Potrzeba silnego i stabilnego sektora bankowego oraz niezakłóconego funkcjonowania sieci bezpieczeństwa finansowego

Sektor bankowy boryka się z szeregiem wyzwań i bolączek, które wymagają systemowego podejścia, a których ignorowanie może prowadzić do destabilizacji systemu finansowego i utraty zdolności sektora bankowego do finansowania przedsięwzięć społecznych i gospodarczych.

Polski sektor bankowy, mierzony poziomem aktywów w relacji do PKB, jest jednym z najmniejszych w całej Unii Europejskiej – z udziałem 90% wyprzedza jedynie Litwę. Średnia rentowność kapitału polskiego sektora bankowego w latach 2018-2022 kształtowała się na poziomie 4,7%, co stawia nas na ostatnim miejscu w regionie.

Pod względem relacji kosztów do przychodów polskie banki plasują się w końcówce stawki ze średnią z lat 2018-2022 na poziomie 64% (wyprzedzając jedynie Węgry). Wynika to z gigantycznych obciążeń podatkowych i parapodatkowych, które sprawiają, że blisko 40% kosztów działania banków stanowią koszty zewnętrzne (efektywna stopa opodatkowania).

Istotna część obciążeń polskich banków wynika z kosztów ryzyka prawnego, narastającego wraz z erozją systemu prawnego umożliwiającą kwestionowanie długoterminowych umów.

Jednocześnie, udział kredytów dla sektora niefinansowego w PKB systematycznie spada do poziomów z okresu przedakcesyjnego – wartość kredytów dla sektora niefinansowego w relacji do PKB wynosi obecnie 35 proc., a w ciągu dwóch lat spadnie do 28 proc. Z mniej więcej podobnym poziomem wchodziliśmy do Unii Europejskiej.

Tymczasem stopa inwestycji w Polsce wynosi zaledwie 17%, przy średniej unijnej na poziomie 22,5%. Polska stoi przed koniecznością dokonania olbrzymich inwestycji w transformację energetyczną, innowacyjność, kapitał ludzki. Będą one wymagać zaangażowania finansowego sektora bankowego, dla którego nie ma dziś w Polsce realnej alternatywy.

Warunkiem stabilności polskiego sektora finansowego i jego zdolności do finansowania gospodarki jest realizacja spójnego podejścia przez regulatorów i organy sieci bezpieczeństwa finansowego, a w szczególności:

• dokonanie audytu obciążeń sektora bankowego i podjęcie działań na rzecz ich racjonalizacji;
• kontynuacja systemowych działań zmierzających do zapewnienia niepodważalności wskaźnika WIBOR oraz spokojne dokończenie reformy wskaźników referencyjnych;
• ustawowe rozwiązanie problemu kredytów walutowych hipotecznych (Polska należy do nielicznych krajów, w których nie przyjęto lokalnych rozwiązań ustawowych;
• systemowe działania na rzecz zagwarantowania pewności prawnej zawieranych umów, a także wypracowanie docelowego modelu rynku kredytów hipotecznych;
• powstrzymanie się od podejmowania wyrywkowych, populistycznych, nieuzasadnionych ekonomicznie inicjatyw, tj. wakacje kredytowe, na rzecz systemowych rozwiązań (Fundusz Wsparcia Kredytobiorców).

Zapewnienie stabilności sektora finansowego wymaga efektywnego współdziałania wszystkich uczestników Komitetu Stabilności Finansowej, który jest organem powołanym do sprawowania nadzoru makroostrożnościowego i zarządzania kryzysowego.

W interesie stabilności sektora finansowego jest zapewnienie spokojnych i harmonijnych warunków działania, któremu z pewnością nie będzie sprzyjała destabilizacja systemu instytucjonalnego w ramach sieci  bezpieczeństwa finansowego.

Związek Banków Polskich