Podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 roku uległa załamaniu
Sytuacja ta niewątpliwie związana jest ze znaczącym spadkiem inwestycji podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Zarówno GUS, NBP oraz Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) wskazują na głębokie załamanie inwestycji w II połowie 2024 roku.
Choć Miesięczny Indeks Koniunktury PIE w styczniu ‘25 wzrósł o 1,4 pkt (do poziomu 101,9 pkt), a zatem osiągnął poziom wskazujący na przewagę nastrojów optymistycznych nad negatywnymi wśród przedsiębiorców, nadal wkład komponentu „inwestycje” w wartość indeksu pozostaje negatywna.
Negatywne nastroje przedsiębiorców dotyczą również nowych zamówień, mocy produkcyjnych oraz wartości sprzedaży.
Czytaj także: Rok 2025 czasem rosnących inwestycji?
Historyczne minimum podaży kredytów dla firm
Szacunki Zespołu Badań i Analiz Związku Banków Polskich wskazują, że podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 r. będzie o około 4% niższa niż w 2023 r. oraz o 6,8% niższa niż w 2022 roku.
Oznacza to, że podaż kredytów dla przedsiębiorstw prawdopodobnie nie przekroczy poziomu 200 mld zł.
Spadki podaży kredytów widoczne w ujęciu nominalnym są jeszcze głębsze, gdy uwzględnimy wartości realne (a zatem w odniesieniu do wielkości PKB).
O ile w latach 2015-2016 podaż kredytów dla przedsiębiorstw oscylowała na poziomie ok. 9% PKB, o tyle w 2024 r. prawdopodobnie osiągnie poziom ok. 5,35% PKB, a zatem historyczne minimum.
Systematyczne spadki podaży kredytów widoczne są również w ujęciu kwartalnym.
Od początku 2022 r. kwartalna podaż kredytów dla przedsiębiorstw ulega systematycznemu zmniejszeniu i prawdopodobnie w IV kwartale 2024 r. nie przekroczy 50 mld zł.
W odniesieniu do wielkości kwartalnego PKB podaż kredytów ulega systematycznemu obniżeniu już od połowy 2017 roku.
O ile w latach 2015-2016 w niektórych kwartałach podaż kredytów przekraczała 11% PKB, o tyle maksimum w 2024 r. osiągnięte zostało w pierwszym kwartale (6,72% PKB), zaś realna wartość podaży kredytów na koniec IV kwartału osiągnie poziom 5,56% PKB.
Czytaj także: Podatek bankowy w obecnym kształcie utrudnia kredytowanie gospodarki
Coraz mniejsza wartość portfela kredytowego przedsiębiorstw sektora niefinansowego
W konsekwencji systematycznie malejącej podaży kredytów dla przedsiębiorstw, zmniejszeniu ulega wielkość portfela kredytowego przedsiębiorstw sektora niefinansowego.
Według stanu na koniec III kwartału 2024 roku, realna wartość portfela kredytów dla przedsiębiorstw osiągnęła poziom 11,1%, co plasuje polski sektor bankowy na przedostatnim miejscu w porównaniu do sektorów bankowych z krajów strefy euro.
Niższy poziom kredytowania przedsiębiorstw odnotowywany jest wyłącznie na Litwie.
Według szacunków Narodowego Banku Polskiego w odniesieniu do dynamiki zmian wartości portfela kredytowego dla przedsiębiorstw, prawdopodobnie realna wielkość portfela kredytów dla przedsiębiorstw w latach 2025-2026 ulegnie dalszemu zmniejszeniu.
Sytuacja ta jest mocno niepokojąca w kontekście konieczności przyspieszenia procesów inwestycyjnych związanych z transformacją polskiej gospodarki – również na poziomie inwestycji prywatnych dokonywanych przez przedsiębiorstwa.