Naruszenia AML jeszcze mocniej wpłyną na ocenę osób zarządzających w bankach

Nowa fala regulacji AML

28 listopada 2018 r. opublikowano Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1673 w sprawie zwalczania prania pieniędzy za pomocą środków prawnokarnych (AML VI), która przewiduje między innymi zaostrzenie odpowiedzialności karnej związanej z naruszeniem przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML).

Obowiązek transpozycji AML VI przez państwa członkowskie mija już 3 grudnia 2020 roku.

Ponadto, już w pierwszej połowie 2020 r. w ramach europejskich organów legislacyjnych podjęto inicjatywę zmian w obowiązujących zasadach dotyczących AML.

EBA, jak i KE postulują w szczególności zaostrzenie środków nadzorczych w kontekście AML oraz ujednolicenie praktyk stosowania przepisów dotyczących AML w całej Europie.

Jednym z pierwszych efektów tych prac jest opublikowany 7 maja 2020 r. przez Komisję Europejską plan działań w zakresie kompleksowego podejścia do kwestii AML w Europie. Do prac w tym zakresie został włączony także Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA).

Zarówno EBA, jak i KE postulują w szczególności zaostrzenie środków nadzorczych w kontekście AML oraz ujednolicenie praktyk stosowania przepisów dotyczących AML w całej Europie. Co ciekawe KE proponuje realizację przedstawionych planów już w pierwszej połowie 2021 roku.

Powyższe inicjatywy wskazują jednoznacznie, że rynek usług finansowych czeka nowa fala regulacji AML przypadająca na nadchodzące lata.

Czytaj także: AML, warto umożliwić pracownikom anonimowe informowanie o nieprawidłowościach w instytucji finansowej

Ocena członków zarządu i rady nadzorczej w bankach

Przedsmak realnych efektów tych działań można już dostrzec w ramach konsultowanego przez EBA dokumentu wytycznych w zakresie oceny odpowiedniości członków organów banków (Guidelines on the assessment of the suitability of members of the management body and key function holder).

Projekt Wytycznych EBA proponuje, żeby w ramach oceny odpowiedniości członków zarządu oraz osób kluczowych organy nadzoru brały pod uwagę działania tych osób w kontekście obszaru AML.

Istotność obszaru AML została także podkreślona w ostatnich publikacjach EBA dotyczących odpowiedzialności kierowniczej i funkcji kontrolnych (np. Draft RTS on criteria to define managerial responsibility and control functions), w szczególności osób ponoszących ryzyko (tzw. risk takers).

EBA proponuje, żeby w ramach oceny odpowiedniości członków zarządu oraz osób kluczowych organy nadzoru brały pod uwagę działania tych osób w kontekście obszaru AML.

W świetle powyższego, skuteczność zarządzania ryzykiem braku zgodności w obszarze AML została uznana za funkcję mającą istotny wpływ na profil ryzyka instytucji finansowej, co może powodować kwalifikację pracowników zajmujących się zarządzaniem ryzyka dotyczącego AML (np. AML Officera) jako osoby ponoszącej ryzyko.

Co więcej, zgodnie z Projektem Wytycznych szczególne wątpliwości w kontekście tej oceny budzić powinny sytuacje, w których bank zarządzany przez ocenianego narusza przepisy AML lub został wykorzystany w celu prania pieniędzy.

Wprawdzie w ramach polskiej praktyki nadzorczej kwestia dotycząca odpowiedniości członków organów banków została wskazana częściowo w ustawie Prawo Bankowe oraz szczegółowo dookreślona w niedawnej publikacji Komisji Nadzoru Finansowego „Metodyka oceny odpowiedniości członków organów podmiotów nadzorowanych”, jednak dokument ten nie odwołuje się wprost do oceny opartej o AML w zakresie proponowanym przez EBA.

Niemniej, w przypadku przyjęcia Projektu Wytycznych należy spodziewać się zmiany Metodyki KNF w tym zakresie

Czytaj także: Skuteczna walka z przestępstwami finansowymi, jaka odpowiedzialność banków, a jaka państwowych systemów nadzorczych

Czas na przygotowanie

W świetle nadchodzących zmian w zakresie przepisów AML, wydaje się, że zgodność działania z przepisami w tym zakresie powinna stać się wkrótce priorytetem na agendzie członków zarządów i rad nadzorczych banków.

Jest to kwestia o tyle istotna, że ewentualne stwierdzenie braku odpowiedniości konkretnej osoby przez KNF, może w praktyce znacznie ograniczać możliwości dalszego pełnienia takiego rodzaju stanowisk przez tę osobę.

Trend legislacyjny w zakresie AML zmierza ewidentnie w kierunku zaostrzenia odpowiedzialności oraz jej przypisania do członków organów zarządzających i nadzorczych banków i innych instytucji.

Ewentualne stwierdzenie braku odpowiedniości konkretnej osoby przez KNF, może w praktyce znacznie ograniczać możliwości dalszego pełnienia takiego rodzaju stanowisk przez tę osobę.

Biorąc pod uwagę, że odpowiednia analiza organizacji z punktu zgodności z wymogami AML oraz analiza i naprawa ewentualnych błędów historycznych w tym kontekście jest często bardzo czasochłonna, wydaje się, że warto rozważyć działania w tym kierunku już teraz.

Analiza stanu zgodności w obszarze AML powinna też wejść na stałe do standardowych działań sprawdzających nowo wybranych członków zarządu i rad nadzorczych instytucji nadzorowanych.

Czytaj także: Europejski Urząd Nadzoru Bankowego o planach Komisji Europejskiej zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu