Komisarz Unii Europejskiej – która teka dla Polski?

Traktaty europejskie stanowią dość lakonicznie o tym, jak powinien powstawać skład kolegium komisarzy. Członkowie Komisji są wybierani spośród obywateli Państw Członkowskich  ze względu na swoje ogólne kwalifikacje i zaangażowanie w sprawy europejskie spośród osób, których niezależność jest niekwestionowana.

Jak państwa członkowskie wpływają na wybór komisarzy?

Po wyborze przewodniczącej Komisji, konieczny jest wybór pozostałych członków kolegium przez Radę UE, która przyjmuje listę komisarzy, po konsultacji z nowym przewodniczącym. Są oni kolegialnie zatwierdzani przez Parlament Europejski.

Rola Państw członkowskich jest w teorii nieistotna, lecz w praktyce ma spore znaczenie – w końcu to szefowie państw zasiadając w Radzie Europejskiej zatwierdzają komisarzy.

Traktat stanowi jedynie, że Państwa członkowskie przedstawiają „sugestie” co do kandydatów z poszczególnych Państw. Właśnie w celu wysłuchania tych sugestii i zainicjowania dialogu, Przewodnicząca Ursula von der Leyen odbywa serię spotkań w stolicach.

Komisarz gospodarczy dla Polski?

Polska od dłuższego czasu deklaruje, że chciałaby aby polski komisarz otrzymał tekę w szeroko pojętych sprawach gospodarczych, takich jak rynek wewnętrzny, polityka energetyczna czy klimat. Dla nowej przewodniczącej KE największą trudnością będzie połączenie trzech oczekiwań – najpierw państw członkowskich co do dossier, które otrzyma komisarz z danego kraju. Następnie, państw członkowskich co do sugerowanej osoby, a na końcu akceptacji wszystkich komisarzy przez Parlament Europejski.

Jeśli chodzi o podział kompetencji wśród komisarzy, to do tej pory kwestie gospodarcze nie znajdowały się w rękach jednej osoby. Wydaje się to dość zrozumiałe – żadne z państw nie chce dopuścić do tego, by wszystkie ważne karty były rozgrywane przez jednego komisarza.

Jak pracują komisarze?

W ramach ustępującej Komisji pod batutą Jean-Claude Juncker’a za sprawy gospodarcze odpowiadali m.in. Jurki Katainen z portfolio dotyczącym miejsc pracy, wzrostu, inwestycji i konkurencyjności, Cecilia Malmstrom odpowiedzialna za handel, Pierre Moscovici zajmujący się sprawami gospodarczymi i finansowymi, podatkami i cłami oraz Elżbieta Bieńkowska, która odpowiada za rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i małe i średnie przedsiębiorstwa.

Z uwagi na przenikanie się zakresów przedmiotowych kompetencji, komisarze pracują w ramach zespołach zadaniowych, które koordynują poszczególni wiceprzewodniczący Komisji.

Jakie były poprzednie zadania komisarzy gospodarczych?

W kończącej się obecnie kadencji głównymi zadaniami tego zespołu zadaniowego w ramach Komisji była kwestia zapewnienia jak najlepszych warunków do wspierania rozwoju gospodarczego w Unii Europejskiej, który znacząco poprawił się po okresie pokrysyzowym od 2008 roku.

Istotnym tematem były kwestie związane z ochroną środowiska i opracowaniu zasad zrównoważonego rozwoju, czyli umożliwienia wzrostu gospodarczego przy zachowaniu środowiska naturalnego dla kolejnych pokoleń. W związku z tym trwały również prace nad opracowaniem wskazówek i przepisów w celu jak najszerszego urzeczywistnienia w UE gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy).

Zadania nowych komisarzy gospodarczych

Dla nowej kadencji Komisji i nowych komisarzy odpowiedzialnych za kwestie gospodarcze, nadal tematem numer jeden pozostanie jednak urzeczywistnianie jednolitego rynku europejskiego we wszystkich sektorach gospodarki. Pomimo świętowania 25 rocznicy funkcjonowania jednolitego rynku w Unii Europejskiej, widać że w wielu sektorach nadal rynek jest podzielony i funkcjonuje na poziomie krajowym. Trudności praktyczne bądź regulacyjne skutecznie uniemożliwiają rozwój ofert transgranicznych, mimo formalnej możliwości.

Drugim tematem, który będzie z pewnością istotnym politycznie jest kwestia swobody przepływu pracowników, zapewnienia równych praw pracowniczych i konkurencyjności przedsiębiorstw na tej podstawie. Ma w tym pomóc Komisji nowo powstały Europejski Urząd ds. Rynku Pracy.