VIII. edycja Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości 2024 – podsumowanie
Jak podkreślił podczas inauguracji tegorocznej edycji wydarzenia Waldemar Zbytek, prezes zarządu Fundacji Warszawski Instytut Bankowości oraz przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Roku Edukacji Ekonomicznej 2024:
– To największe spotkanie wszystkich tych, którzy zajmują się edukacją finansową, ekonomiczną, przedsiębiorczością, cyberbezpieczeństwem i chcą inspirować innych do rozwoju tej części edukacji.
Prezes WIB podkreślił, że tegoroczna edycja była tym bardziej wyjątkowa, ponieważ stanowiła centralny punkt obchodów Roku Edukacji Ekonomicznej – inicjatywy 6 organizacji pozarządowych, popartej uchwałą Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.
– To ten szczególny moment, w którym odwołujemy się do inspiracji Władysława Grabskiego, Janusza Korczaka, do historycznych inspiracji dla przyszłości – powiedział Waldemar Zbytek.
Wydarzenie rozpoczęły wystąpienia gości specjalnych, a wśród nich m.in. prezesa Narodowego Banku Polskiego, prof. Adama Glapińskiego, który również odniósł się do inicjatywy Roku Edukacji Ekonomicznej i szczególnych dla historii polskiej ekonomii rocznic:
– Rok tak wielu jubileuszy z pewnością sprzyja dyskusjom o edukacji ekonomicznej i finansowej Polaków, a w tej dziedzinie wciąż mamy bardzo wiele do zrobienia. Jak wskazują wyniki badania wiedzy finansowej ze stycznia tego roku, tylko 46% Polaków potrafi dobrze obliczyć oprocentowanie lokaty w banku, a aż 42% nie wie, że posiadanie karty kredytowej jest równoznaczne z posiadaniem kredytów w banku. Wciąż też pokutuje przeświadczenie o tym, że gdy w budżecie państwa brakuje pieniędzy, to powinno się je dodrukować – podkreślił Adam Glapiński.
– Wiemy, że aż 86% Polaków oczekuje wprowadzenia lekcji z zakresu ekonomii i finansów w szkołach jako obowiązkowego elementu edukacji, i to już się dzieje. W roku szkolnym 2023/2024 do programu nauczania szkół ponadpodstawowych wszedł nowy przedmiot o nazwie Biznes i zarządzanie– dodał.
Prezes Związku Banków Polskich i przewodniczący Komitetu Programowego REE 2024 – Tadeusz Białek podkreślał w swoim wystąpieniu, że REE 2024 ma być impulsem do rozwoju istniejących inicjatyw i wdrożenia nowych konkretnych działań.
– Chcemy, aby Rok Edukacji Ekonomicznej zostawił po sobie wyraźną spuściznę, jaką byłoby podniesienie wiedzy ekonomicznej Polaków. Chcielibyśmy stworzyć ogólnopolską bazę projektów edukacji ekonomicznej. Naszym celem jest, aby wiedza ekonomiczna na stałe zagościła w programach edukacji już od najmłodszych lat – mówił prezes ZBP.
Tadeusz Białek podkreślał także znaczenie edukacji dla rynku finansowego. Zwrócił uwagę, że bez wyedukowanych wszystkich uczestników rynku finansowego nie będziemy w stanie sprostać licznym wyzwaniom gospodarczym, które są przed nami.
Goście wysłuchali także przemówienia Agnes Fridely – Legal Officer, Directorate-General for Financial Stability, Financial Services and Capital Markets Union, European Commision, która mówiła o działaniach edukacyjnych na szczeblu unijnym.
Zwróciła uwagę, że wysoki poziom wiedzy ekonomicznej przekłada się na lepszą odporność finansową. Dlatego im wcześniej rozpoczniemy edukację finansową, tym szybciej wykształcimy odpowiednie postawy oraz zbudujemy bardziej świadome ekonomicznie i gospodarczo społeczeństwo.
Przy czym niska świadomość finansowa i ekonomiczna dotyczy obywateli wszystkich państw członkowskich UE. Zaledwie 18% uczestników najnowszej edycji badania Eurobarometr ocenia swój poziom wiedzy finansowej jako wysoki, zdaniem 64% jest on średni, pozostali postrzegają swą wiedzę w tym zakresie jako niewystarczającą.
Czytaj także: Polacy w świecie finansów – jak oceniamy poziom swojej wiedzy finansowej
1. dzień KEFiP – debaty, dyskusje
Pierwszy dzień Kongresu rozpoczęła debata ekonomistów, organizowana we współpracy z Instytutem Finansów Publicznych, pt. „Kryzys gospodarczy najsurowszym nauczycielem ekonomii – tak było, jest i musi być?”, w której udział wzięli byli ministrowie finansów: Marek Belka, Mateusz Szczurek, Mieczysław Gronicki, Ludwik Kotecki.
