Raport SGH: jak polska gospodarka poradziła sobie ze skutkami pandemii COVID-19?

Z Raportu SGH i Forum Ekonomicznego 2022, który zostanie zaprezentowany 6 września 2022 roku na Forum Ekonomicznym w Karpaczu wynika, że poziom aktywności gospodarczej w całej Unii Europejskiej obniżył się w 2020 roku o ponad 6 proc.

Irlandia nie tylko nie zaznała recesji, ale wykazała w kryzysowym 2020 roku szybki wzrost gospodarczy (5,9 proc.)

Głębokość recesji była przy tym prawie dwa razy większa w gospodarkach tzw. starej Unii (UE-14: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Włochy) niż w państwach EŚW-11 (Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry).

Najgłębszą recesję (spadek PKB o 9-11 proc.) odnotowały trzy kraje śródziemnomorskie – Hiszpania, Grecja i Włochy. Najmniejszą – trzy kraje nordyckie, a także Luksemburg oraz Estonia, Litwa i Polska, gdzie spadek PKB nie przekroczył 3 proc. Natomiast Irlandia nie tylko nie zaznała recesji, ale wykazała w kryzysowym 2020 roku szybki wzrost gospodarczy (5,9 proc.).

W drugim roku pandemii COVID-19 nastąpił powrót krajów unijnych na ścieżkę wzrostu gospodarczego. Wzrost PKB w 2021 roku wyniósł średnio w całej UE 5,4 proc., przy czym stopa wzrostu była wyższa od średniej w krajach EŚW-11, a niższa w UE-14.

Czytaj także: Allianz Trade: zniesienie pozataryfowych barier handlowych ograniczy inflację w USA i UE

Jak plasowała się na tle innych krajów Polska?

‒ Wynik Polski był nieco wyższy zarówno od średniej dla grupy EŚW-11, jak i całej UE-27. Średnio rzecz ujmując, w całej Unii poziom PKB w 2021 r. był o 1,1 proc. niższy niż w 2019 roku, a w grupie krajów UE-14 – o 2,1 proc. Najsilniejsze odbicie gospodarki po pierwszym roku pandemii odnotowano m.in. w Estonii, Luksemburgu, na Litwie, w Słowenii i w Polsce (powyżej 3 proc. wzrostu PKB w skali dwóch lat).

Na drugim biegunie znalazło się 10 krajów unijnych (m. in. Czechy, Słowacja, Francja, Hiszpania i Niemcy), gdzie PKB w 2021 r. był nadal niższy niż w 2019 roku. Warto zwrócić w tym kontekście uwagę na Irlandię, gdzie dwuletnia, skumulowana stopa wzrostu wyniosła w analizowanym okresie ponad 20 proc. – zauważa dr Piotr Maszczyk, kierownik Zakładu Makroekonomii i Ekonomii Sektora Publicznego SGH, przedstawiając wyniki jednego z zespołów badawczych pracujących nad Raportem.

Wynik Polski (PKB) był nieco wyższy zarówno od średniej dla grupy EŚW-11, jak i całej UE-27

Dane za lata 2020-2021 pokazują również, że w warunkach pandemii COVID-19 i wywołanych nią zjawisk – takich jak recesja i spowolnienie gospodarcze – bezrobocie w krajach EŚW-11 utrzymało się na niskim poziomie. Wynik ten może oznaczać, że polityka gospodarcza była wówczas względnie skuteczna z perspektywy utrzymania miejsc pracy.

Czytaj także: Polscy przedsiębiorcy coraz mniej boją się koronawirusa, a coraz bardziej wojny; barometr EFL na III kwartał

Covid-19: inflacja wyraźnie przyśpieszyła

Szok koronawirusowy pociągnął natomiast za sobą znaczne przyspieszenie inflacji, zwłaszcza w drugim roku pandemii (2021). Zjawisko to objęło kraje zarówno „starej”, jak i „nowej” Unii, z tendencją do dalszego przyspieszania w 2022 roku – ustalili eksperci SGH.

Najszybszy wzrost cen nastąpił zaś w Polsce (3,7 proc.), gdzie odnotowano jednocześnie najwyższą stopę inflacji w całej UE

Według nich w 2020 roku inflacja w krajach EŚW-11 kształtowała się na dość niskim poziomie (średnio 1,5 proc.). Niemniej w niektórych z nich można już było zauważyć pewne tendencje do szybszego wzrostu cen. Najlepsze wyniki w zakresie stabilności cen zanotowały w tym czasie Estonia, Słowenia, Chorwacja i Łotwa. W krajach tych przeciętny poziom cen w zasadzie nie zmienił się od 2019 roku.

Najszybszy wzrost cen nastąpił zaś w Polsce (3,7 proc.), gdzie odnotowano jednocześnie najwyższą stopę inflacji w całej UE. Zbliżone tempo wzrostu cen (ponad 3 proc.) osiągnęły także Czechy i Węgry.

Procesy inflacyjne w krajach EŚW-11 nasiliły się w 2021 roku. Stopa inflacji wynosiła tam wówczas średnio 3,7 proc. i wahała się od 2,0 proc. w Słowenii do 5,2 proc. w Polsce i na Węgrzech.

Polityka fiskalna UE w czasie pandemii

Dr Piotr Maszczyk wskazuje, że wpływ pandemii COVID-19 na gospodarki krajów członkowskich UE dokonywał się także za pośrednictwem prowadzonej w latach 2020-2021 polityki fiskalnej.

W pierwszym roku pandemii objawiał się on przede wszystkim gwałtownym wzrostem deficytu sektora finansów publicznych. W Polsce deficyt ten wyniósł 7,1 proc. PKB, tj. nieco powyżej średniej dla państw EŚW-11 i całej UE-27.

Raport SGH i FE 2022 zawiera ponadto m.in. odpowiedzi na pytania: Jak zmieniła się dynamika rozwojowa poszczególnych gospodarek krajów UE? Jakie czynniki zdeterminowały przyspieszenie inflacji w Polsce, jak również krajach UE-11 i UE-14? W jaki sposób kraje te poradziły sobie z dylematami polegającymi na wyborze: ochrona miejsc pracy a stabilność cen oraz ochrona zdrowia i życia a ochrona miejsc pracy i wzrost gospodarczy?

Czytaj także: Nowy raport EBI: jak mniej zamożne regiony Europy przygotowane są na kolejny kryzys?