Prezydent RP podpisał ustawę o wprowadzeniu 2-proc. kredytów i kont mieszkaniowych

„Zasadniczym celem ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa poprzez wsparcie systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe związane z pozyskaniem pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, a także – w okresie dużej zmienności uwarunkowań makroekonomicznych, w tym utrzymywania się wysokich stóp procentowych – zwiększenie zdolności do zaciągnięcia i spłaty kredytów udzielanych w celu sfinansowania nabycia lub budowy pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego” – czytamy w informacji.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, rozwiązania ustawowe zostały przygotowane zgodnie z kierunkiem realizowanej polityki mieszkaniowej. Strategicznym odniesieniem dla tych rozwiązań jest przyjęty przez rząd w 2016 r. Narodowy Program Mieszkaniowy, podkreślono.

Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe określa zasady gromadzenia oszczędności na cele mieszkaniowe na rachunku oszczędnościowym pod nazwą „Konto Mieszkaniowe” oraz rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej pod nazwą „Lokata Mieszkaniowa”:

*             konto i lokata mogą być prowadzone na rzecz osoby fizycznej, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) nie posiada ani nie posiadała prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, oraz której nie przysługuje ani nie przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego (jednakże warunek uznaje się za spełniony w sytuacji, gdy oszczędzający posiada albo posiadał prawo własności albo oszczędzającemu przysługuje albo przysługiwało spółdzielcze prawo do nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego:

*             którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 50 m2 i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z dwojgiem dzieci albo

*             którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 75 m2 i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z trojgiem dzieci, albo

*             którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 90 m2 i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z czworgiem dzieci, albo

*             w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z co najmniej pięciorgiem dzieci

(należy zaznaczyć, że ustawa reguluje także inne sytuacje, gdy powyższy warunek pomimo posiadania prawa własności czy przysługiwania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego uznaje się za spełniony),

2) na rzecz której nie jest prowadzone inne konto ani nie jest prowadzona inna lokata ani było prowadzone inne konto ani nie była prowadzona inna lokata, chyba że ich prowadzenie zakończono, przed ukończeniem przez tę osobę 18 lat i nie została wypłacona premia mieszkaniowa, 

3) ukończyła 13 lat i w dniu zawarcia umowy prowadzenia konta nie ukończyła 45 lat;

*             konto i lokatę prowadzi, na rzecz oszczędzającego, bank uprawniony do ich prowadzenia na podstawie umowy zawartej z BGK. Bank prowadzący konto nie pobiera od oszczędzającego opłat ani prowizji w związku z prowadzeniem konta,

*             warunkiem prowadzenia konta na rzecz oszczędzającego jest dokonywanie na to konto comiesięcznych wpłat nie niższych niż 500 zł oraz nie wyższych niż 2000 zł,

*             konto może być prowadzone nie dłużej niż do dnia 31 marca roku następującego po upływie 10 lat liczonych od dnia 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym zawarto umowę,

*             okres prowadzenia konta nie będzie mógł przekraczać 10 lat liczonych od dnia 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym umowa została zawarta, zaś po upływie wskazanego terminu prowadzenia konta, rachunek zostanie przekształcony przez bank w Lokatę Mieszkaniową (przekształcenie następować będzie w drodze jednostronnej zmiany warunków umowy),

*             termin prowadzenia lokaty będzie wynosił 12 miesięcy. Lokata będzie odnawialna, jednak nie więcej niż cztery razy (wyjątkiem będzie sytuacja, w której odnowienie lokaty następować będzie przed ukończeniem przez oszczędzającego 30 lat – w takim przypadku lokata będzie odnawialna bez względu na liczbę poprzednich odnowień).

Ponadto ustawa określa zasady nabywania uprawnienia do premii mieszkaniowej w związku z gromadzeniem oszczędności na koncie i lokacie oraz naliczania i wypłaty tej premii:

*             ustawa wprowadza premię mieszkaniową, która ma stanowić zabezpieczenie oszczędzającego przed utratą wartości gromadzonych środków, uwzględniając przy tym wzrost cen towarów i usług oraz zmianę poziomu kosztów budowy mieszkań w okresie oszczędzania,

*             wsparcie w tej formie adresowane będzie do wszystkich oszczędzających, którzy po okresie systematycznego oszczędzania zrealizują jeden z określonych w ustawie celów mieszkaniowych,

*             prawo do premii mieszkaniowej nie będzie podlegać dziedziczeniu,

*             premia wypłacana będzie wraz ze środkami pieniężnymi zgromadzonymi na koncie albo lokacie, w terminie 14 dni od dnia złożenia dyspozycji wypłaty tych środków wraz z premią albo w terminie późniejszym wskazanym przez oszczędzającego w tej dyspozycji,

*             dla każdego konta i każdej lokaty bank będzie prowadził w postaci elektronicznej zestawienie premii mieszkaniowych naliczanych za każdy rok, wraz ze wskazaniem aktualnej kwoty tej premii oraz zestawienie niepobranego zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatku dochodowego z odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na koncie albo lokacie (na bank prowadzący konto nałożony został obowiązek zapewnia oszczędzającemu bieżącego dostępu do zestawień).

