Wyzwania, szanse i zagrożenia bankowości spółdzielczej w Polsce

Jak podkreślił prof. Lech Kurkliński z SGH, dyrektor Ośrodka Badań i Analiz Systemu Finansowego Alterum, pomimo wzrostu aktywów odnotowano stagnację wyniku finansowego, podczas gdy wzrost PKB był wysoki i wynosił 5,1 proc. Jednocześnie w warunkach pewnej stagnacji sektor charakteryzował się stabilnością. Dowodzi tego utrzymanie relacji kosztów do dochodów, co obrazują wskaźniki ROA i ROE.

Ostatni incydent w Sanoku to sytuacja wyjątkowa, gdyż nie odnotowano negatywnych zjawisk o charakterze systemowym.

Otwarte pozostaje pytanie o reakcję JST, gdyż banki spółdzielcze sektorowo skupiają 30 proc. rynku JST i 40 proc. należności. Udział w rynku ogółem jest niższy i wynosi w zależności od produktu (kredyty, depozyty) od 7 do 10 proc., podczas gdy liczba placówek stanowi 20 proc. ich łącznej liczby.

Konsolidacja banków w toku

W sferze organizacji odnotowano postęp, przy czym konsolidacja w komercji w latach 2016 − 2019 przebiegała dynamicznie, redukując liczbę banków z 38 do 30, co daje wskaźnik 21 proc.

W analogicznym okresie banki spółdzielcze z liczby 561 zredukowano do 539, co zamyka się wskaźnikiem 4 proc. W tym czasie procesy konsolidacyjne bankowości spółdzielczej w Niemczech przebiegały dynamiczniej.

Badanie uzupełniono o sondaż telefoniczny przeprowadzony na przełomie grudnia 2019 r. i stycznia 2020 r. przez Kantar na grupie pracowników komercji i banków spółdzielczych.

Obie grupy oceniły bankowość lokalną jako relacyjną − tak zadeklarowało 75 proc. reprezentantów komercji i aż 92 proc. zatrudnionych w bankach spółdzielczych.

Jeśli chodzi o ocenę silnych i słabych punktów bankowości lokalnej dostrzegalna jest korelacja ocen w obu grupach, przy czym pracownicy banków komercyjnych nie doceniają doradczej funkcji banków spółdzielczych w lokalnych społecznościach.

Obie badane grupy, przy zróżnicowaniu ocen, wskazują na bankowość internetową i mobilną jako obszar wymagający wzmocnienia.

Podobnie w odniesieniu do innowacji. Wynika stąd, że te obszary stanowią potencjalny wehikuł wzrostu, a decydować będzie dostępność i efekt skali.

Dobra dynamika rozwoju Grupy SGB

Z kolei Michał Ołdakowski, Prezes Zarządu SSO Zrzeszenia SGB zaprezentował Konwentowi ocenę sytuacji w Zrzeszeniu SGB przez pryzmat danych zgromadzonych w IPS.

Odnotowano dobrą dynamikę rozwoju, co obrazuje wzrost sumy bilansowej między trzecim i czwartym kwartałem 2019 roku o 10 proc. Podobnie wysokie wskaźniki odnotowano w akcji kredytowej − 6 proc. i depozytach − 10,4 proc.

Portfel JST to w skali zrzeszenia 4,5 mld. Samorządy okresowo wspierają się kredytami, które na koniec roku zamknęły się kwotą 2,9 mld.

Zrzeszenie cechuje duża nadwyżka płynności, gdyż 39 proc. sum bilansowych to aktywa płynne, co z minimami depozytowymi dało kwotę 39 mld złotych.

Stabilna sytuacja BS-ów

Rozkład relacji depozytów do kredytów przekracza średnią sektora bankowego ogółem i wynosi 176 proc. Adekwatność kapitałowa mierzona współczynnikiem wypłacalności kształtuje się na poziomie 18,75 i przekracza średnią sektorową.

IPS rekomendował KNF wypracowane rozwiązanie, które z chwilą uzyskania zgody pozwoli na wewnętrzne transfery. Zgromadzone fundusze pomocowe na kwotę 380 mln złotych stanowią bezpieczny bufor na wypadek wystąpienia turbulencji.

W 2019 roku IPS udzielił pomocy 9 bankom, z czego trzy zwróciły udzielone środki, na ogólną sumę 104 mln złotych. 

Jakość portfela to 4,76 wobec 7,81 w bankach spółdzielczych ogółem i 6,36 w komercji potwierdza tezę o stabilności kondycji banków zrzeszonych w Grupie SGB. Nie można jednak lekceważyć ryzyka koncentracji, zwłaszcza w sektorze przedsiębiorstw.

Dotąd przeprowadzono 11 łączeń w ramach autonomicznych decyzji banków, a trwają prace w kolejnych 5 procedurach.

Natomiast 13 banków objęto działaniami prewencyjnych.  

− Wszystkie te dane potwierdzają stabilność sytuacji − zakończył swoje wystąpienie Michał Ołdakowski.