Koszty wynagrodzeń i koszty pracy w Polsce rosną wyraźnie szybciej niż w całej UE

22.09.2024 17:25 Tomasz Pawlonka | Związek Banków Polskich / ZBP

Fot. stock.adobe.com / Rochu_2008

Udostępnij

W wielu badaniach, m.in. EKF, czy Szybki Monitoring NBP przedsiębiorcy w Polsce wskazują, że jedną z ważniejszych barier ich rozwoju są rosnące koszty pracy wynikające przede wszystkim ze wzrostu wynagrodzeń. Co gorsze, wzrost wynagrodzeń często nie wynika ze wzrostu efektywności pracy - a z decyzji administracyjnych, dotyczących minimalnego wynagrodzenia. Oczywiście o ile wzrost wynagrodzeń może z jednej strony cieszyć – społeczeństwo bogaci się, o tyle z drugiej strony – jeżeli nie podąża za nim wzrost produktywności pracy prowadzi do obniżenia konkurencyjności przedsiębiorstw, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz ZBP.

W drugim kwartale 2024 r. godzinowe koszty pracy wzrosły o 4,7% w strefie euro i o 5,2% w UE w porównaniu z tym samym kwartałem poprzedniego roku.

W tym samym czasie koszty pracy w Polsce wzrosły aż o 12,9%.

1 grafika, Koszty wynagrodzeń i koszty pracy w UE-27 — *Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane Eurostat*.

Dysproporcja pomiędzy wzrostem kosztów pracy (r/r) w Polsce i w krajach UE-27 oraz w krajach strefy euro utrzymywała się na względnie stabilnym poziomie do końca 2016 roku.

W późniejszym czasie skala rozbieżności nasiliła się, zaś w latach 2022-2024 przyjęła już bardzo wysokie wartości (średnio 7 pp. r/r wyższy wzrost kosztów pracy w Polsce niż w UE-27).

2 grafika, Koszty wynagrodzeń i koszty pracy w UE-27 — *Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane Eurostat*.

W drugim kwartale 2024 roku w porównaniu z analogicznym kwartałem roku poprzedniego najwyższe wzrosty kosztów wynagrodzeń odnotowano Chorwacji (+17,6%), Bułgarii (+15,4%), Rumunii (+15,0%), na Węgrzech (+13,2%) i w Polsce (+13,0%).

Dwa kolejne państwa członkowskie UE odnotowały wzrost powyżej 10%, a mianowicie: Łotwa (+11,0%) i Litwa (+10,9%).

3 grafika, Koszty wynagrodzeń i koszty pracy w UE-27 — *Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane Eurostat*.

Czytaj także: Szybki wzrost wynagrodzeń i kosztów pracy problemem całej Unii Europejskiej

Koszty pracy – Polska, strefa euro, UE-27

Co istotne, znaczący wzrost kosztów pracy nie jest zjawiskiem charakterystycznym dla ostatniego roku, czy też ostatnich kilkunastu miesięcy.

Wzrost kosztów pracy na poziomie wyższym niż w UE-27 widoczny jest od dłuższego czasu.

W okresie I kw. 2014 – II kw. 2024 roku skumulowany wzrost kosztów pracy w Polsce wzrósł o 112,6%.

W tym samym czasie wzrost kosztów pracy w UE-27 osiągnął poziom 36,6%, zaś w krajach strefy euro 31,8%.

Wyższy niż w Polsce wzrost kosztów pracy odnotowano jedynie w krajach takich jak Rumunia (+209,7%), Bułgaria (+180,5%), Litwa (+144,8%), Węgry (+128,4%) oraz Łotwa (+124,8%).

4 grafika, Koszty wynagrodzeń i koszty pracy w UE-27 — *Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane Eurostat.*

Głównym czynnikiem wzrostu kosztów pracy jest wzrost wynagrodzeń. Skumulowany wzrost wynagrodzeń w przemyśle, budownictwie i usługach w Polsce w okresie 1 kw. 2014 – II kw. 2024 osiągnął poziom 113% wobec wzrostów w UE-27 równych 37,4% oraz w krajach strefy euro (31,8%).

Co istotne, rozbieżności w zakresie tempa wzrostu wynagrodzeń nasiliły się w szczególności w ostatnich latach. Od 4 kw. 2020 r. średni kwartalny wzrost wynagrodzeń w Polsce był przeciętnie o 1,8 pp. wyższy niż w UE-27.

5 grafika, Koszty wynagrodzeń i koszty pracy w UE-27 — *Źródło: opracowanie własne ZBiA ZBP, dane Eurostat.*

Czytaj także: Sposób wyznaczania płacy minimalnej do zmiany?

Produktywność pracy w Polsce nie przyrosła w stopniu zbliżonym do wzrostu wynagrodzeń

Z perspektywy konkurencyjności polskiej gospodarki istotne jest, aby wespół ze wzrostem wynagrodzeń wzrastała również produktywność pracy. Od końca 2015 r. produktywność pracy w Polsce wzrosła o 18,63%.

W tym samym czasie skumulowany wzrost wynagrodzeń osiągnął poziom 85,76%. Oznacza to, że produktywność pracy nie przyrosła w stopniu zbliżonym do wzrostu wynagrodzeń.

Taka dysproporcja stanowi istotny czynnik proinflacyjny, zaś działania w Polsce powinny być skoncentrowane na wzroście produktywności pracy, do czego konieczne są inwestycje.