Prawo: Zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych od 2018 r.

Mariusz Zygierewicz

27 listopada 2017 r. została opublikowana w Dzien­niku Ustaw (poz. 2175) Ustawa z dnia 27 października o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przy­chodów osiąganych przez osoby fizyczne. Wprowadziła ona także kilka istotnych zmian w zakresie zasad opodatkowa­nia banków.

Wiele zmian przyjętych w tej nowelizacji wynika z implementacji do polskiego porządku prawnego unijnej dyrektywy 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustana­wiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie prak­tykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego (zwanej dyrektywą ATAD). Jednak poza zmianami wynikającymi wprost z tej dyrektywy wprowadzono także te, które mają na celu uszczelnienie systemu podatku dochodowego od osób prawnych. Widać bowiem wyraźnie, że po okresie intensywnych zmian przepisów w celu ograniczenia nie­prawidłowości w rozliczaniu podatku od towarów i usług (VAT), w ostatnim czasie więcej uwagi Ministerstwo Fi­nansów poświęca zmianom uszczelniającym w podatku dochodowym. Ma to swoje konsekwencje także dla spo­sobu rozliczania podatku przez banki.

Ważne dla banków kwestie

W nowelizacji przeprowadzonej w ostatnich miesiącach z punktu widzenia banków na uwagę zasługuje przynaj­mniej kilka kwestii:

1. Wyodrębnienie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych źródła przychodów w postaci zysków kapitałowych oraz rozdzielenie dochodów uzyskiwanych z tego źródła od pozostałych dochodów podatnika;
2. Zmiany w zakresie stosowania tzw. cienkiej kapitalizacji;
3. Możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów niektórych odpisów tworzonych przez banki stosujące Międzynarodowy Stan­dard Sprawozdawczości Finanso­wej nr 9;
4. Wprowadzenie limitów wysokości kosztów uzyskania przychodów związanych z umowami o usługi niematerialne (umowy licencyj­ne, usługi doradcze, księgowe, badania rynku, usług prawnych itp.) oraz związanych z korzystaniem z wartości niematerialnych i prawnych, a także przepisów precyzujących pojęcie „nabycia” war­tości niematerialnej i prawnej.

Źródła przychodów. W zakresie wyodrębnienia przy­chodów w postaci zysków kapitałowych oraz rozdzielenia dochodów uzyskiwanych z tego źródła od pozostałych do­chodów podatnika celem zmiany jest uniemożliwienie, by sztucznie wygenerowana strata z działalności operacyjnej podatnika była kumulowana z dochodami uzyskiwanymi z dochodów kapitałowych. Po zmianie przepisów dochody uzyskane z jednego z tych źródeł nie będą mogły być skumulowane ze stratami z drugiego źródła i w efekcie straty poniesione z drugiego źródła będą mogły być rozliczone jak straty w podatku dochodowym, a więc w pięciu kolejnych latach podatkowych – oczywiście tylko z dochodów z tego źródła przychodów.

Można, rzecz jasna, uznać, że w bankach, zwłaszcza spółdzielczych, znaczenie dochodów kapitałowych jest relatywnie nieistotne. Trzeba jednak pamiętać, że jednym z dochodów kapitałowych są przycho­dy ze zbycia niektórych wierzytelno­ści. Biorąc pod uwagę specyfikę dzia­łania banków i powstawania u nich dochodów operacyjnych z działalno­ści finansowej oraz trudności prak­tycznych w oddzieleniu dochodów jako powstających z jednego z dwóch źródeł przychodów, Związek Banków Polskich postulował wyłączenie ban­ków z obowiązkowego podziału do­chodów jako powstających z dwóch źródeł przychodów. Przy wsparciu innych podmiotów reprezentujących sektor finansowy udało się zmienić zapisy projektu ustawy w taki sposób, że finalnie w odniesieniu do instytu­cji finansowych, w tym banków, ten podział nie będzie mieć zastosowania i wszystkie dochody banków będą traktowane jako dochody z tego sa­mego źródła, tj. jako zyski kapitałowe.

Cienka kapitalizacja. W zakresie zmian w zasadach stosowania zapisów dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji zmiana przepisów krajowych była nie­zbędna, ponieważ dotychczas obowią­zujące zapisy nie były dostosowane do przepisów ...