Forum Usług Płatniczych, jak pandemia zmieniła rynek?
Otwierając tegoroczne Forum, Włodzimierz Kiciński wiceprezes ZBP podkreślił, że instytucje płatnicze i banki ułatwiły życie swoim klientom, którzy wkroczyli w okres pandemii z nowoczesnymi instrumentami płatniczymi.
Rynek usług płatniczych sprawdził się w czasie pandemii
Polski rynek usług płatniczych był dobrze przygotowany, by umożliwić liczne transakcje bezgotówkowe. To było ważne nie tylko z powodu wygody i bezpieczeństwa, ale też ograniczenia ryzyka przenoszenia zakażeń w czasie pandemii.
Obecnie 93% transakcji, które wykonywane są w obrocie bezgotówkowym to transakcje zbliżeniowe. Klienci potwierdzają, że również dostępność płatności bezgotówkowych jest dziś bardzo dobra.
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Warszawski Instytut Bankowości, twierdzi tak 83% respondentów.
W jakim kierunku zmierza otwarta bankowość?
Na tak postawione pytanie odpowiedział Artur Bilski Of Counsel w Kancelarii Kochański & Partners, jak również raport o open bankingu przygotowanego we współpracy ze Związkiem Banków Polskich, który po raz pierwszy zaprezentowano właśnie podczas Forum.
W raporcie znalazły się między innymi informacje dotyczące nowych usług płatniczych oraz o standardach otwartej bankowości, które funkcjonują w Europie, w tym o Polish API w Polsce.
Opisano przykłady konkretnych wdrożeń. Dodano też opis otwartej bankowości na świecie i wyniki ankiety, którą przy współudziale ZBP przeprowadzono wśród banków i firm. Na przykład ankietowane instytucje wskazały, że najbardziej istotna przy wdrożeniu jest współpraca, a nie prawo i technologia.
Artur Bilski zwrócił uwagę, że w Polsce mamy bardzo zaawansowane usługi finansowe na przykład takie jak płatności BLIK, które skutecznie konkurują z rozwiązaniami z zakresu otwartej bankowości.
Większość banków wskazała w badaniu, że zamierza realizować usługi również inne niż podstawowe, czyli dotyczące agregacji rachunków.
Z kolei za najbardziej przyszłościową usługę ankietowane banki uznały ocenę ryzyka z wykorzystaniem danych uzyskiwanych o rachunkach klientów w innych bankach.
Czas na PSD3
Prof. Jan Byrski, Partner w Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy, przedstawił zmiany legislacyjne na rynku usług płatniczych.
Zwrócił uwagę na zmiany zakresu informacji, jakie będą musiały podać instytucje, które zamierzają świadczyć usługi płatnicze lub zamierzają zmienić ich zakres. Chodzi tu między innymi o dane dotyczące: planu ciągłości działania, programu działalności i dołączania różnych umów w tym np. uczestnictwa w schematach płatniczych itp.
Prof. Jan Byrski wspomniał o projekcie DORA dotyczącym odporności cyfrowej. Stanowi on część Pakietu finansów cyfrowych (Digital Finance Package) przyjętego przez Komisję Europejską.
Wymienił również inne prace prowadzone na poziomie UE, których postęp warto śledzić np. dotyczące krypto aktywów oraz technologi blockchain.
W tym ostatnim wypadku chodzi na przykład o prawo do zapomnienia, a przecież technologia blockchain, czyli rozproszonych rejestrów zakłada niezmienność zawartości.
Zadał pytanie, czy już nie czas rozpoczynać prace nad PSD3 i umieścić w niej regulacje dotyczące pieniądza elektronicznego oraz płatności błyskawicznych.
Puk, puk! Kto tam? Pandemia!
Aleksander Naganowski, dyrektor ds. rozwoju i rozwiązań cyfrowych w polskim oddziale Mastercard Europe opisał możliwe szanse biznesowe, jakie może dać nam obecna sytuacja.
W swojej prezentacji „Puk, puk! Kto tam? Pandemia! – Szanse biznesowe i zagrożenia bezpieczeństwa związane z Covid-19” przedstawił zmiany, jakie można zaobserwować w zwyczajach związanych z zakupami stwierdzone na podstawie badania zleconego przez Mastercard.
