Świadczenie usług finansowych zawieranych na odległość według nowych przepisów
Unijni negocjatorzy osiągnęli wstępne porozumienie w sprawie reformy przepisów dotyczących umów o świadczenie usług finansowych zawieranych na odległość. Uzgodniony tekst jednocześnie uprości obowiązujące prawodawstwo, zwiększy ochronę konsumentów oraz stworzy równe warunki działania dla usług finansowych zawieranych przez Internet, telefonicznie lub za pośrednictwem innych form marketingu na odległość.
Wraz z rozwojem technologii informatycznych coraz więcej usług finansowych, takich jak kredyty, ubezpieczenia, inwestycje i plany emerytalne, jest promowanych online, a umowy na te usługi mogą być zawierane na odległość. Rosnąca ich liczba, zwłaszcza w czasie pandemii COVID-19, wymagała aktualizacji istniejącego unijnego prawodawstwa, tj. dyrektywy z 2002 r.
Nowe przepisy mają więc ułatwić dostęp do klasycznych i innowacyjnych produktów finansowych zapewniając, aby konsumenci nie byli narażeni m.in. na takie praktyki jak korzystanie z interfejsów zaprojektowanych w celu oszukania użytkowników i zwrócenia ich uwagi na produkty lub usługi, których nie chcieli lub niejasne, długie lub wprowadzające w błąd umowy, z których po podpisaniu trudno jest się wycofać.
Konsument ma mieć prawo do rozmowy z człowiekiem zamiast z chatbotem
Nowy tekst wprowadza więc dodatkową ochronę konsumentów przed tzw. ciemnymi wzorami. Intencją UE jest zakazanie dostawcom usług finansowych „nakłaniania” swoich konsumentów do dokonywania wyborów, które mogą być sprzeczne z interesami tych ostatnich.
Porozumienie przedstawicieli unijnych instytucji wyjaśnia zakres stosowania dyrektywy i element siatki bezpieczeństwa, w szczególności w odniesieniu do usług finansowych, które są wyłączone z innych przepisów sektorowych lub objęte nim tylko częściowo.
Celem umowy jest ulepszenie przepisów dotyczących obowiązków informacyjnych przed zawarciem umowy i utrzymanie możliwości nakładania przez państwa członkowskie jeszcze bardziej rygorystycznych przepisów krajowych, co pozwoli uniknąć ryzyka obniżenia poziomu ochrony konsumentów.
Jeżeli więc przedsiębiorca korzysta z narzędzi internetowych, takich jak chatboty, konsument będzie miał prawo zażądać interwencji człowieka, aby lepiej zrozumieć wpływ umowy na jego sytuację finansową.
Prawo konsumenta do odstąpienia od zawartej umowy
Przedsiębiorcy świadczący usługi finansowe na odległość będą również zobowiązani do udzielania bezpłatnych informacji „w odpowiednim czasie”, a nie jednocześnie z zawarciem umowy na odległość.
Komercyjny cel rozmów telefonicznych musi z kolei zostać ujawniony już na początku każdej rozmowy, a konsument musi zostać poinformowany, czy prowadzona rozmowa jest nagrywana.
Zostały także dodane zabezpieczenia ochronne poprzez „funkcję wycofania”, której celem jest zwiększenie świadomości konsumentów nt. ich prawa do odstąpienia od umowy oraz zapewnienie, aby takie odstąpienie nie było bardziej uciążliwe niż zawarcie umowy.
Ponieważ jest to ważne dla wszystkich rodzajów sprzedaży na odległość, funkcja odstąpienia od umowy ma zastosowanie do wszystkich umów zawieranych na odległość, nie tylko umów o świadczenie usług finansowych.
Gdy Parlament Europejski i Rada formalnie przyjmą uzgodnione przez siebie przepisy, zostaną one opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wejdą w życie 20 dni później. Państwa członkowskie będą miały wtedy 24 miesiące na transpozycję dyrektywy do prawa krajowego i kolejne sześć miesięcy na jej wdrożenie.
Otwartym pozostaje pytanie, jak daleko będą w tym czasie rozwinięte cyfrowe usługi i nie tylko te finansowe.
