą mogły być zastosowane wyłącznie w celu zapobieżenia poważnym zaburzeniom w gospodarce, o ile jest to proporcjonalne do skali zagrożenia, ma charakter zapobiegawczy i czasowy, a także nie służy pokryciu strat, które podmiot poniósł lub może ponieść w bliskiej przyszłości. Instrumenty rekapitalizacji będą stosowane dopiero w przypadku gdy KNF nakaże instytucji przestrzeganie dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych, a działania podjęte przez tę instytucję nie okażą się wystarczające.

Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 października 2023 r., z wyjątkiem wskazanych regulacji wchodzących w życie w innych terminach (z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z dniem 22 maja 2023 r. oraz po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia).