Prezes ZBP: dzięki dialogowi możemy znaleźć rozwiązania, które mogą przyspieszyć realizację strategicznych programów rozwoju

Prezes ZBP dr Tadeusz Białek podkreślił, iż upływający rok był czasem dynamicznych zmian, a nierzadko również i trudnych sytuacji, z którymi polska bankowość musiała się zmierzyć. Do najistotniejszych wyzwań należy prowadzenie szerokiego dialogu na temat zdolności sektora bankowego do finansowania przedsięwzięć gospodarczych, w szczególności w zakresie modernizacji infrastruktury.

Aby banki mogły pełnić swą rolę, potrzeba między innymi zmiany zasad naliczania podatku bankowego, by przy utrzymaniu przychodów do budżetu nie ograniczał on akcji kredytowej banków.

Doniosłym zadaniem jest kontynuacja działań na rzecz wspierania wiarygodności i niepodważalności wskaźników referencyjnych, w szczególności WIBOR-u, jak też dokończenie reformy wskaźników referencyjnych.

Pamiętać należy też o potrzebie wypracowania ugodowego rozwiązania problemu kredytów hipotecznych, denominowanych i indeksowanych do franka szwajcarskiego. Coraz większym zagrożeniem dla stabilności polskiego rynku finansowego jest też aktywność kancelarii odszkodowawczych, które w celu osiągania przychodów posuwają się do instrumentalnego traktowania prawa i manipulacji konsumentami.

– Niezbędne jest przyspieszenie prac związanych z przyjęciem kompleksowej polityki mieszkaniowej, w tym docelowego modelu kredytowania hipotecznego, który ograniczy dominujące obecnie ryzyko prawne przy udzielaniu kredytów hipotecznych – wskazał prezes ZBP.

Do tego dochodzi oczywiście potrzeba dalszego zaangażowania wszystkich środowisk w przeciwdziałanie cyberprzestępczości i wspieranie sektora bankowego w działania, podejmowane w tym zakresie. Aby osiągnąć ten cel, potrzeba w szczególności kształcić młode pokolenie w zakresie szeroko rozumianej wiedzy finansowej i ekonomicznej.

– Mimo wielu trudnych wyzwań, które stoją przed sektorem bankowym, patrzę na nie z pewną jednak dozą optymizmu. Uważam, że dzięki konsekwentnemu dialogowi możemy znaleźć dobre rozwiązania, które mogą przyspieszyć realizację strategicznych programów rozwoju, przynosząc korzyści zarówno nam, naszym klientom, jak i całej gospodarce – dodał dr Tadeusz Białek.

ZBP: mimo niepewnej sytuacji geopolitycznej, banki utrzymały silną pozycję

Rok 2024 upływał pod znakiem niepewności gospodarczej – przypomniał Maciej Semeniuk, przewodniczący Rady Związku Banków Polskich. Zjawiskom makroekonomicznym, jak m.in. presja inflacyjna, towarzyszyła konieczność implementacji rozlicznych regulacji, zarówno krajowych jak i europejskich, czy też stawianie czoła rosnącej liczbie cyberataków.

Wobec tych wszystkich problemów, jak również niepewnej sytuacji geopolitycznej, banki utrzymały silną pozycję, co przyczyniło się do budowy zaufania do sektora.

– Chciałbym również mocno podkreślić rolę oddziałów instytucji kredytowych, które wykazały się naprawdę niezwykłą odpornością i zdolnością adaptacji do ciągle zmieniających się warunków rynkowych, jak również do potrzeb i oczekiwań ze strony klientów – stwierdził Maciej Semeniuk, wskazując na znaczenie tych instytucji w finansowaniu rozwoju polskiej gospodarki.

Czytaj także: Priorytety nadzorcze Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) na rok 2025

Reforma wskaźników referencyjnych należy do najistotniejszych wyzwań dla polskiej gospodarki

Jurand Drop, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, nawiązał do bliskiej współpracy pomiędzy resortem a środowiskiem bankowym. Podkreślił, iż polska bankowość jest niezwykle silna, na co wskazuje wynik, uzyskany na koniec III kwartału 2024 r., wyższy o 10 mld zł aniżeli rezultat za analogiczny okres poprzedzającego roku. 

– To pokazuje, że sektor jest odporny i gotowy na wyzwania przyszłości – dodał reprezentant resortu finansów, do najistotniejszych wyzwań dla polskiej gospodarki zaliczając reformę wskaźników referencyjnych.

Wyłoniony w ramach tego procesu wskaźnik musi wszak zagwarantować zarówno bezpieczeństwo wszystkich stron zawartych umów, w tym konsumentów, jak i stabilność całego systemu finansowego, czy też pewność obrotu.

Poważnym problemem z tego punktu widzenia są również próby podważania wiarygodności i reprezentatywności WIBOR.

