Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Kredyty mieszkaniowe w zmiennych warunkach społeczno-ekonomicznych

Na te i inne pytania starają się odpowiedzieć autorzy raportu pt. „Dostępność kredytów mieszkaniowych w zmiennych uwarunkowaniach społeczno-ekonomicznych. Doświadczenia rynku polskiego”, opracowanego na zlecenie Programu Analityczno-Badawczego Fundacji Warszawski Instytut Bankowości, przez zespół, w skład którego weszli: dr hab. Alina Jędrzejczak, dr Anna Miklaszewska, dr Katarzyna Olbińska, dr hab. Dorota Pekasiewicz, dr hab. Magdalena Załęczna i dr Konrad Żelazowski.

Raport charakteryzuje instytucjonalne, społeczne oraz ekonomiczne uwarunkowania rozwoju krajowego rynku kredytowania hipotecznego, weryfikuje dostępności kredytów mieszkaniowych dla polskich gospodarstw domowych w latach 2006–2022 wraz z ich głównymi determinantami oraz analizuje symulacyjną dostępności kredytów przy zmiennym poziomie cen nieruchomości, oprocentowania kredytów mieszkaniowych oraz dochodów gospodarstw domowych. Poniżej prezentujemy wybrane jego elementy.

Kredyty hipoteczne w Unii Europejskiej

Skala rynku hipotecznego w krajach Unii Europejskiej (EU27), wyrażona zadłużeniem z tytułu udzielonych kredytów mieszkaniowych osiągnęła w 2021 r. poziom 6,5 bln euro. W perspektywie 10-letniej (2011–2021) wzrósł on o niemal 30%. Do najbardziej rozwiniętych należą rynek szwajcarski, holenderski oraz rynki krajów skandynawskich. Kraje Europy Środkowo-Wschodniej skracają jednak zauważalnie dystans dzielący je od gospodarek zachodnioeuropejskich.

Ważną rolę wśród instytucjonalnych uwarunkowań dostępności kredytów hipotecznych odgrywają m.in. modele przyjętej polityki mieszkaniowej i wykorzystywane w jej ramach instrumenty, polityka pieniężna, polityka kredytowa banków, polityka makroostrożnościowa, a także sytuacja samych kredytodawców.

Do głównych uwarunkowań ekonomicznych dostępności kredytów mieszkaniowych możemy zaliczyć czynniki związane z makrootoczeniem gospodarczym oraz mikrootoczeniem kredytodawców i kredytobiorców – m.in. dynamikę wzrostu gospodarczego i powiązane z nią zmiany dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych, inflację, sytuację na rynku nieruchomości mieszkaniowych, w tym ceny mieszkań oraz oprocentowanie kredytów mieszkaniowych.

Skala rynku hipotecznego w krajach Unii Europejskiej (EU27), wyrażona zadłużeniem z tytułu udzielonych kredytów mieszkaniowych osiągnęła w 2021 r. poziom 6,5 bln euro. W perspektywie 10-letniej (2011–2021) wzrósł on o niemal 30%. Do najbardziej rozwiniętych należą rynek szwajcarski, holenderski oraz rynki krajów skandynawskich. Kraje Europy ­
Środkowo-Wschodniej skracają jednak zauważalnie dystans dzielący je od gospodarek zachodnioeuropejskich.

Popyt poszczególnych gospodarstw domowych na kredyt hipoteczny jak i możliwości jego uzyskania uzależnione są od ich cech społeczno-demograficznych. Obejmują one m.in. takie charakterystyki, jak wiek i stan cywilny kredytobiorcy, jego wykształcenie czy liczbę osób w gospodarstwie domowym.

Od 2017 r. mieszkalnictwo zaliczane jest do europejskich filarów praw socjalnych (EPSR), a w 2020 r. Komisja Europejska (KE) zobowiązała się do włączenia celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDGs) do europejskiego semestru. Zgodnie z celem nr 11.1, należy zapewnić wszystkim obywatelom dostęp do odpowiednich, bezpiecznych i przystę...