Rynek finansowy: Siła i słabość agencji

Jerzy Szygiel

To coś, to trwałe osadzenie ocen Wielkiej Trójki w światowym systemie finansowym. Odniesienia do jej ratingów są wbudowane w warunki umów i regulacje prawne. Stąd, chociaż same agencje twierdzą, że ich oceny są jedynie opiniami, ich efekt może być automatyczny, jeżeli na przykład umowa przewiduje natychmiastową sprzedaż danego waloru w przypadku obniżki ratingu. Agencjom w zasadzie nic nie można zrobić właśnie ze względu na ten element: wszystkie mieszczą się na Wall Street i skoro ich opinie nie są produktami, lecz opiniami, korzystają z ochrony prawnej pierwszej poprawki konstytucji Stanów Zjednoczonych (o wolności słowa): na tej podstawie nikomu niczego nie gwarantują i nie odpowiadają za konsekwencje decyzji podjętych na podstawie swoich opinii.

Teoria

Już w regulacji bankowej Bazylea II, tzw. metoda standardowa pozwala bankom powoływać się na oceny agencji ratingowych, by określić poziom odnośnych funduszy własnych. Organizm oceniający musi być licencjonowany – mówi się wówczas o External Credit Assessment Institution (ECAI). Owe uznane ECAI muszą spełniać pewne kryteria:

• Obiektywność: musi być dowiedziona empirycznie – metody ocen muszą być „dokładne, systematyczne i trafne”.
• Niezależność: agencje ratingowe nie mogą być instytucjami publicznymi, ani mieć banków wśród swoich akcjonariuszy.
• Przejrzystość: oceny muszą być dostępne dla wszystkich. To nie znaczy, że dostęp do wszystkich ocen ma być darmowy.
• Informowanie: ten wymóg łączy się ściśle z przejrzystością.
• Wystarczająca liczba źródeł: niezależne agencje oceniające zdolność kredytową (ECAI) muszą dysponować odpowiednimi środkami i ludźmi. Muszą mieć ekspertów w ocenianych sektorach – wszystko po to, by był...