– W ocenie Ministerstwa Finansów oraz pozostałych instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego nie ma podstaw prawnych, ani ekonomicznych do negowania prawidłowości wyznaczania wskaźnika referencyjnego WIBOR.

Uważamy, że wymogi rozporządzenia BMR, które muszą spełniać administrator oraz banki przekazujące dane na potrzeby wyliczenia tego wskaźnika, stanowią odpowiednią ochronę, przed jakimikolwiek, ewentualnymi nadużyciami – stanowczo zadeklarował Jurand Drop.

Wspomniał też o zbliżającej się wraz z nowym rokiem prezydencji Polski w Unii Europejskiej.

– Przejmujemy ją jako doświadczone państwo członkowskie i będziemy sprawować w bardzo szczególnym momencie – dodał Jurand Drop, nawiązując m.in. do objęcia urzędu prezydenta USA przez Donalda Trumpa.

Podkreślił również, iż w ramach polskiej prezydencji kładziony będzie nacisk na deregulację w różnych obszarach gospodarki, w tym m.in. poprzez eliminację nadmiernych wymogów w zakresie sprawozdawczości.

Przewidywalność jest konieczna dla budowy zaufania

– Dzisiaj nie zamierzam mówić o niczym, co mogłoby być zaskoczeniem – podkreślił w swym wystąpieniu przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, prof. Jacek Jastrzębski, wskazując potrzebę przewidywalności w tak niepewnych uwarunkowaniach.

– Ta przewidywalność jest konieczna dla budowy zaufania między instytucjami publicznymi a instytucjami rynkowymi – zaznaczył szef KNF, dodając iż nadzór oczekuje przewidywalności od instytucji rynku finansowego, ze swej strony deklarując analogiczne podejście.

Podkreślił, że w bieżącym tygodniu zostały opublikowane priorytety nadzorcze na rok 2025, które w sposób holistyczny ujęto już po raz drugi.

– Zależy nam na tym, aby wzmocnić oddziaływanie urzędu Komisji Nadzoru Finansowego na stosowanie prawa, zwłaszcza w obszarze ochrony konsumentów na rynku finansowym – dodał prof. Jacek Jastrzębski.

Wspomniał, że już w minionym roku KNF podejmował działania w tym kierunku, a ich przejawem jest stanowisko typu amicus curiae dotyczące wskaźnika WIBOR, które powinno ułatwić składom orzekającym wydawanie rozstrzygnięć, w pełni uwzględniających istotę tego wskaźnika i jego zgodność z rozporządzeniem BMR.

– Zamierzamy pracować nad innymi formami naszego oddziaływania na kształtowanie się praktyki stosowania prawa, oczywiście z pełnym poszanowaniem niezawisłości sądów – dodał szef nadzoru.

Zamiarem regulatora jest, by jego głos, jako instytucji odpowiedzialnej za nadzór nad rynkiem finansowym, ale i głos wszystkich instytucji składających się na sieć bezpieczeństwa finansowego, był silnie słyszalny w przestrzeni publicznej.

Prof. Jacek Jastrzębski zaapelował też do bankowców o współdziałanie w procesie wdrażania rozporządzenia DORA i szerzej rozumianych działaniach na rzecz cyberbezpieczeństwa, nawiązał też do wyzwań towarzyszących przejęciu przez Polskę prezydencji w UE.

Konieczne jest zwiększenie akcji kredytowej

Konsolidacja lokalnego sektora finansowego to jedno z życzeń na Nowy Rok, wypowiedzianych przez Macieja Szczęsnego, prezesa zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Podkreślił on, iż w obliczu dzisiejszych wyzwań, towarzyszących postępującej digitalizacji sektora bankowego, ale również wdrażaniu kolejnych regulacji czy deficytom w obszarze kapitału ludzkiego skala prowadzonej działalności nabiera znacznie większego znaczenia niż dotychczas.

Maciej Szczęsny zaapelował również o zwiększenie akcji kredytowej, gdyż jedynie w ten sposób można budować wartość instytucji finansowej. Tymczasem pomimo istotnej poprawy sytuacji na rynku kredytowym w ostatnich kwartałach dynamika akcji kredytowej pozostaje na relatywnie niskim poziomie, szczególnie w segmencie przedsiębiorstw.

– Polska gospodarka potrzebuje inwestycji, a kołem zamachowym tych inwestycji powinien również być kredyt bankowy – podkreślił prezes BFG.

Odniósł się również do problemów, związanych z przeregulowaniem rynku.

– Wydaje mi się, że w Unii Europejskiej dotarliśmy do punktu, w którym rozumiemy, że regulacje stały się obciążeniem dla wzrostu gospodarczego, dla działalności gospodarczej. Istnieje większe zrozumienie ku temu, aby tworzyć regulacje, które istotne zabezpieczają ryzyka, ale z drugiej strony nie obciążają nadmiernie konkurencyjności – dodał prezes BFG, deklarując uwzględnianie tych postulatów w działaniach Funduszu.

