Ponad 500 uczestników Forum Liderów Banków Spółdzielczych 2025
Prezes ZBP przypomniał, iż tegoroczna edycja spotkania została objęta patronatem honorowym ministra finansów oraz ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
– Staramy się projektować program Forum tak, by był interesujący i inspirujący dla środowiska bankowości spółdzielczej. Również uczestników paneli dobieramy chcąc ukazać różnorodność i złożoność sektora – podkreślił dr Tadeusz Białek.
Dlatego co roku wśród prelegentów i panelistów pojawiają się reprezentanci kolejnych, lokalnych instytucji finansowych z różnych regionów Polski.
– Państwa liczny udział jest również wyrazem zaufania do naszej izby gospodarczej, za co bardzo chcemy serdecznie podziękować. To zaufanie mobilizuje Związek Banków Polskich do dalszej, intensywnej pracy na rzecz tworzenia przyjaznych warunków prawnych i organizacyjnych dla rozwoju całego sektora bankowego, z szczególnym uwzględnieniem bankowości spółdzielczej – zapewnił prezes ZBP, zachęcając spółdzielców do włączenia się w działania, realizowane przez Związek.
Banki spółdzielcze dostarczają finansowanie dla rolnictwa i samorządów
Banki spółdzielcze są kluczowym także dostarczycielem finansowania dla rolnictwa, ważnym partnerem i kredytodawcą jednostek samorządu terytorialnego i lokalnej przedsiębiorczości.
– Skalę współpracy banków współdzielczych z JST najlepiej oddają statystyki, dotyczące depozytów; około 30% środków zdeponowanych przez JST w bankach znajduje się na rachunkach banków spółdzielczych – dodał dr Tadeusz Białek.
Odnosząc się do pozycji lokalnych instytucji finansowych na polskim rynku bankowym prezes ZBP przypomniał, iż bankowość spółdzielcza odpowiada za 9,42% depozytów od sektora niefinansowego, 9,77% kapitałów i 7,12% aktywów polskiej bankowości i ponad 11% jego wyniku finansowego netto.
Zwrócił on uwagę, iż procesy konsolidacyjne w sektorze postępują, jednak ich tempo jest dość powolne.
Jak wygląda sytuacja finansowa sektora banków spółdzielczych?
– W pierwszym półroczu 2025 aktywa bankowości spółdzielczej wzrosły o blisko 13,5 miliarda złotych, co oznacza wzrost sumy bilansowej w tym okresie o 5,6%. Banki spółdzielcze konsekwentnie stają się jednostkami znacznie silniejszymi kapitałowo – zauważył dr Tadeusz Białek. – Jeszcze w 2010 roku przeciętny bank spółdzielczy miał aktywa na poziomie 122 miliony złotych, zaś na koniec czerwca 2025 roku jest to ponad 520 milionów złotych, co oznacza prawie 4,5-krotny wzrost na przestrzeni 15 lat – dodał.
W tym samym okresie kapitały własne bankowości spółdzielczej wzrosły o ponad 290%, co było ponad dwukrotnie lepszą dynamiką aniżeli w komercyjnym segmencie rynku bankowego.
– Pozwoliło to na poprawę udziału bankowości spółdzielczej w kapitałach własnych sektora bankowego z poziomu 6,3% w 2010 roku do 9,8% na koniec pierwszego półrocza 2025 – zaznaczył prezes ZBP.
Dzięki tak istotnym wzrostom możliwe było sukcesywnie zwiększanie akcji kredytowej, dzięki czemu udział spółdzielców w portfelu kredytowym całego polskiego sektora bankowego zwiększył się w latach 2010-2025 z niespełna 5% do 11,4%.
Nowe wyzwania dla sektora banków spółdzielczych – podwyżka CIT
Mówiąc o wyzwaniach dla bankowości spółdzielczej, prezes ZBP wskazał w pierwszej kolejności na potrzebę zwiększenia skali inwestycji, co pozwoli wykorzystać potencjał banków jako głównego dostarczyciela kapitału na finansowanie przedsięwzięć.
Rzecz w tym, że obecny poziom obciążeń fiskalnych i parafiskalnych dla instytucji finansowych utrudnia realizację tych celów, a planowana przez rząd podwyżka stawki CIT dla sektora bankowego będzie najbardziej krzywdząca dla bankowości spółdzielczej.
– Nie otrzyma ona żadnego zmniejszenia obciążeń w zakresie ciężarów podatkowych w postaci zmniejszenia podatku bankowego, jak miałoby to miejsce w przypadku bankowości komercyjnej.
Z tytułu zaproponowanego rozwiązania banki spółdzielcze płaciłyby w horyzoncie kolejnej dekady proporcjonalnie wyższy podatek CIT niż bankowość komercyjna – zwrócił uwagę prezes ZBP.
Wskazał m.in. na potrzebę włączenia banków spółdzielczych w realizację Krajowego Planu Odbudowy i zwiększenia odporności, co pozwoliłoby im stać się aktywnym partnerem w finansowaniu strategicznych inwestycji.
Trzeba utrzymać wiarygodność WIBORU
Nie zabrakło odwołania do instrumentalnego wykorzystywania przepisów przez kancelarie odszkodowawcze celem masowego podważania umów z instytucjami finansowymi.
Prezes ZBP podkreślił, iż potrzebna jest racjonalizacja obciążeń sektora, reforma wskaźników referencyjnych i utrzymanie wiarygodności WIBOR-u. Wskaźnik referencyjny jest wszak fundamentem sprawnego funkcjonowania polskiej bankowości.
Dr Tadeusz Białek wezwał do zatrzymania procesu podważania długoterminowych umów kredytowych, zarówno w sprawach kredytów hipotecznych – tu pomocne mogłoby być uchwalenie jednolitego wzorca umowy – jak i w obszarze tzw. sankcji kredytu darmowego.
– Mamy już ponad 22 tysiące pozwów z SKD. Potrzebna jest racjonalna implementacja dyrektywy o kredycie konsumenckim – podkreślił prezes ZBP. Akcentował również znaczenie dywersyfikacji źródeł przychodów, w szczególności jeśli chodzi o zyski pozaodsetkowe, co nabiera szczególnego znaczenia w kontekście obniżki stóp procentowych.
– Trzeba sobie szczerze powiedzieć, że bankowość jako całość w ostatnich latach nie osiągnęła w tym zakresie wielkich sukcesów, jeśli chodzi o dywersyfikację źródeł przychodów – dodał dr Tadeusz Białek.
Niezmiennym wyzwaniem pozostaje oczywiście zapewnienie wysokiego poziomu cyberbezpieczeństwa. – Konieczna jest skuteczna walka z cyberprzestępczością, dalszy rozwój narzędzi i procedur zabezpieczających banki oraz ich klientów przed rosnącymi zagrożeniami cyfrowymi.
Potrzeba także powszechnej edukacji ekonomicznej społeczeństwa, klientów i przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości w zakresie mechanizmu funkcjonowania sektora bankowego – podkreślił dr Tadeusz Białek.
