Prawo: Kapitał Tier 1 a fundusz udziałowy banku spółdzielczego

Stefan Cieśla

W przypadku bankowości najważniejsze zmiany dotyczą składników kapitału założycielskiego, funduszu udziałowego i norm płynności, czyli wprowadzenia tzw. Tier 1 i 2.

Zgodnie z preambułą CRR „(78) Nową definicję wymogów kapitałowych oraz wymogów w zakresie kapitału regulacyjnego należy wprowadzić z uwzględnieniem różnych sytuacji wyjściowych i okoliczności w poszczególnych państwach, mając na uwadze fakt, że wstępne rozbieżności w stosowaniu nowych standardów będą ulegać zmniejszeniu w trakcie okresu przejściowego”. Dlatego też w Polsce dopiero w 2016 r. wprowadzono przepisy statuujące możliwość dostosowania kapitałów banków spółdzielczych do nowych wymogów kapitałowych Unii Europejskiej.

Udziały w spółdzielni

O ile, podobnie jak w prawie unijnym, w polskim prawie nie było większych problemów z kapitałami spółek akcyjnych, to prawo spółdzielcze statuuje fundusze, które nie gwarantują stabilności wymaganej przez Unię Europejską. Zgodnie z Ustawą z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2016 r. poz. 21, 996, 1250), każdy członek spółdzielni obowiązany jest do wniesienia wpisowego do funduszu zasobowego oraz zadeklarowanych udziałów do funduszu udziałowego stosownie do postanowień statutu. Fundusz ten służy m.in. zabezpieczeniu strat spółdzielni (art. 19 § 1 i 2). Udziały dzielą się na obligatoryjne (wymagane przez ustawę lub statut spółdzielni) i fakultatywne, czyli zadeklarowane i wpłacone ponad prawne minimum.

Ze względu na charakter udziału, może być on zwracalny lub niezwracalny. Zwracalnymi są te, które przekraczają ilość udziałów, których zadeklarowania wymaga statut obowiązujący w chwili żądania zwrotu. Natomiast zwrotu pozostałych udziałów można domagać się dopiero po ustaniu członkostwa (art. 21 ustawy Prawo spółdzielcze).

Podobnie sytuację udziałów regulowało „lex specialis” w odniesieniu do „spółdzielni – banków”, czyli Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. ...