„Wprowadzane zmiany doprowadzą w efekcie do równoległego funkcjonowania dwóch odrębnych produktów kredytowych udzielanych ze wsparciem państwa, tj. obecnego, rodzinnego kredytu mieszkaniowego, z prawem do części spłaty w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego oraz dodawanego ustawą bezpiecznego kredytu 2%, gdzie pomoc finansowa ukierunkowana jest na obniżenie rat:

*             przez bezpieczny kredyt 2% należy rozumieć kredyt zabezpieczony hipoteką, w tym kredyt, którego umowa przewiduje zabezpieczenie hipoteką po zakończeniu budowy domu jednorodzinnego lub wyodrębnieniu własności lokalu mieszkalnego, do którego rat przysługuje albo przysługiwała dopłata,

*             bezpieczny kredyt 2% może zostać udzielony kredytobiorcy, który spełnia łącznie następujące warunki:

*             prowadzi gospodarstwo domowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – jeżeli posiada obywatelstwo polskie albo nie posiada obywatelstwa polskiego i prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z osobą posiadającą takie obywatelstwo, a kredyt ten jest mu udzielany wspólnie z tą osobą,

*             w dniu złożenia wniosku o udzielenie tego kredytu nie jest ani nie był stroną umowy innego kredytu hipotecznego, zawartej w okresie 36 miesięcy przed dniem złożenia tego wniosku w celu pokrycia wydatków ponoszonych w związku z nabyciem lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego albo spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, chyba że umowa ta została rozwiązana w związku z dokonanym na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym skutecznym odstąpieniem przez kredytobiorcę od umowy deweloperskiej albo umowy, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2, 3 lub 5 tej ustawy,

*             w dniu udzielenia kredytu kredytobiorca nie posiada i przed tym dniem nie posiadał prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego ani jeżeli prawa takiego nie posiada i w okresie pozostawania w gospodarstwie domowym kredytobiorcy nie posiadała osoba prowadząca z nim wspólnie to gospodarstwo oraz kredytobiorcy nie przysługuje i przed tym dniem nie przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego ani jeżeli prawo takie nie przysługuje i w okresie pozostawania w gospodarstwie domowym kredytobiorcy nie przysługiwało osobie prowadzącej z nim wspólnie to gospodarstwo domowe (należy zaznaczyć, że ustawa reguluje sytuacje, gdy powyższy warunek, pomimo posiadania prawa własności, czy przysługiwania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, uznaje się za spełniony),

*             w dniu złożenia wniosku o udzielenie kredytu kredytobiorca nie ukończył 45 lat (warunek uznaje się za spełniony również w przypadku, gdy bezpieczny kredyt 2% jest udzielany wspólnie dwóm osobom prowadzącym gospodarstwo domowe, a 45 lat nie ukończyła wyłącznie jedna z nich),

*             kwota bezpiecznego kredytu 2% nie może przekroczyć 500 000 zł, a w przypadku gdy kredytobiorca prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z małżonkiem lub w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy wchodzi co najmniej jedno dziecko – 600 000 zł,

*             stopa oprocentowania bezpiecznego kredytu 2% jest ustalana na okres 60 miesięcy i stała w okresie objętym dopłatami do rat tego kredytu,

*             w okresie objętym dopłatami do rat spłata części kapitałowej bezpiecznego kredytu 2% następuje w częściach równych ustalanych z uwzględnieniem całego okresu spłaty tego kredytu,

*             po wygaśnięciu dopłat do rat spłata bezpiecznego kredytu 2% następuje w ratach równych, chyba że kredytobiorca złoży wniosek o utrzymanie dotychczasowego sposobu spłaty,

*             dopłaty obejmują 120 pierwszych, spłacanych zgodnie z harmonogramem, rat kapitałowo-odsetkowych bezpiecznego kredytu 2%, a objętą dopłatą ratę obniża się o kwotę tej dopłaty,

*             ustawa określa także zdarzenia, których wystąpienie spowoduje, że dopłaty do rat wygasną a kwoty udzielonych dopłat będą podlegać zwrotowi do Rządowego Funduszu Mieszkaniowego” – czytamy dalej.

Ustawa wejdzie w życie zasadniczo z dniem 1 lipca 2023 roku.

Część jej przepisów wejdzie w życie w innym terminie.