Strata NBP nie jest niespodzianką
Trudno powiedzieć, na jakiej podstawie w sierpniu ’23 NBP prognozował osiągnięcie znacznego zysku. Na kilka miesięcy przed końcem roku nie sposób przewidzieć wysokości zysku lub straty banku centralnego, gdyż w dużej mierze zależy on od kursu złotego wobec głównych walut.
Z tego powodu przez wiele lat rządy wpisywały do projektu budżetu po stronie dochodów niewielkie sumy zysku NBP, ok. 1 mld zł, po cichu licząc, że zysk będzie większy, co poprawi wynik budżetu. NBP dokonuje wpłaty zwykle w maju, po sporządzeniu własnego bilansu.
Czytaj także: Czy NBP sprzeda na rynku część obligacji covidowych przed upływem terminu ich zapadalności?
Co wpływa na zysk lub stratę NBP?
Na wynik NBP – zysk lub stratę – składa się kilka pozycji, przy czym kluczowe są dwie: wynik z odsetek i wynik z operacji finansowych.
W roku 2022 obie pozycje były ujemne. W przypadku wyniku z odsetek wiązało się to przed wszystkim z rosnącymi kosztami dyskonta od wyemitowanych przez NBP bonów pieniężnych oraz kosztami odsetek od środków trzymanych przez banki komercyjne w postaci rezerwy obowiązkowej w banku centralnym (na skutek wzrostu stóp procentowych NBP oraz stopy rezerwy obowiązkowej w 2022 roku).
Wynik z operacji finansowych zależy przede wszystkim od wyceny papierów dłużnych, nominowanych w silnych walutach, takich jak euro, dolar, czy funt brytyjski. W tych papierach oraz w złocie trzymane są rezerwy NBP.
Na wynik dodatkowo wpływa zmiana kursu złotego. Umacnianie złotego obniża wynik. W roku 2022 główną przyczyną strat wynikających z zarządzania rezerwami dewizowymi był silny wzrost rentowności papierów wartościowych (spadek ich cen) na rynkach zagranicznych.
Czytaj także: NBP: zysk netto sektora bankowego w I-XI ’23 wyniósł 27,56 mld zł, wzrósł o 113,2 proc. rdr
Zysk NBP w 2023 roku – nieprawdziwa prognoza?
W roku 2023 utrzymane zostały tendencje negatywnie wpływające na wynik Narodowego Banku Polskiego.
Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe dopiero we wrześniu ’23, a średnia stopa procentowa (koszt dla NBP wynikający z oprocentowania rezerw trzymanych w banku centralnym przez banki komercyjne) była w całym roku 2023 wyższa niż w roku 2022.
Złoty w okresie od stycznia do końca sierpnia zyskał – wobec dolara 5,8%, a wobec euro 4,6%.
Zagraniczne banki centralne przez cały rok 2023 kontynuowały podwyżki stóp procentowych, w związku z czym rosła rentowność papierów dłużnych, a tym samym spadała ich wycena. Od stycznia do końca sierpnia 2023 roku spadła też o kilka procent cena złota (NBP w złocie trzyma ponad 10 proc. swoich rezerw), powiększając stratę banku.
A zatem w sierpniu 2023 roku nic nie wskazywało na możliwość uzyskania przez NBP znaczącego zysku. Skąd więc informacja, że zysk będzie? Są dwie możliwości.
Albo NBP świadomie podawał błędną informację, by przed wyborami projekt ustawy budżetowej wyglądał lepiej, albo planował jakieś operacje, które mimo wszystko wykazałyby zysk.
Czytaj także: Ekonomiści w Ankiecie Makroekonomicznej NBP prognozują inflację w 2024 i w 2025 roku nadal powyżej celu inflacyjnego
