Czy nowy koszyk konsumpcyjny GUS wpłynął na odczyt inflacji?
Główny Urząd Statystyczny (GUS) jak co roku zweryfikował skład koszyka dóbr i usług, który jest wykorzystywany do badania zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych. Rzecz jasna każdy konsument ma własny koszyk, który odbiega od średniego.
Dlatego subiektywne odczucie inflacji różni się od odczytów GUS. Koszyk GUS różni się też od koszyka Eurostatu, wykorzystywanego do obliczania zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych (HICP) w całej Unii Europejskiej.
Występują różnice w strukturze koszyka, (a zatem w wysokości inflacji) w przekroju regionalnym, a także w grupach wiekowych, zawodowych i dochodowych.
W koszyku konsumpcyjnym gospodarstw o niższych dochodach większy jest udział żywności, a także wydatków na użytkowanie mieszkania i energię. GUS określa jednak tylko koszyk średni, a dodatkowo emerycki, służący do obliczania waloryzacji emerytur.
Czytaj także: Inflacja CPI w lutym ’25 wyniosła 4,9% r/r, wyższa m/m o 0,3%
Nowy koszyk wg GUS
Nowy koszyk, który stosowany będzie w tym roku został oparty na wstępnych wynikach badania wydatków gospodarstw domowych z 2024 roku, prowadzonego metodą reprezentacyjną na terenie całego kraju.
System wag stosowany w obliczeniach wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2025 r. dla 12 podstawowych grup towarów i usług kształtuje się następująco:
– Żywność i napoje bezalkoholowe – 25,9%
– Użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii – 19,4%
– Transport – 11,1%
– Rekreacja i kultura – 7,1%
– Zdrowie – 5,8%
– Restauracje i hotele – 5,7%
– Wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego – – 5,2%
– Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe – 5,2%
– Łączność – 4,0%
– Odzież i obuwie – 3,9%
– Edukacja – 1,1%
– Inne towary i usługi – 5,7%
Czytaj także: Bankowość i Finanse | Gospodarka | Sytuacja nie jest jeszcze najgorsza
W koszyku żywność wegańska
GUS wprowadził też zmiany w liście towarów i usług, których ceny każdego miesiąca są badane. Lista ta obejmuje towary i usługi nabywane przez gospodarstwa domowe do celów bieżącego spożycia.
W 2025 roku badanie poszerzono między innymi o: żywność wegańską, usługi medyczne, usługi z zakresu wynajmu prywatnych środków transportu, sprzętu audiowizualnego, fotograficznego i informatycznego, gier i zabawek, sprzętu sportowego, usługi związane z rekreacją i sportem oraz gastronomią.
W 2025 r. dla ponad 30% grup towarów wskaźnik cen obliczany jest na podstawie notowań pochodzących z kilku źródeł. Zwiększył się udział grup, dla których uwzględniane są zakupy realizowane w Internecie.
