Prezes ZBP otworzył Forum Bankowo-Samorządowe 2024
Dr Tadeusz Białek przedstawił też kilka kluczowych dla bankowości informacji nt. sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Jak wynika z aktualnie dostępnych danych, można z dużą dozą pewności stwierdzić, że 2024 rok JST zamkną sporą nadwyżką budżetową.
W wydatki rosną i wyniosły ponad 300 mld zł (15% więcej r/r), zadłużenie wyniosło ponad 100 mld złotych, z czego 2/3 stanowi zadłużenie w bankach krajowych. Banki wciąż więc pozostają i będą podstawowymi parterami samorządowców.
Dane wskazują również, że zadłużenie JST, choć rosnące, pozostaje pod kontrolą, a sektor samorządowy potrafi dobrze zarządzać finansami publicznymi. Także krajowy sektor bankowy jest nadal głównym partnerem finansowym JST wobec rosnących potrzeb finansowych, przede wszystkim potrzeb inwestycyjnych. Banki w 89% są odpowiedzialne za zewnętrzne finansowanie gospodarki.
Jak podkreślił dr Tadeusz Białek, taka współpraca będzie trwała nadal i będzie fundamentem dla realizacji ambitnych planów inwestycyjnych, w tym związanych z absorpcją kolosalnych, skumulowanych kwotowo i terminowo programów i środków unijnych. Dlatego – jak stwierdził – zarówno instytucje unijne, jak i polski rząd powinny uwzględniać fakt, że to samorządy nadal pozostają kluczowymi inwestorami w Polsce.
W 2024 roku odpowiadały za większość projektów infrastrukturalnych, społecznych i środowiskowych, co podkreśla ich strategiczne znaczenie dla rozwoju kraju. W związku z tym regulatorzy zarówno unijni, jak i krajowi powinni ułatwiać samorządom oraz bankom podejmowanie i finansowanie strategicznych dla lokalnych społeczności i ogólnego postępu cywilizacyjnego państwa inwestycji.
Czytaj także: Sejm uchwalił ustawę zwiększającą dochody jednostek samorządu terytorialnego
Systemowa sytuacja finansowa polskich samorządów
Dlatego długoterminowa, systemowa sytuacja finansowa polskich samorządów jest nadal kluczowym wyzwaniem. Z jednej strony, reforma finansów publicznych i zmieniające się źródła dochodów JST wymagają nowych podejść do zarządzania budżetem samorządowym. Z drugiej strony inflacja i dynamicznie rosnące koszty inwestycji dodatkowo obciążają lokalne finanse.
Dr Tadeusz Białek wspomniał o podpisanej 21 października 2024 r. Ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – rozwiązuje ona jednak tylko częściowo problemy samorządowe, ponieważ nie zapewnia pełnego pokrycia wykonania dodanych zadań samorządom zadań, a dorzucanie ad hoc środków publicznych nie zapewnia im realnej niezależności i stabilności systemowej. Nadal pozostają obszary wymagające dialogu i zmian.
Jak podkreślił prezes ZBP, samorządy mogły liczyć na banki nawet w najtrudniejszych czasach, tym bardziej w nadchodzących. Banki jako partnerzy samorządów, oferują szereg narzędzi i produktów finansowych, które wesprą stabilizację budżetów oraz długoterminowe planowanie inwestycji. Tylko stabilne finanse samorządowe będą fundamentem długoterminowego rozwoju lokalnych społeczności i realizacji strategicznych celów.
Dostęp do odpowiednich form finansowania, takich jak kredyty lub obligacje jest nieodzowny, aby umożliwić realizację projektów w obszarach takich jak infrastruktura, ochrona środowiska, edukacja czy cyfryzacja. Banki, dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu, mogą wspierać samorządy w tworzeniu kompleksowych planów inwestycyjnych i zapewniać niezbędne instrumenty finansowe.
Czytaj także: Samorządy i banki lokalne kluczowe dla transformacji energetycznej
Zielona transformacja na szczeblu samorządów
W obliczu kryzysu klimatycznego oraz wyzwań związanych z transformacją klimatyczną także inwestycje w zrównoważony rozwój stają się priorytetem.
Współpraca sektora bankowego z samorządami umożliwi finansowanie projektów proekologicznych, takich jak efektywność energetyczna, rozwój zielonej infrastruktury czy zabezpieczenie aktywów środowiskowych.
Samorządy potrzebują przewidywalnych i elastycznych instrumentów finansowych, a banki, jako doświadczeni partnerzy, oferują wsparcie w realizacji nawet najbardziej wymagających projektów.
Cyfryzacja zarządzania finansami JST – wsparcie ze strony banków
Jak dodał dr Tadeusz Białek priorytetem na najbliższe lata jest także cyfryzacja zarządzania finansami samorządowymi. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest zwiększenie efektywności i przejrzystości zarządzania finansami publicznymi, co przekłada się na lepsze usługi dla mieszkańców.
Banki odgrywają znaczną rolę w dostarczaniu finansowania samorządom i rozwiązań technologicznych, które ułatwiają zarządzanie budżetami, automatyzują procesy oraz zwiększają bezpieczeństwo finansowe.
Współpraca z sektorem bankowym to nie tylko doraźna konieczność, podkreślił dr Tadeusz Białek. To także inwestycja w przyszłość. Polski sektor bankowy jest jednym jako jeden z najnowocześniejszych i najbezpieczniejszych na świecie, wzmacnia administrację lokalną.
Na zakończenie wystąpienia zaprosił do stałej współpracy z Platformą ds. Finansowania Samorządu Terytorialnego, która działa w ramach Zespołu ZBP ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych, którym kieruje dyrektor Arkadiusz Lewicki.