– Również dla nas ważna jest konkurencyjność, ważne jest, aby bankier skupiał się na biznesie, na sprzedaży kredytów, a nie na tym, żeby wypełniać kolejny formularz na potrzeby regulacyjne – zapewnił Maciej Szczęsny.

Czytaj także: W reformie wskaźników referencyjnych kluczowa jest rola resortu finansów

Barierą dla prowadzenia bankowego biznesu pozostaje niepewność prawna

Prezes Narodowego Banku Polskiego prof. Adam Glapiński nawiązał do zmagań z inflacją, która jeszcze w lutym 2023 r. przekraczała 18%, by w drugim kwartale 2024 roku zejść do poziomu 2,5%.

– Obniżenie inflacji udało się osiągnąć bez ponoszenia kosztów gospodarczych i społecznych, co jest ogromnym sukcesem. Jak wielokrotnie mówiłem, nasz skumulowany wzrost gospodarczy w ostatnich latach jest jednym z najwyższych w Europie, a bezrobocie pozostaje jednym z najniższych w Unii Europejskiej.

Potwierdza to, że prowadzona przez Narodowy Bank Polski w ostatnich latach polityka pieniężna była właściwa – podsumował prof. Adam Glapiński.

Podkreślił, iż obserwowany obecnie wzrost inflacji jest przede wszystkim efektem częściowego odmrożenia cen energii, a także innych czynników regulacyjnych, jak podwyżka VAT na żywność czy zwiększenie akcyzy na alkohol i papierosy.

– Również inflacja bazowa pozostaje podwyższona, do czego przyczyniają się szybko rosnące płace – powiedział prezes NBP.

To negatywny sygnał na tle innych krajów, w których inflacja powoli wraca do poziomu celów, wyznaczonych przez banki centralne.

Do wyzwań na nadchodzący czas prezes NBP zaliczył również niski poziom akcji kredytowej, przy rosnącym udziale papierów skarbowych i gwarantowanych przez Skarb Państwa w bankowych aktywach.

Poważną barierą dla prowadzenia bankowego biznesu pozostaje niepewność prawna.

– NBP widzi potrzebę przeglądu obowiązujących regulacji dotyczących ochrony konsumentów usług finansowych pod kątem zachowania zasady proporcjonalności. W szczególności prace nad nowelizacją ustawy o kredycie konsumenckim powinny prowadzić do modyfikacji obecnych zapisów w zakresie sankcji kredytu darmowego.

Widzimy również potrzebę zmian w ustawie o kredycie hipotecznym i uregulowania kwestii rekompensat za wcześniejszą spłatę kredytów o stałej stopie procentowej – zapewnił prof. Adam Glapiński, dodając iż pożądane byłyby też zmiany w konstrukcji podatku od aktywów, w kierunku sprzyjającym rozwojowi akcji kredytowej, szczególnie dla sfery gospodarki realnej.  

Korzystny model współdziałania w ramach sektora finansowego

O tym, że współpraca jest niezbędnym warunkiem budowy przyszłościowych rozwiązań z korzyścią dla klientów instytucji finansowych, jak i samego sektora – wspomniała Marta Życińska, dyrektorka generalna polskiego oddziału Mastercard.

– Z takich właśnie partnerstw prywatno-publicznych urodziło się mnóstwo wspaniałych projektów, które zostały wdrożone w życie – zauważyła Marta Życińska, wskazując między innymi na umożliwienie płacenia kartami w aplikacji mObywatel, czy też możliwość głosowania w bankomatach na projekty realizowane w ramach budżetu obywatelskiego.

To również płatności click to pay, zrealizowane przy udziale Fundacji Polska Bezgotówkowa.

O  obopólnych korzyściach, wynikających ze współpracy na rynku finansowym, wspominał też Piotr Alicki, prezes Krajowej Izby Rozliczeniowej (KIR).

Wskazał on, iż w roku 2024 obchodzono 30-lecie uruchomienia systemu Elixir, który w chwili rynkowego debiutu był absolutną innowacją.

Trzy dekady później współdziałanie polskiej bankowości, ZBP z KIR zaowocowało powołaniem do życia Sektorowego Centrum Usług AML, które jak podkreślił Piotr Alicki – stanowi filar działań na rzecz szeroko pojętego cyberbezpieczeństwa.

– Bardzo mnie cieszy takie symboliczne spięcie pewną klamrą tego zdarzenia sprzed 30 lat i konsekwentnego, wspólnego działania również obecnie i na lata kolejne dla dobra gospodarki, dla dobra naszych klientów, dla wszystkich obywateli – dodał prezes Piotr Alicki.

Na zakończenie spotkania prezes ZBP dr Tadeusz Białek, podziękował wszystkim, zarówno tym zgromadzonym w Klubie Bankowca, jak i uczestnikom zdalnym – za wspólne podsumowanie mijającego roku oraz spotkanie przy bankowej choince.