Podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 roku uległa załamaniu

Podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 roku uległa załamaniu
Fot. stock.adobe.com / BigBlueStudio
Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter
Jak wynika z najświeższych danych Narodowego Banku Polskiego (dane po 11 miesiącach 2024 r.), podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 r. utrzymuje się na poziomach niższych niż w 2022 i 2023 roku, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.

Sytuacja ta niewątpliwie związana jest ze znaczącym spadkiem inwestycji podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Zarówno GUS, NBP oraz Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) wskazują na głębokie załamanie inwestycji w II połowie 2024 roku.

Choć Miesięczny Indeks Koniunktury PIE w styczniu ‘25 wzrósł o 1,4 pkt (do poziomu 101,9 pkt), a zatem osiągnął poziom wskazujący na przewagę nastrojów optymistycznych nad negatywnymi wśród przedsiębiorców, nadal wkład komponentu „inwestycje” w wartość indeksu pozostaje negatywna.

Negatywne nastroje przedsiębiorców dotyczą również nowych zamówień, mocy produkcyjnych oraz wartości sprzedaży.

1 grafika spadek inwestycji 2024, ZBP
Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane NBP

Czytaj także: Rok 2025 czasem rosnących inwestycji?

Historyczne minimum podaży kredytów dla firm

Szacunki Zespołu Badań i Analiz Związku Banków Polskich wskazują, że podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 r. będzie o około 4% niższa niż w 2023 r. oraz o 6,8% niższa niż w 2022 roku.

Oznacza to, że podaż kredytów dla przedsiębiorstw prawdopodobnie nie przekroczy poziomu 200 mld zł.

Spadki podaży kredytów widoczne w ujęciu nominalnym są jeszcze głębsze, gdy uwzględnimy wartości realne (a zatem w odniesieniu do wielkości PKB).

O ile w latach 2015-2016 podaż kredytów dla przedsiębiorstw oscylowała na poziomie ok. 9% PKB, o tyle w 2024 r. prawdopodobnie osiągnie poziom ok. 5,35% PKB, a zatem historyczne minimum.

2 grafika spadek inwestycji 2024, ZBP
Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane NBP

Systematyczne spadki podaży kredytów widoczne są również w ujęciu kwartalnym.

Od początku 2022 r. kwartalna podaż kredytów dla przedsiębiorstw ulega systematycznemu zmniejszeniu i prawdopodobnie w IV kwartale 2024 r. nie przekroczy 50 mld zł.

3 grafika spadek inwestycji 2024, ZBP
Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane NBP

W odniesieniu do wielkości kwartalnego PKB podaż kredytów ulega systematycznemu obniżeniu już od połowy 2017 roku.

O ile w latach 2015-2016 w niektórych kwartałach podaż kredytów przekraczała 11% PKB, o tyle maksimum w 2024 r. osiągnięte zostało w pierwszym kwartale (6,72% PKB), zaś realna wartość podaży kredytów na koniec IV kwartału osiągnie poziom 5,56% PKB.

4 grafika spadek inwestycji 2024, ZBP
Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane NBP

Czytaj także: Podatek bankowy w obecnym kształcie utrudnia kredytowanie gospodarki

Coraz mniejsza wartość portfela kredytowego przedsiębiorstw sektora niefinansowego

W konsekwencji systematycznie malejącej podaży kredytów dla przedsiębiorstw, zmniejszeniu ulega wielkość portfela kredytowego przedsiębiorstw sektora niefinansowego.

Według stanu na koniec III kwartału 2024 roku, realna wartość portfela kredytów dla przedsiębiorstw osiągnęła poziom 11,1%, co plasuje polski sektor bankowy na przedostatnim miejscu w porównaniu do sektorów bankowych z krajów strefy euro.

Niższy poziom kredytowania przedsiębiorstw odnotowywany jest wyłącznie na Litwie.

5 grafika spadek inwestycji 2024, ZBP
Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane KNF, EBC

Według szacunków Narodowego Banku Polskiego w odniesieniu do dynamiki zmian wartości portfela kredytowego dla przedsiębiorstw, prawdopodobnie realna wielkość portfela kredytów dla przedsiębiorstw w latach 2025-2026 ulegnie dalszemu zmniejszeniu.

Sytuacja ta jest mocno niepokojąca w kontekście konieczności przyspieszenia procesów inwestycyjnych związanych z transformacją polskiej gospodarki – również na poziomie inwestycji prywatnych dokonywanych przez przedsiębiorstwa.

6 grafika spadek inwestycji 2024, ZBP
Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane NBP

Czytaj także: Bankowość i Finanse | Podsumowanie Roku w Bankowości | Rok 2024 był mniej zły niż poprzednie lata dla polskiej bankowości

Dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz, Związek Banków Polskich, dyrektor Programu Analityczno-Badawczego Warszawskiego Instytutu Bankowości, adiunkt w Katedrze Finansów SGGW w Warszawie.
Dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz, Związek Banków Polskich, dyrektor Programu Analityczno-Badawczego Warszawskiego Instytutu Bankowości, adiunkt w Katedrze Finansów SGGW w Warszawie. Doktor nauk ekonomicznych. Realizuje prace nad warunkami rozwoju sektora bankowego, z uwzględnieniem środowiska makroekonomicznego i regulacyjnego, zagadnień struktury rynku finansowego i finansowania gospodarki. Posiada praktyczne doświadczenia analityczne w zakresie sektora bankowego ze szczególnym uwzględnieniem bankowości spółdzielczej. Od samego początku związany z Programem Analityczno-Badawczym WIB, którego pracami kieruje od marca 2024 r. Doświadczony prelegent i autor ponad 40 publikacji, w tym czterech monografii. Adiunkt w Katedrze Finansów SGGW w Warszawie. Wieloletni doświadczony nauczyciel akademicki. Jego działalność naukowo-dydaktyczna skoncentrowana jest na bankowości, finansach behawioralnych oraz zarządzaniu finansami przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw agrobiznesu.
Źródło: BANK.pl