Wzrost sprzedaży w sklepach internetowych jest wyzwaniem organizacyjnym
Obecnie jest mniej klientów odwiedzających tradycyjne, stacjonarne sieci handlowe, którzy wcześnie przychodzili do nich, ale nie robili w nich zakupów. Ma to duże znaczenie w zakresie marketingu i poznawania oferty.
Jak się okazuje, na początku pandemii wzrosła liczba zakupów ubrań i butów w kanale e-commerce, choć nadal stanowi on tylko niewielki procent całości obrotów handlu w tym zakresie. Po powrocie klientów do sklepów stacjonarnych obroty w e-commerce wcale nie spadły.
Zwrócił uwagę, że wzrost sprzedaży w sklepach internetowych jest też wyzwaniem organizacyjnym. Jak wynika z badania, godziny dla seniorów spowodowały duży ubytek klientów w tym czasie w sklepach stacjonarnych (redukcja obrotów o ponad 50%). Nie było też zjawiska pełnej kompensacji obrotów sklepów w pozostałych godzinach ich pracy.
Zwrócił uwagę na wzrost zagrożeń związanych z cyberatakami. To dziś często bardzo wyszukane ataki symulujące np. zachowanie klienta, takie jak wolne wprowadzanie informacji, udawanie korzystania ze strony internetowej itp. To powoduje, że są one bardzo trudne do wykrycia przez stosowane obecnie zabezpieczenia.
Jak się okazuje, najwięcej zaawansowanych ataków w stosunku do podstawowych dotyczyło instytucji finansowych (w tym roku to 96% wszystkich ataków).
Glovo i Panek wobec rynku usług płatniczych
Kolejne dwa wystąpienia przeprowadzono w formie rozmów. Karol Mazurek dyrektor zarządzający Accenture Polska rozmawiał z Renatą Cegłowską, Head of Sales w firmie Glovo.
Firma Glovo działa głównie na rynku jedzenia na dowóz. Jak się okazuje, z doświadczeń branży delivery mogą też skorzystać banki. Jak stwierdziła Renata Cegłowska, jej zdaniem lepiej zrobić coś szybko niż idealnie.
Glovo postawiło na dostępność możliwie wielu usług w swojej aplikacji
Takie działanie wymuszają szybko zmieniające się regulacje w czasie pandemii. Ponad 80% użytkowników platformy Glovo korzysta z telefonów komórkowych. Okazało się też, że firma musiała zmienić zasoby kurierskie i przejść z kurierów korzystających z rowerów na tych korzystających z samochodów, bo w ten sposób mogą oni realizować większe zamówienia zwłaszcza ze sklepów spożywczych, których obecnie przybyło.
Potrzebna jest zwinność i analizowanie danych na bieżąco, by wiedzieć, co się dzieje w relacji z klientami. Trzeba zrozumienia danych, czyli ich interpretacji i analizy.
Glovo postawiło na dostępność możliwie wielu usług w swojej aplikacji, co ją wyróżnia w stosunku do ofert konkurencji.
Jest to podobne do trendu budowania ekosystemu w bankowości — bank ma być kontaktem klienta ze światem i miejscem do załatwiania spraw związanych nie tylko z bankowością.
Przemysław Barbrich, dyrektor Zespołu PR i Komunikacji w ZBP rozmawiał z Maciejem Pankiem, prezesem PANEK CarSharing o dystansie społecznym i ekonomii współdzielenia.
Ktoś, kto nie ma nowoczesnych środków płatniczych nie może wynająć samochodu
Firma jest obecna w 250 największych miastach w Polsce (we wszystkich powyżej 20 tys. mieszkańców). Maciej Panek stwierdził, że przybywa klientów, którzy pozbywają się swoich aut, żeby korzystać tylko z wypożyczonych.
Przy pierwszym lockdownie spadek w korzystaniu z usług firmy wynosił ok. 40 – 50% a obecnie jest to ok. 20%.
