Komisja Europejska zaproponowała budżet UE na lata 2028-2034 w wysokości 2 bln euro

Ponadto Komisja Europejska proponuje pięciokrotne zwiększenie środków – do 131 mld euro – na obronność i kosmos.

Propozycja budżetu wymaga poparcia wszystkich 27 państw członkowskich oraz zatwierdzenia przez Parlament Europejski.

W nowym budżecie UE polityki sektorowe skupione w planach krajowych

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała w środę (16.07.2025), że w nowym budżecie UE na lata 2028–2034 chce zintegrować szereg dotąd odrębnych polityk – od polityki spójności i rolnictwa po politykę społeczną, migracyjną i bezpieczeństwa granic – w ramach krajowych i regionalnych planów partnerstwa.

„Celem krajowych i regionalnych planów partnerstwa jest to, by każde państwo członkowskie przygotowało jeden plan, osadzony w priorytetach europejskich, który integrowałby różne fundusze tak, aby można było nimi sprawniej zarządzać” – wyjaśniła von der Leyen na konferencji prasowej w Brukseli. Jak dodała, obecnie wiele nakładających się instrumentów finansuje te same cele.

Według materiałów Komisji pokazanych w środę dziennikarzom plany krajowe miałyby objąć rozwój obszarów wiejskich, bezpieczeństwo żywnościowe, politykę spójności, politykę społeczną, rybołówstwo i obszary nadbrzeżne, migrację, zarządzanie granicami oraz bezpieczeństwo wewnętrzne. Komisja Europejska argumentuje, że ich połączenie zmniejszy biurokrację i dublowanie wydatków.

Plany krajowe to największa część budżetu – 865 mld euro (48 proc. z 2 bln euro), z czego 300 mld euro pójdzie na rolnictwo, a 218 mld euro na wsparcie słabszych regionów.

Czytaj także: Janusz Lewandowski o unijnym budżecie na lata 2028–2034

23 proc. nowego budżetu UE na Fundusz Konkurencyjności

Pozostałe środki podzielone są następująco: 23 proc. na Fundusz Konkurencyjności, 11 proc. na globalne działania Europy, 3 proc. na programy edukacyjne Erasmus+ oraz nowy program wsparcia społeczeństwa obywatelskiego Agora-EU, a 16 proc. na inne wydatki.

Fundusz Konkurencyjności o wartości 410 mld euro ma wspierać strategiczne technologie i suwerenność przemysłową UE. Obejmuje on m.in. podwojenie budżetu programu na rozwój nauki i innowacji Horyzont Europa, pięciokrotny wzrost inwestycji w cyfryzację oraz sześciokrotny wzrost nakładów na czystą energię, biogospodarkę i dekarbonizację.

W skład Funduszu Konkurencyjności wejdą także wydatki na obronność i kosmos, na które przeznaczono 131 mld euro, czyli pięć razy więcej niż w obecnych ramach finansowych.

Szczególną uwagę von der Leyen zwróciła tu na wydatki na mobilność wojskową, cyberbezpieczeństwo i infrastrukturę podwójnego zastosowania.

Na wzmocnienie roli UE na świecie Komisja proponuje 200 mld euro w ramach Instrumentu „Globalna Europa” – to wzrost o 75 proc. wobec obecnego poziomu.

Środki te mają finansować m.in. inicjatywę wsparcia rozwoju infrastrukturalnego na świecie Global Gateway, pomoc humanitarną, partnerstwa strategiczne oraz proces rozszerzenia Unii, który szefowa KE określiła jako „strategiczną inwestycję w stabilność i dobrobyt Europy”.

W nowym budżecie przewidziano również 100 mld euro dla Ukrainy na wsparcie odbudowy, odporność i drogę do członkostwa w UE. Ewentualne dodatkowe koszty akcesji zostaną uwzględnione w rewizji wieloletnich ram finansowych.

Stawiając diagnozę, że kryzysy „nie są już wyjątkiem, a normą”, Komisja zaproponowała też utworzenie specjalnego mechanizmu kryzysowego o wartości niemal 400 mld euro, który pozwoli UE szybko i skutecznie reagować na kolejne sytuacje szokowe.

Czytaj także: Zwiększenie konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw celem kolejnego budżetu UE

Program pożyczkowy „Katalizator Europa”

Ponadto projekt budżetu przewiduje wsparcie dla państw członkowskich w ramach pożyczek do 150 mld euro w ramach programu „Katalizator Europa”, które mają być gwarantowane unijnym budżetem. Mają być przeznaczone na realizację wspólnych priorytetów europejskich, takich jak rozwój przemysłu obronnego, infrastruktury energetycznej czy technologii strategicznych.

Ważnym elementem nowego budżetu ma być wreszcie praworządność. Jak zapowiedziała Komisja Europejska, przestrzeganie zasad rządów prawa będzie kluczowym warunkiem korzystania ze środków unijnych.

Zasada ta – jak dodała – obejmie wszystkie środki i będzie stosowana w ramach tzw. inteligentnej warunkowości.

„Zapewnimy odpowiedzialne wydatkowanie i pełną kontrolę dzięki silnym zabezpieczeniom, jasnym warunkom i właściwym zachętom. To służy obywatelom” – powiedziała szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.

Polska prawdopodobnie największym beneficjentem funduszy spójności i rolnictwa w budżecie UE

Polska prawdopodobnie będzie największym beneficjentem funduszy spójności i rolnictwa oraz funduszy na obronę granic w nowym budżecie UE – przekazało PAP w środę (16.07.2025) źródło unijne.

„Mimo że Polska szybko się bogaci i wyprzedza gospodarczo inne kraje, wszystko wskazuje na to, że będzie największym beneficjentem narodowego i regionalnego planu w nowym budżecie Unii Europejskiej. Chodzi o politykę spójności, rolnictwo i fundusze na obronę granic – powiedziało źródło UE.

Dodało, że zarówno polityka spójności, jak i środki na rolnictwo pozostaną dla całej UE na podobnym poziomie, co w obecnym budżecie.

Źródło przekazało też, że wyliczenia, ile środków z polityki spójności i Wspólnej Polityki Rolnej trafi do poszczególnych państw UE, zostaną przygotowane w najbliższym czasie w toku negocjacji nad budżetem.