Prezes Centrum AMRON o propozycji ZBP dotyczącej rządowej inicjatywy utworzenia portalu DOM
Pomysł powołania ogólnie dostępnego portalu danych o obrocie mieszkań w skrócie portalu DOM jest słuszną inicjatywą – powiedział w rozmowie z BANK.pl dr Jacek Furga.
Jak wskazał – Polska jest jednym z nielicznych krajów w Unii Europejskiej, gdzie nie ma ogólnokrajowej informacji dającej możliwość osobom zainteresowanym rynkiem mieszkaniowym weryfikowania aktualnych wartości nieruchomości, i jedynym w którym nie funkcjonuje rejestr katastralny.
„Tę potrzebę dostrzegł już 25 lat temu sektor bankowy, w momencie kiedy pojawiła się pierwsza wersja Rekomendacji J, dotycząca zasad gromadzenia i przetwarzania przez banki danych o nieruchomościach. Ówczesna Komisja Nadzoru Bankowego – wobec w tamtym czasie wysokiej nieprzejrzystości rynku mieszkaniowego i braku wiarygodnych o nim informacji – zobowiązała banki, na początku banki hipoteczne, do prowadzenia własnej, międzybankowej bazy o rynku nieruchomości, żeby banki mogły weryfikować zmiany wartości zabezpieczeń hipotecznych w udzielanych kredytach” – mówił prezes Centrum AMRON.
„Ta baza powstała po konsultacjach z Ministerstwem Infrastruktury, z Głównym Geodetą Kraju, Generalnym Inspektoratem Nadzoru Bankowego, z Federacją Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych.
We wrześniu 2004 roku utworzono przy Związku Banków Polskich system AMRON, czyli system Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami” – doprecyzował nasz rozmówca.
Czytaj także: System AMRON już w trzeciej wersji
System AMRON – wiarygodny i użyteczny zbiór danych
Zdaniem Jacka Furgi system AMRON to jest mniej więcej taki sam pomysł jaki 20 lat później zgłasza resort rozwoju i technologii. „Pytanie czy warto wyważać otwarte drzwi?” – zastanawia się prezes Centrum AMRON.
Jak zaznaczył – system AMRON gromadzi 99% informacji, które miałby również gromadzić portal DOM. Dodał przy okazji, że bankowy system gromadzi znacznie szerszy zasób danych.
„Nie zbieramy jedynie informacji o repertorium aktu notarialnego, czyli o numerach aktów notarialnych. Ale posiadamy wszelkie inne informacje o nieruchomościach, ich cenach, i jesteśmy skłonni po konsultacjach z rządem udostępniać je osobom fizycznym” – zadeklarował.
Przypomniał, że resort rozwoju i technologii deklaruje, że portal DOM nie będzie podawał cen z konkretnych transakcji, tylko będą to uśrednione ceny nieruchomości dla odpowiedniej lokalizacji, odpowiedniego typu mieszkania.
„I to już dziś oferujemy zarówno bankom, jak i osobom fizycznym, chociażby poprzez tak zwany raport RON24” – powiedział.
Dodał, że z systemu AMRON korzysta ponad 600 podmiotów gospodarczych, w tym ponad 350 banków spółdzielczych, wszystkie banki komercyjne. Z tej bazy od 2008 roku korzysta Narodowy Bank Polski, od 2012 roku Komisja Nadzoru Finansowego, od 2008 roku korzysta Prokuratura Krajowa, a od zeszłego roku 2023 również Policja. To jego zdaniem świadczy o wiarygodności i przydatności systemu AMRON.
Czytaj także: Raport AMRON-SARFiN 1/2024: rośnie zdolność kredytowa i wartość kredytów hipotecznych
Potrzebne dane z kancelarii notarialnych
Na naszą uwagę, że portal DOM zgodnie z planami Ministerstwa Rozwoju i Technologii miałby być oparty na trzech źródłach danych: z rynku pierwotnego (umowy objęte obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego), rynku pierwotnego nieobjętego tym obowiązkiem oraz danych z rynku pierwotnego i wtórnego przekazywanych przez Krajową Administrację Skarbową – Jacek Furga odpowiedział, że najbardziej wiarygodnym i najprostszym w realizacji źródłem danych byłyby kancelarie notarialne.
Tam są odnotowywane wszystkie transakcje z rynku pierwotnego i wtórnego. Jak zaznaczył każda transakcja musi odbyć się przed notariuszem.
„O włączeniu kancelarii notarialnych do tego obiegu informacyjnego, my jako Związek Banków Polskich rozmawiamy z poszczególnymi resortami już od 10 lat” – powiedział.
„Proponujemy, aby notariusze wypełniali, być może za dodatkową opłatą, pewne rubryki w naszej aplikacji co pozwoliłoby zbierać wystandaryzowane, obiektywne informacje o transakcjach”.
Jacek Furga uważa, że dołożenie tego rozwiązania do obecnego systemu AMRON spełniłoby oczekiwania rządu. W efekcie, przy niewielkich nakładach finansowych, można by było jeszcze przed końcem tego roku uruchomić dostępny dla wszystkich zainteresowanych system wiarygodnych informacji o cenach nieruchomości.
Zdaniem prezesa Centrum AMRON budowa platformy wg założeń rządowych kosztowałaby kilkadziesiąt milionów złotych i zapewne mogłaby być uruchomiona najwcześniej w 2026 roku.
Dodał, że kosztowne jest też utrzymywanie takiej platformy, jak również problemem może być znalezienie odpowiednich pracowników dysponujących umiejętnościami informatycznymi, jak i wiedzą o rynku nieruchomości.
Propozycja ZBP
Tymczasem rozwiązanie proponowane przez ZBP byłoby znacznie tańsze i możliwe do uruchomienia do końca 2024 roku.
„2 sierpnia ’24 stosowne pismo Związek Banków Polskich skierował do ministra rozwoju i technologii. Zaproponowaliśmy w nim możliwość udostępnienia większości funkcjonalności, które mamy w systemie AMRON” – powiedział Jacek Furga.
Jak zauważył możliwe byłoby uzupełnienie informacji o nieruchomościach danymi dotyczącymi certyfikatów energetycznych budynków.
Odnosząc się do pytania – na jakich zasadach system AMRON mógłby udostępniać dane osobom zainteresowanym cenami nieruchomości – Jacek Furga przypomniał zasadę działania Biura Informacji Kredytowej. Tam każdy obywatel może raz na pół roku za darmo sprawdzić swój status kredytowy.
W przypadku danych udostępnianych przez system AMRON możliwy byłby dostęp bezpłatny trzy razy w roku. Jak zaznaczył – to jest kwestia do dyskusji.
Jacek Furga pokreślił, że propozycja ZBP umożliwi Polakom dostęp do aktualnych i wiarygodnych statystyk dotyczących cen mieszkań i domów jednorodzinnych, pomagając im lepiej ocenić realne koszty zakupu nieruchomości, bez ponoszenia przez państwo znacznych kosztów budowania platformy informacyjnej i w terminie wcześniejszym niż byłoby w stanie zrobić to państwo.