Na pytanie postawione w tytule panelu odpowiedział Marek Belka:
– Tylko kryzys powoduje, że następuje zmiana sposobu myślenia, zmiana paradygmatów, a także zmiana w polityce gospodarczej […]. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat następowały takie zmiany paradygmatów. Można powiedzieć wielki kryzys lat 20-30 spowodował dojście do głosu Keynesizmu. Inflacja lat 60-70 spowodowała zainteresowanie monetaryzmem. Polityka pieniężna realizowana w krajach dotkniętych inflacją – głównie anglosaskich spowodowała upadek monetaryzmu jako doktryny. Potem mieliśmy okres inflation targeting, można powiedzieć okres idylliczny.
Następnie przyszedł globalny kryzys finansowy 2008 r., kiedy ekonomiści porzucili tezy o polityce pieniężnej nakierowanej na walkę z inflacją czy stabilizację cen. Aż doszliśmy do wydarzeń ostatnich lat czyli COVID, wojna i zaburzenia na rynku naftowym – wyjaśnił.
Z kolei przedstawiciele środowiska akademickiego rozmawiali o wpływie nauki na rozwój gospodarczy, w trakcie debaty „Świat nauki podstawą rozwoju świata gospodarki – diagnoza stanu obecnego i najpilniejsze wyzwania”, którą poprowadził Krzysztof Pietraszkiewicz – przewodniczący Komitetu Honorowego REE 2024.
Jego gośćmi byli: dr hab. prof. UWM Mirosław Gornowicz (prorektor ds. rozwoju i polityki finansowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie); prof. dr hab. Maciej Żukowski (przewodniczący Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych; rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu); prof. ALK dr hab. Robert Rządca (Akademia Leona Koźmińskiego).
Głos zabrała także prof. Danuta Hübner w fireside chatcie, pt. „20 lat Polski w Unii Europejskiej – edukacja ekonomiczna społeczeństwa metodą faktów”. Pani profesor podkreśliła m.in. że na przestrzeni 20 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej mieliśmy kilka okresów przyspieszenia zmian gospodarczych. Zwróciła uwagę, że wiedza ekonomiczna raczej nadążała za tymi wydarzeniami, interpretowała je, aniżeli przygotowywała nas na przyszłość:
– Patrząc na Polaków i na naszą edukację ekonomiczną myślę, że w tych ostatnich 20 latach naszą lekcją i tym, co nas uczyło, były właśnie te wydarzenia i złożone procesy oraz to, że miały one wpływ na nasze życie.
Bo jeżeli popatrzymy na pandemię, na kryzys energetyczny, zmiany klimatu i zmiany w łańcuchach podażowych, to jednak to wszystko kreowało różne siły uderzające w nas i w nasze życie. Te zmiany wokół nas wywierały wpływ bezpośredni, ale też pośredni poprzez politykę państwa czy politykę europejską – podkreśliła Danuta Hübner.
W dalszej części dnia uczestnicy wysłuchali:
– debaty „Jak zachęcić młodych Polaków wchodzących na rynek pracy do długoterminowego oszczędzania na emeryturę?”, w której udział wzięli: Paweł Jaroszek (członek zarządu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych); Przemysław Jaworski (dyrektor Departamentu Produktów Emerytalnych, Skarbiec TFI); Wojciech Nagel (przewodniczący Rady Nadzorczej, Fundacja GPW); Robert Zapotoczny (prezes zarządu, PFR Portal PPK);
– debaty „Edukacja w cyberbepieczeństwie – jeszcze człowiek czy już sztuczna inteligencja?” z udziałem Anny Koral-Zagórskiej (z-ca dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa, Polski Standard Płatności/BLIK); Marcina Mazura (rzecznika prasowego, DAGMA Bezpieczeństwo IT); Zuzanny Polak (kierowniczki Działu Budowania Świadomości Cyberbezpieczeństwa, NASK-PIB); Anny Spychalskiej-Grzeszek (dyrektorki Marketingu i Produktów, Fundacja Polska Bezgotówkowa);
– debaty „Jak wyważyć zrównoważenie, czyli czy do E, S, G podchodzić tak samo?”, której uczestnikami byli: Marzena Atkielska (prezes zarządu, Fundacja Santander Bank Polska); Justyna Przybył (ESG Manager, Zespół Relacji Inwestorskich, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.); Kamila Solon-Serek (kierownik, Zespół ds. Komunikacji i Projektów ESG, InPost); Joanna Warmuz (Expert – Sustainability, ING Bank Śląski).
