Obraz rynku kredytowania mikro, małych i średnich firm

Sytuację na rynku kredytowym MMŚP przedstawił dr Mariusz Cholewa, prezes Biura Informacji Kredytowej.

Z prezentacji BIK wynika, że finansowanie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw wzrosło w roku ubiegłym o 11%. Przy czym finansowanie z banków zwiększyło się o 25%, zaś wyniki firm leasingowych były jeszcze lepsze.

Małe firmy gorzej spłacają kredyty

Szef BIK podkreślił jednak, że w tym roku duże firmy, podobnie zresztą jak i MMŚP, biorą mniej kredytów niż w roku ubiegłym, który i tak nie był pod tym względem najlepszy. Wzrosty finansowania dotyczą mikroprzedsiębiorców, ale wynoszą one jedynie 3%. W przypadku rolników odnotowano wzrost finansowania o 30%, przyczyniły się jednak do tego specjalne programy wsparcia.

Z jakichkolwiek form kredytu korzysta 17% firm mikro, 13% w przeszłości zaciągnęło kredyt, obecnie jednak nawet nie myśli o tej formie wsparcia; natomiast 70% w ogóle go nie otrzymało.

Z jakiejkolwiek formy kredytu korzysta 7% małych przedsiębiorstw; zdecydowanie lepiej jest za to w przypadku firm większych – ponad połowa z nich korzysta z jakiegoś zewnętrznego finansowania.

W portfelu dla całego rynku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw dominują kredyty inwestycyjne (59%), choć w tym roku przedsiębiorcy zaciągnęli ich mniej aż o 21%.

Dr Mariusz Cholewa dodał, że małe firmy gorzej spłacają kredyty, zatem ryzyko kredytodawców jest w ich przypadku większe.

Jeśli chodzi o mikroprzedsiębiorców, to tylko 17% z nich korzysta z zewnętrznego finansowania, zaś 73% nie ubiega się o nie. Jeśli działają dłużej na rynku, to najczęściej korzystają z leasingu.

To istotne, bowiem leasing jest dobrym sposobem na dofinansowanie, a wykorzystując go można zbudować dobrą historię kredytową i dzięki temu mieć dostęp do szerszego finansowania.

Kredyty inwestycyjne

Z kredytów inwestycyjnych częściej korzystają osoby działające w usługach, rzadziej przedstawiciele branży budowlanej. Więcej finansowania otrzymają firmy długo już funkcjonujące na rynku.

Warto pamiętać, że kilkanaście procent kredytów zaciąganych przez przedsiębiorców działających krócej niż dwa lata jest niespłacanych. Być może należałoby im pomagać w rozkręceniu biznesu.

Prezes BIK zaznaczył, że spłacalność kredytów zaciąganych obecnie nie jest zła. Jeśli przedsiębiorca finansuje się w banku i równocześnie w firmie leasingowej to zdecydowanie lepiej spłaca kredyty bankowe.

Jednocześnie osoba spłacająca regularnie kredyty prywatne z reguły dobrze spłaca również kredyty firmowe. To pokazuje, że warto mieć szersze spojrzenie na klientów i korzystać z dostępnych o nich informacji.

Czytaj także: Prezes ZBP o dialogu z resortem finansów w sprawie kredytowania gospodarki

Sto pytań do 1226 firm

Raport z wyników badania dotyczącego oceny dostępu do usług bankowych przez mikro, małych i średnich przedsiębiorców omówił Wojciech Terlikowski, kierownik Zespołu Badawczego, CBM Indicator.

Badanie to już od kilkunastu lat jest cyklicznie realizowane na początku roku.

Patronują mu Związek Banków Polskich i Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej.

Badane są firmy z obrotami do 30 mln zł, funkcjonujące na rynku co najmniej rok. Wywiady prowadzi się głównie z ich właścicielami, współwłaścicielami, osobami zarządzającymi, ewentualnie z ich księgowymi. Tegoroczny arkusz zawierał przeszło 100 pytań, badaniem objęto łącznie 1226 firm.

Wyniki badania Wojciech Terlikowski zaprezentował w podziale na dwa segmenty – małych firm z obrotami do 3,6 mln zł i większych z obrotami od 3,6 mln zł do 30 mln zł.

Jeśli chodzi o przewidywania koniunktury i popytu na ich produkty i usługi, to 46% małych firm uważa, że będzie ona w tym roku dobra, podobnie sądzi 57% firm średnich.

Przedstawiciele MMŚP pytani o wpływ technologii i polityki na bieżącą działalność firm podkreślają, że głównym czynnikiem wpływającym na ich funkcjonowanie nadal pozostaje inflacja – 79% małych i 85% średnich firm określiło go jako duży lub bardzo duży.

Podobnie jest w przypadku cen energii elektrycznej i paliwa, w nieco mniejszym nieco stopniu na ich sytuację rzutuje wysokość stóp procentowych oraz cen gazu ziemnego.

Przedsiębiorcy wspominali także o agresji Rosji na Ukrainę i barierach ekonomicznych z nią związanych. Dla połowy badanych firm jest to spory problem.

Jak MMŚP oceniają aktualne warunków wspierania ich przez państwo? Jedynie 19% firm małych i 24% średnich wskazuje, że są one dobre i bardzo dobre. Prawie połowa z każdej z grup uważa, że warunki te są złe lub raczej złe. Wojciech Terlikowski stwierdził, że oceny te w latach 2021 i 2022 były lepsze, ale mogło to wynikać z tarcz ochronnych skierowanych do tego sektora.

Jeśli chodzi o innowacje, to małe i średnie firmy deklarują, że w 2023 r. wprowadziły nowe produkty lub usługi – odpowiednio 26% firm małych i 35% średnich. W czterech minionych latach obserwujemy stały wzrost innowacyjności MMŚP. Chodzi przy tym nie tylko o liczbę, ale też o jakość wprowadzanych innowacji i ich przekładanie się na sukces firmy.

W finansowaniu działalności tych firm nadal dominują środki własne. Jednak w ciągu ostatnich trzech lat ich udział systematycznie spada. Wzrasta natomiast udział kredytu złotowego. 39% firm małych i 51% firm średnich deklarowało w chwili badania, czyli na przełomie pierwszego i drugiego kwartału tego roku, że korzysta z takiego wsparcia.

Z badania na badanie systematycznie zmniejsza się liczba MMŚP deklarujących, że nie zamierzają w danym roku inwestować.

Co myślą przedsiębiorcy o dostępności kredytów?

Jak firmy oceniają dostępność do kredytów? 44% firm małych i 51% firm średnich uważa, że jest ona dobra. Najczęściej wykorzystują one kredyty w rachunku bieżącym bądź salda debetowe. W tym roku deklarowało to 39% firm małych i 46% firm średnich.

W ciągu trzech ostatnich lat spadała ilość przedsiębiorstw, które w ogóle nie korzystają z żadnego rodzaju kredytów.

1/3 firm małych i nieco więcej, bo 39% średnich, korzystało ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej. Głównie z dotacji unijnych, ale też z innych form wsparcia finansowego.

80% firm małych i 81% średnich deklarowało, że dzięki tym środkom mogły się szybciej rozwijać. 26% małych i 36% średnich przedsiębiorstw zadeklarowało chęć skorzystania z takich środków w przyszłości.

Czytaj także: Finansowanie dla MMŚP, jest w czym wybierać