W rozmowie zwrócono uwagę, że ktoś, kto nie ma nowoczesnych środków płatniczych (karty płatniczej), nie może wynająć samochodu. W usłudze ważna jest też aplikacja, z której korzystają klienci.
Firma ma obecnie problemy związane z systemami, które ustalają tożsamość klienta. Wykorzystywany jest między innymi system potwierdzania tożsamości poprzez karty kredytowe.
Uciążliwe dla firmy może być to, że nie będzie już trzeba nosić przy sobie prawa jazdy. Firma nie ma dostępu do baz, z jakich może korzystać policja, sprawdzając posiadanie przez obywatela uprawnień do kierowania pojazdami.
Jeśli chodzi o zabezpieczenie przed koronawirusem, to samochody są systematycznie czyszczone. Zaleca się też, żeby każdy klient miał przy sobie środki dezynfekcyjne. Obecnie firma wspiera też osoby pomagające ludziom starszym, dając im darmowe przejazdy.
Płatności natychmiastowe
Przyszłość płatności natychmiastowych w Polsce i Europie przedstawił Grzegorz Leńkowski, dyrektor linii biznesowej Płatności Natychmiastowe w Krajowej Izbie Rozliczeniowej.
We wrześniu tego roku KIR rozliczył więcej transakcji natychmiastowych niż przez cztery i pół roku od momentu uruchomienia usługi. System notuje cały czas wzrosty i cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Express Elixir to szybkie przelewy międzybankowe – w czasie liczonym w sekundach, 24 godz. na dobę i 365 dni w roku.
Płatność natychmiastowa to produkt, ale również rozwiązanie rozliczeniowe
Za pośrednictwem systemu można realizować przelewy z poziomu bankowości elektronicznej i mobilnej, są też przelewy na numer telefonu inicjowane w BLIKU, obsługiwany jest też mechanizm podzielonej płatności i przelewy na rzecz administracji publicznej. Warto dodać, że jest to więcej niż tylko przelew.
Płatność natychmiastowa to produkt, ale również rozwiązanie rozliczeniowe. W przyszłości płatności rozliczeniowe staną się szyną, która pozwoli podpinać różne metody inicjowania i realizację liczoną w sekundach.
Nadal jest jednak tak, że klient płaci natychmiastowo, ale firmy nie są przygotowane, żeby to wykorzystać. Wspomniał o nowym standardzie, który ma być wprowadzony w Europie. Jest podejmowanych szereg działań zmierzających do wdrożenia płatności natychmiastowych przekraczających wymiar jednego kontynentu.
Będą jeszcze silniejsze zabezpieczenia
Jakub Grzechnik, dyrektor ds. Rozwoju Produktów w Europie Środkowo-Wschodniej Visa przedstawił nowoczesne rozwiązania płatnicze i ich wpływ na płynność doświadczenia zakupowego.
E-commerce nie jest niczym nowym w biznesie, a koronawirus spowodował tylko, że zostaliśmy skazani na zakupy zdalne. Jak się okazuje, najwięcej zyskują na tym duzi gracze działający w e-commerce. Wiele usług przeniosło się do sfery online np. nawet takie jak fitness — porady dotyczące zachowania kondycji fizycznej, różne kursy itp.
Jak pokazują badania, duży procent klientów kupujących online to osoby, które robią to po raz pierwszy skłonione do tego przez obecną sytuację. Dotyczy to choćby zakupów żywności.
Klienci podają też w ankietach, że po pandemii dalej będą korzystali z tej formy zakupów. Przypomniał o silnym uwierzytelnieniu klienta i konieczności wyważenia łatwości korzystania z serwisu z wymogami dotyczącymi bezpieczeństwa i nim zarządzaniem.
W Polsce stawia się bardziej na większe bezpieczeństwo niż na odbiór zabezpieczeń przez klientów — nawet nadmiernie.
Początek przyszłego roku to data wprowadzenia silniejszych zabezpieczeń zgodnych z 3D Secure 2.x. Większość firm na naszym rynku jest już na to gotowa, jednak z nowego systemu korzysta w praktyce tylko ok. 10% z nich.
