Alert dla banków spółdzielczych?

Już na wstępie dokumentu datowanego na 5 czerwca ekonomiści tworzący alert stwierdzają: „W Polsce sektor bankowy jest dominującym źródłem finansowania gospodarki, a rola rynku kapitałowego jest stosunkowo skromna (według danych Banku Światowego w 2018 r. kapitalizacja rynku kapitałowego stanowiła 148% PKB w USA, 54% w strefie euro i 27% w Polsce).

Stąd sprawność i efektywność sektora bankowego będzie miała istotny wpływ na głębokość i czas trwania obecnej recesji oraz późniejsze tempo wzrostu gospodarczego.”

Dodatnie wyniki finansowe banków niepewne

W dalszej części opracowania są przedstawione uwarunkowania w jakich działa cały sektor bankowy. Autorzy piszą o opodatkowaniu sektora, również o podatku bankowym, i w tym kontekście o osłabianiu kredytowania gospodarki ze względu na zwolnienie z podatku bankowego inwestycji w obligacje emitowane przez skarb państwa, o polityce NBP nastawionej na maksymalne obniżanie stóp procentowych, o repolonizacji, a raczej nacjonalizacji części instytucji finansowych.

Ekonomiści, autorzy opracowania zauważają: „Utrzymanie dodatnich wyników finansowych banków w kolejnych latach będzie bardzo trudne, gdyż:

*dalsze obniżanie kosztów odsetek nie będzie możliwe, 

*ze względu na obniżki stóp procentowych NBP przychody z tytułu odsetek zmniejszą się,

*pojawią się negatywne skutki pogorszenia portfela kredytowego banków ze względu na nasilającą się recesję.”

Niskie stopy, duży problem małych banków

Znaczącą część alertu zajmuje kwestia bankowości spółdzielczej. Autorzy zwracają uwagę na negatywny wpływ niskich stóp procentowych na sytuację najmniejszych banków:

„Dołączenie przez NBP do banków centralnych, które utrzymują praktycznie zerowe stopy procentowe, obniży zyskowność sektora bankowego, w tym zwłaszcza banków w najsłabszej kondycji, które muszą konkurować o depozyty wysokością oprocentowania, a dużą część ich kredytobiorców stanowią podmioty niemogące uzyskać finansowania w innych bankach.

W tych warunkach niektóre banki, zwłaszcza banki spółdzielcze, mogą się znaleźć na skraju bankructwa lub wręcz zbankrutować. W przypadku banków spółdzielczych rentowność aktywów indeksowanych do WIBOR nie ma powiązania z procesem wyznaczania kosztu pasywów jak również możliwością i szybkością dostosowania kosztu pasywów.”

MSP, miękkie podbrzusze banków spółdzielczych

Autorzy alertu podkreślają wrażliwość bankowości spółdzielczej na sytuację ich klientów, którymi w znaczącym stopniu są małe i średnie przedsiębiorstwa.

„Struktura bilansu banków spółdzielczych z 44% udziałem aktywów, których obecna rentowność wynosi 0% p.a., stawia te instytucje w ponadprzeciętnie trudnej sytuacji. Dostosowanie struktury bilansu nie jest możliwe w szybkim tempie i wymaga co najmniej 2-3 lat, aby doprowadzić rentowność banków spółdzielczych do zerowego poziomu.

Banki spółdzielcze mają proporcjonalnie znacznie większą niż banki komercyjne ekspozycję bilansową na sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, które w największym stopniu ucierpiały z racji na kryzys COVID-19.

Dlatego też zamknięcia i upadłości przedsiębiorstw mocniej uderzą w bilanse banków spółdzielczych niż banków komercyjnych, a ewentualne bankructwa banków spółdzielczych pogłębią problemy płynnościowe firm kredytowanych przez banki spółdzielcze, pogłębiając recesję i zwolnienia w szczególności na terenach małomiasteczkowych i wiejskich.

Zapaść banków spółdzielczych spowoduje konieczność interwencji ze strony Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG), co pociągnie za sobą wzrost poziomu obowiązkowych składek i kolejne koszty dla banków.”

Link do alertu: Stabilność systemu bankowego