Nauka i Edukacja Ekonomiczna. Strategiczna Szkoła Polskiego Sektora Bankowości Spółdzielczej: Dobre rokowania

Otwierając spotkanie, wiceprezes ZBP Włodzimierz Kiciński przypomniał, że DNA strategii banków spółdzielczych stanowią wartości. Jako konstytutywne wymienił: zaufanie, zarządzanie, bliskość, elastyczność, zaangażowanie społeczne, solidarność. Każda z nich ma odniesienie do relacji wewnątrz organizacji oraz z otoczeniem zewnętrznym, a w szczególności do potrzeb i oczekiwań klienta banku. To one określają misję i sposób realizacji zadań. Podkreślił, że owe wartości w codziennej pracy realizować powinien każdy pracownik banku. Warto w tym względzie czerpać z doświadczeń i rozwiązań w sferze organizacyjnej sprawdzonych u naszych europejskich partnerów.

Wizyta studyjna zorganizowana staraniem ZBP w BVR w Berlinie potwierdziła, że spółdzielczy biznes bankowy – w Niemczech 18,5 mln członków – może być potęgą. Sposób organizacji wynika ze strategii, która nastawia się na długookresowe cele uwzględniające zasadę pomocniczości. Także w odniesieniu do banków zrzeszonych. FIDUCIA pracująca dla Zrzeszenia BVR odpowiada za 1/3 depozytów, ma więc dla gospodarki niemieckiej strategiczne znaczenie. Mimo że pracuje dla 170 innych organizacji finansowych, kierunki rozwoju – przez radę nadzorczą – wytyczają banki spółdzielcze. W naszych realiach podobną rolę wypełnia Sekcja Banków Spółdzielczych przy ZBP. Strategiczna Szkoła i wizyty studyjne to wypełnienie mandatu Rady Konsultacyjnej Sektora Bankowości Spółdzielczej. – Szukajmy wspólnie pomysłów na ożywienie i podniesienie sprawności sektora – zakończył swoje wystąpienie Włodzimierz Kiciński.

Działamy na podstawie i w granicach prawa

Dr Tadeusz Białek, dyrektor Zespołu Prawno-Legislacyjnego, omówił szczegółowo aspekty regulacyjne mające wpływ na funkcjonowanie i działalność banków spółdzielczych. Poruszył najbardziej aktualne kwestie, a w szczególności:

• Wyrok TSUE z dnia 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18: sprawa Lexitor (przedterminowa spłata kredytu konsumenckiego):
  • Zgodnie z zapadłym orzeczeniem prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nań nałożone.
  • Niezależnie od powyższego, w orzeczeniu TSUE nie rozstrzygnął, w jaki sposób koszty kredytu powinny być rozliczone i zwrócone konsumentowi w przypadku przedterminowej spłaty kredytu. Pytaniem prejudycjalnym nie było objęte bowiem zagadnienie, w jaki sposób kredytodawca ma zwrot ten wyliczyć ani jakie algorytmy zastosować.
  • W związku z powyższym, ZBP wraz z bankami przygotował propozycje algorytmów służących wyliczeniu należnego konsumentowi zwrotu w odniesieniu do takich kosztów, jak prowizja za udzielenie kredytu.
  • Przygotowane propozycje uzasadniają sens ekonomiczny umowy kredytu i fakt, że na początku jej spłacania, kiedy kapitał jest wyższy, bank ponosi wyższe koszty związane z jego utrzymaniem. Propozycje polegają na uwzględnieniu w algorytmach:
    • udziału odsetek niezapłaconych do sumy wszystkich odsetek umownych,
    • salda kapitału postawionego do dyspozycji konsumenta wskazanego w harmonogramie spłaty,
    • salda kapitału pozostałego do spłaty w dniu dokonania wcześniejszej spłaty kredytu.

• Problem klauzul modyfikacyjnych – postępowania administracyjne prowadzone przez UOKIK.
• Rozszerzenie stosowania przepisów z zakresu klauzul abuzywnych na osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (zmiany wprowadzone Ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. poz. 1495, dalej: ustawa nowelizująca).
• Wytyczne EBA z 25 lutego 2019 r. w sprawie outsourcingu.
• Zmianę rozporządzenia (WE) nr 924/2009 w odniesieniu do niektórych opłat za płatności transgraniczne w UE i opłat za przeliczenie waluty.
• Kwestie z zakresu ochrony danych osobowych.
• Zagadnienia z obszaru prawa podatkowego.
• Rekomendację Związku Banków Polskich dotyczącą dobrych praktyk procesów restrukturyzacji przedsiębiorstw.

IPS buduje zaufanie

Michał Ołdakowski, prezes zarządu SSO Zrzeszenia SGB, swoje wystąpienie poświęcił normatywnym podstawom zarządzania ryzykiem. Na wstępie przypomniał, że do banków generujących potencjalnie ryzyko systemowe Komitet Stabilności Finansowej zaklasyfikował jedynie banki zrzeszające. Wypełniając dyspozycję art. 74 dyrektywy PE w tym względzie wdrożyły one procedury identyfikacji i zarządzania ryzykiem. W prawie krajowym zapisano to wprost w art. 9 ustawy Prawo bankowe, zaś szczegółowe rozwiązania zawiera rozporządzenie ministra finansów w sprawie zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej.

IPS-y wprost realizują rozporządzenie CRM uzupełnione o przepisy art. 113 ustawy o bankach spółdzielczych i zrzeszających, określające mechanizmy klasyfikacji i kontroli ryzyka. Decyzja administracyjna KNF notyfikuje powołanie SSO w obu zrzeszeniach. Artykuł 22b ustawy, w efekcie negocjacji z KNF, uwzględnia część postulatów środowiska, dopuszczając ulgi we wpłatach na BFG, co wspomaga kapitalizację własnych funduszy pomocowych. Nie ma możliwości udzielania funduszy IPS na cele rozwojowe. W SSO SGB wypracowano mechanizm, który – po uzyskaniu zgody KNF – umożliwi takie transfery.

Kwestie szczegółowe i wymogi odnośnie współczynników kapitałowych i płynności, monitorowania ekspozycji na ryzyko i audytu określają umowy systemów ochrony instytucjonalnej. Dodatkowo banki zrzeszone w ramach SSO korzystają w ocenie ryzyka z narzędzi oferowanych przez BIK SA. Także w odniesieniu do perspektyw rozwojowych biznesu potencjalnych kredytobiorców. SSO ustalają wskaźniki referencyjne dla poszczególnych banków dla unikania nadmiernej koncentracji i bieżącej oceny realizacji zaleceń wydawanych przez nadzorcę.

Uproszczenie ...