Komunikat Komitetu Stabilności Finansowej po posiedzeniu dotyczącym nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym
Komitet, wykonując obowiązki ustawowe, podjął uchwałę, w której podtrzymał skierowaną do Ministra Finansów rekomendację z 14 czerwca 2024 r. w sprawie wysokości wskaźnika bufora antycyklicznego. Docelowa, rekomendowana przez Komitet, wysokość tego wskaźnika wynosi 2%, przy etapowym dojściu do pożądanego poziomu.
Przedstawiciel Ministra Finansów przyjął rekomendację i potwierdził, że aktualnie nie ma potrzeby podejmowania dodatkowych działań w tym zakresie. Wskaźnik bufora antycyklicznego wprowadzony rozporządzeniem Ministra Finansów1 i stosowany od 25 września 2025 r. wynosi 1%.
Członkowie Komitetu omówili źródła ryzyka w polskim systemie finansowym oraz jego otoczeniu. Na pierwszym miejscu wśród zagrożeń dla stabilności krajowego systemu finansowego pozostaje ryzyko prawne walutowych kredytów mieszkaniowych, jednak jego nasilenie zmniejsza się z uwagi na wysoki poziom rezerw utworzonych dotychczas przez banki i postępujący proces ugód.
W efekcie ogólna ocena ryzyka obniżyła się w porównaniu z IV kwartałem 2024 r. Istotnym źródłem ryzyka pozostaje sytuacja geopolityczna.
Kolejne miejsce w hierarchii słabych punktów w bieżącej ocenie ryzyka systemowego zajęło ryzyko podważania WIBOR. Ryzyko słabości niektórych instytucji i zarażania kolejny kwartał zostało ocenione jako niesystemowe, co spowodowało jego wykreślenie z listy słabych punktów.
W efekcie trwających analiz i dyskusji Komitet wskazał na nowe źródło ryzyka związane ze stosowaniem sankcji kredytu darmowego (SKD).
W ocenie Komitetu ryzyko prawno-regulacyjne związane z sankcją kredytu darmowego może powodować znaczące koszty dla banków. Ponadto zwiększając niepewność na rynku finansowym może w przyszłości przyczynić się do wzrostu kosztu kredytu oraz ograniczać jego dostępność.
W związku z powyższym Komitet zadecydował o podjęciu działań mających na celu ograniczenie tego ryzyka na wczesnym etapie poprzez wydanie stanowiska. Podstawową przesłanką przedstawienia stanowiska Komitetu jest dbałość o zachowanie równowagi pomiędzy ochroną konsumentów będących klientami banków a stabilnością systemu finansowego poprzez zapewnienie odpowiedniej proporcjonalności przepisów dotyczących SKD.
Należy podkreślić, że ochrona praw konsumenta jest jednym z filarów zaufania do systemu finansowego i zachowania jego stabilności. Natomiast stabilność finansowa jest niezbędna dla zachowania dostępu konsumentów do usług finansowych.
Komitet zapoznał się z bieżącymi tendencjami na krajowym rynku nieruchomości mieszkaniowych. W ostatnim kwartale odnotowano wyhamowanie tempa wzrostu cen mieszkań w ujęciu nominalnym i realnym.
Wynikało to ze spadku popytu i niskiego wolumenu transakcji sprzedaży przy utrzymującej się podaży mieszkań. Wartość kredytów mieszkaniowych rośnie w umiarkowanym tempie, a ich jakość pozostaje stabilna.
Realizując Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (ERRS/2015/2), Komitet zapoznał się z: wynikami monitorowania ekspozycji polskiego sektora bankowego w Holandii i Litwie, analizami dotyczącymi ekspozycji polskiego sektora bankowego w Norwegii oraz uznał, że zachodzą przesłanki pozwalające na nieodwzajemnianie obowiązujących w tych krajach instrumentów makroostrożnościowych.
Komitet zapoznał się z przeglądem polityki makroostrożnościowej prowadzonej przez poszczególne kraje oraz na forum Unii Europejskiej.
Kolejne regularne posiedzenie Komitetu dotyczące nadzoru makroostrożnościowego zaplanowano na czerwiec 2025 roku.
Czytaj także: Komitet Stabilności Finansowej o wprowadzeniu 2-proc. bufora neutralnego
***
1 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 września 2024 r. w sprawie wskaźnika bufora antycyklicznego (Dz.U. 2024 poz. 1400).