Czytaj także: Rok Edukacji Ekonomicznej to szansa, by zwiększyć świadomość finansową Polaków
2. dzień KEFiP – debaty i fireside chaty
Drugi dzień Kongresu otworzyła Alina Bączar, wiceprezes zarządu Fundacji GPW:
– Zarówno Kongres, jak i inne działania organizatorów tego wydarzenia w głównej mierze są skoncentrowane na praktycznej edukacji skierowanej do różnych grup docelowych.
Ponadto Kongres Edukacji Finansowej, jak i Dzień Edukacji Finansowej, organizowany przez Fundację GPW, to szczególne okazje w roku, kiedy na chwilę się zatrzymujemy, aby wymienić się doświadczeniami i na nowo zainspirować. Nasze działania są jednak długofalowe i realizujemy je konsekwentnie przez cały czas – powiedziała podczas swojego przemówienia.
Odczytane zostały także listy przesłane organizatorom Kongresu przez przewodniczącego Rady Edukacji Finansowej, Dariusza Adamskiego oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego, Dariusza Wieczorka.
Drugiego dnia odbyło się 5 debat i fireside chatów, w trakcie których poruszone zostały kwestie wyzwań dla edukacji ekonomicznej w Polsce, roli banków w tym procesie czy wykorzystania nowych technologii.
Na początek uczestnicy wysłuchali rozmowy „Stan i wyzwania przyszłości edukacji ekonomicznej w Polsce”, w której udział wzięli: prof. UEK, dr hab. Tomasz Rachwał; dr hab., prof. UŁ, Agnieszka Kurczewska.
Następnie o edukacji, ale innym jej wymiarze, bo o roli banków ze swoimi gośćmi rozmawiał Krzysztof Berenda. Byli nimi: Bożena Graczyk (wiceprezes zarządu, ING Bank Śląski); Wojciech Rybak (członek zarządu, Bank Millennium); Leszek Skiba (prezes zarządu, Bank Pekao S.A.)
Po przerwie Karolina Wysota, dziennikarka Money.pl – zaprosiła uczestników Kongresu do rozmowy „Jest ryzyko… powinno być ubezpieczenie – potrzeby edukacyjne społeczeństwa a priorytety branży ubezpieczeniowej”. Jej gościem był dr hab. prof. SGH Marcin Kawiński (kierownik Katedry Ubezpieczenia Społecznego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie).
A zaraz po zakończeniu rozmowy o rynku ubezpieczeń, uczestnicy wysłuchali debaty rynku kapitałowego – „Jak zmienić postawy i przekonania młodych Polaków nt. oszczędzania i inwestowania – wyzwania dla instytucji rynku kapitałowego”, w której udział wzięli:
Monika Gorgoń (członkini zarządu, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.); Michał Masłowski (członek zarządu, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych); Małgorzata Rusewicz (prezes zarządu, Izba Zarządzania Funduszami i Aktywami); Mariola Szymańska (prezes zarządu, Fundacja EFPA Polska) i Kacper Makowski (finalista Index Investment Challenge w 2022 roku, absolwent University of Warwick).
– Mamy zawsze dwie strony, które kształtują zaufanie: tego, który ufa, i tego, który zostaje tym zaufaniem obdarzony.
Po stronie odbiorcy najważniejsza jest wiarygodność składająca się z trzech elementów. Po pierwsze, liczą się kompetencje, umiejętności, fachowość i profesjonalizm. Po drugie, chodzi o sferę intencji, czyli dobrej woli wobec klienta i całego rynku. I trzeci, miękki obszar, to zasady etyczne i wartości – stwierdziła podczas debaty Monika Gorgoń, członkini zarządu GPW.
Drugi dzień KEFiP zakończył fireside chat „Nowe technologie w służbie edukacji przedsiębiorczości” z udziałem Elizy Kruczkowskiej (dyrektor, Departament Rozwoju Innowacji, PFR) i Konrada Wierzchowskiego (CEE Client Solution Education Lead, Dell Technologies).
Czytaj także: Nauka i Edukacja Ekonomiczna | VII Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości | Poziom wiedzy ekonomicznej Polaków determinuje kondycję gospodarczą państwa
***
Wydarzenie odbyło się pod patronatem honorowym Rady Edukacji Finansowej i Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych.
Patronami instytucjonalnymi byli: Związek Banków Polskich i GPW.
Partnerami kongresu byli: ING Bank Śląski, Fundacja Santander, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego, Skarbiec TFI, Centrum Procesów Bankowych i Informacji, Reduta Banku Polskiego.
