Przedsiębiorcy rolni i bankowcy apelują o zmianę nowych przepisów dotyczących finansowania działalności gospodarczej rolników

Po 7 stycznia ’24 wszystkie umowy zawierane z przedsiębiorcami rolnymi o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł muszą spełniać rygory dotychczas przewidziane wyłącznie dla pożyczek konsumenckich.

„Nowe przepisy doprowadzą także do ogromnego zamieszania wśród samych rolników (w zależności od rodzaju działalności i form finansowania rolnik będzie podlegał różnym definicjom formalnoprawnym) i wśród wszystkich rodzajów instytucji finansowych”- mówił Bartosz Kublik, wiceprezes Związku Banków Polskich podczas nadzwyczajnego spotkania Zespołu ZBP ds. finansowania agrobiznesu – dotyczącego perspektyw finansowania rolnictwa.

Spotkanie odbyło się 21 grudnia 2023 roku. Brał w nim udział Adam Nowak, wiceminister w resorcie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Obecni byli także reprezentanci Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Banku Gospodarstwa Krajowego / Funduszu Gwarancji Rolnych) oraz sektora prywatnego – banków komercyjnych i spółdzielczych.

Uczestnicy spotkania przypomnieli, że przepisy ustawy uchwalano w sposób sprzeczny z Konstytucją RP i z zasadami techniki legislacyjnej, bez konsultacji społecznych, bez konsultacji także z Ministerstwem Rolnictwa, i przede wszystkim – wbrew samym środowiskom rolniczym, których nawet nie dopuszczono do głosu podczas prac sejmowych. 

Według nich – najlepszym rozwiązaniem byłaby ekspresowa nowelizacja ustawy i usunięcie wadliwych przepisów (art. 2 ust.1, art. 51 pkt.1-2, art. 53 pkt.1.), a przynajmniej wydłużenie vacatio legis, co umożliwiłoby niezakłócone funkcjonowanie rynku agrofinansowego do czasu wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości i przyjęcia nowelizacji ustawy.

Czytaj także: Wspólny Apel sektorów finansowego i rolniczego do Posłów na Sejm RP ws. skutków ew. rozszerzenia przepisów o ochronie konsumenckiej na rolników na mocy ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej

Spadek akcji kredytowej w sektorze agro

Podczas spotkania Arkadiusz Lewicki, dyrektor Zespołu ZBP ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych, zaprezentował stan dostępu polskich rolników do finansowania zewnętrznego wraz perspektywami na rok 2024.

Z prezentowanego opracowania wynika, że od kilku lat obserwowany jest tu spadek akcji kredytowej, a tylko obraz roku 2023 został zniekształcony wyjątkowo wysoką interwencją publiczną. Kredyty te osiągnęły wartość prawie 10 mld zł. Do tego doszły ponad 2 mld zł kredytów zabezpieczonych gwarancjami rolnymi BGK.

Na realny spadek dostępu do kredytu miały wpływ nie tylko pogarszające się warunki makroekonomiczne, ale i sukcesywne pogarszanie uprawnień wierzyciela. Zmniejszenie całego portfela rolniczego na koniec 2022 roku u liderów rynku agrofinansowego – tj. w bankach spółdzielczych – wyniosło prawie 8%, w tym wartość spadku kredytów inwestycyjnych wyniosła aż 30%.

Zwrócił uwagę, że od 7 stycznia 2024 r. mogą się też pojawić utrudnienia w finansowaniu rolników leasingiem.

Czytaj także: FLBS 2023 o przyszłości finansowania polskiego agrobiznesu oraz o wyzwaniach i szansach dla bankowości lokalnej

Będzie zmiana przepisów?

Bartosz Kublik apelował o pilną reakcję rządu: „Ustawa negatywnie wpłynie także na możliwość absorpcji środków z programów publicznych – tak unijnych, jak i krajowych. Przepisy te nie tylko demolują sprawdzony i ceniony przez rolników system finansowania komercyjnego i publicznego, ale w zasadzie uderzają także w nowe programy rządowe i unijne.

W efekcie tego bałaganu prawnego i de facto pogorszenia statusu rolnika, po 7 stycznia – ani kredyt, ani leasing nie zostanie rolnikom udzielony. Apelujemy do nowego rządu o pilne działanie! Apelujemy o usunięcie tego bubla prawnego lub chociaż o wydłużenie vacatio legis”

„Zapewniam, że minister rolnictwa zna już problem od organizacji rolniczych, które podzielają Państwa opinie i również zwracały się do resortu o interwencję w tej sprawie. Przepisy, o których mowa, są przykładem niestabilności prawa i nieprawidłowości w tworzeniu prawa oraz szkodliwego przeregulowania, jakie odbywało się w ostatnich latach w wielu obszarach gospodarki.

Mamy do czynienia z absurdalnym przerostem różnych ograniczeń administracyjnych, które krępują rozwój inicjatywy rozwojowej Polaków i w dłuższej perspektywie obniżą naszą konkurencyjność na rynkach zagranicznych.

W imieniu ministra Siekierskiego deklaruję pilne przeanalizowanie możliwości optymalnej nowelizacji tej ustawy”– oświadczył Adam Nowak i dodał:

„Bardzo istotne jest zachowanie płynności finansowej gospodarstw rolnych i to będzie  szczególnie ważne podczas uruchamiania nowego sezonu produkcyjnego, żeby rolnicy posiadali środki finansowe na jego realizację, na utrzymanie ciągłości produkcji. Stąd też kredyty bankowe będą bardzo potrzebne”

Relacja ze spotkania jest dostępna na stronach Związku Banków Polskich