Wiceprezes UOKiK o jednolitym wzorcu umowy kredytu hipotecznego
Daniel Mańkowski przypomniał, iż tematyka Kongresu jest ważna dla każdego obywatela; wszyscy w jakimś okresie życia stajemy wszak przed decyzją odnośnie wyboru własnego mieszkania, a dla wielu jedynym sposobem na jego nabycie jest kredyt bankowy.
Według danych, przytoczonych przez wiceprezesa UOKiK ta forma finansowania potrzeb mieszkaniowych dotyczy aż ¾ transakcji, zawieranych na tym rynku.
Należy też pamiętać, iż zarówno nabycie mieszkania, jak i zawarcie umowy kredytowej stanowi dla wielu Polaków niełatwe doświadczenie, stąd tak wielkiej wagi nabiera w tej sferze właściwie rozumiana ochrona konsumentów.
Koszty ryzyka prawnego kredytów mieszkaniowych
Kredyt hipoteczny w Polsce jest jednym z najdroższych w Unii Europejskiej, a przyczyną tak wysokich kosztów jest wysokie ryzyko prawne po stronie podmiotów finansujących, szacowane obecnie na blisko połowę marży kredytowej, zauważył Daniel Mańkowski.
Jest to sytuacja niekorzystna dla obu stron, również konsumentów, którzy często nie rozumieją skomplikowanej konstrukcji umów kredytowych, zawartych w nich postanowień i klauzul.
Przedstawiciel UOKiK wskazywał w tym kontekście na potrzebę aktywnego działania, w szczególności poprzez wprowadzenie na rynek tzw. normatywnego wzorca umowy kredytu hipotecznego.
Postulat ten, jak zauważył prelegent, wyszedł nie z UOKiK, ale ze środowiska bankowego, a Urząd jedynie włączył się w prace nad tym dokumentem, wnosząc swój wkład merytoryczny.
Czytaj także: W ciągu ostatnich 20 lat banki udzieliły ponad 4,4 mln kredytów mieszkaniowych na kwotę ponad 1 biliona złotych
W zamyśle podmiotów wypracowujących dokument, wzorzec ma być uczciwym i czytelnym uregulowaniem praw i obowiązków obu stron, zapewniającym stabilność obu stronom.
Dlatego musi on być wprowadzony jako jeden z instrumentów ustawy o kredycie hipotecznym.
Daniel Mańkowski zaznaczył, iż obecna propozycja wydaje się być optymalna, jednak UOKiK otwarty jest również na inne propozycje rozwiązania tego problemu.
Główne założenia jednolitego wzorca umowy kredytu hipotecznego
Najważniejsze z nich to przynajmniej pięcioletni okres obowiązywania okresowej stałej stopy procentowej, choć mile widziany byłby okres dłuższy. Wiąże się to z brakiem możliwości przejścia na zmienną stopę procentową w trakcie trwania kredytu.
Przedstawiciel UOKiK wskazał też na sześciomiesięczny okres pod koniec okresu stałej stopy, kiedy konsument powinien dostać czas na renegocjację umowy lub zmianę podmiotu finansującego.
Rozstrzygnięcia wymagają też takie kwestie jak uregulowanie częściowej spłaty kredytu hipotecznego, w tym możliwość bezkosztowej częściowej spłaty w okresie transferowym, a także sama formuła rekompensaty za przedterminową spłatę.
Jak podkreślał reprezentant UOKiK, instrument ten musi być czytelny, jasny i uczciwie regulować prawa i obowiązki obu stron.
W opinii Daniela Mańkowskiego odpowiednio skonstruowany wzorzec powinien minimalizować ryzyko kwestionowania zapisów umownych pod kątem abuzywności na gruncie dyrektywy 93/13 i orzecznictwa TSUE przy jednoczesnym zwiększeniu transparentności i ochrony konsumentów.
