Konwent na rzecz Współpracy i Rozwoju Polskiej Bankowości Spółdzielczej o wskaźniku WIRON
– Jest już plan dojścia do sytuacji, w której WIBOR-u nie będzie. Zgodnie z mapą drogową nastąpi to na przestrzeni roku 2025 – mówił Paweł Preuss, partner EY, Lider Grupy Rynków Finansowych, EY Polska, który jest zaangażowany w prace Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych.
W skrócie mapa drogowa wprowadzenia WIRON-u wygląda następująco: rok 2023 – coraz wiecej WIRON-u, coraz mniej WIBORU. Rok 2024 będzie czasem wycofywania WIBOR-u. W roku 2025 nastąpi zaprzestanie używania WIBOR-u.
Kolejne rekomendacje
Jak poinformował Paweł Preuss rekomendacje dla instrumentów pochodnych użyciem WIRON już są opublikowane. W krótkim czasie zostaną opublikowane rekomendacje dla obligacji. Właśnie ogłoszono konsultacje w sprawie rekomendacji dla kredytów hipotecznych, pozostałych kredytów dla osób fizycznych, kredytów dla przedsiębiorstw oraz rachunków depozytowych i cash management’u.
Projekt tej rekomendacji został opublikowany na stronie KNF. Do projektu rekomendacji mogą już być zgłaszanie uwagi lub nawet pytania, także przez banki spółdzielcze, do czego zachęcali uczestnicy debaty
W ostatnich dniach zawarto pierwszą transakcje z użyciem WIRON na rynku instrumentów pochodnych.
WIRON ma ten walor, że jego wartości są oparte na rzeczywistych transakcjach, które już nastąpiły. Tymczasem polski WIBOR, i wskaźniki z tej rodziny wskaźników na innych rynkach, były oparte na deklaracjach uczestników rynku dotyczących gotowości zawarcia transakcji po określonej cenie.
„Nie jesteśmy wyspą, nie robimy reformy wskaźników referencyjnych w oderwaniu od tego co się dzieje w innych krajach europejskich. Na najważniejszych rynkach w Europie te procesy zostały zakończone w 2021 roku. Od 2022 roku funkcjonują tam wskaźniki tzw. „risk free rates”.
WIRON jest gotowy do użycia, jest wdrożony operacyjnie. Codziennie odbywają się jego kwotowania, za co odpowiada jego administrator GPW Benchmark.
Zdaniem Pawła Preussa banki spółdzielcze jeśli podejmą taką decyzję biznesową to już mogą oferować produkty finansowe oparte na WIRON-ie.
WIRON i zarządzanie ryzykiem stopy procentowej
Zdaniem dr. Tadeusza Białka, wiceprezesa Związku Banków Polskich i jednocześnie Przewodniczącego Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych przejście z WIBOR-u na WIRON to jest „absolutnie jeden z największych projektów w sektorze bankowym od czasu transformacji po roku 1989.”
W pracach Narodowej Grupy Roboczej bierze udział kilkuset specjalistów. Korzystają oni z doświadczeń zebranych podczas procesów tranzycji wskaźników referencyjnych przeprowadzonych w innych krajach.
O tym dlaczego został wybrany WIRON i dlaczego jest nazywany wskaźnikiem typu risk free rate mówiła Aleksandra Bluj, wiceprezes zarządu GPW Benchmark, administratora wskaźników referencyjnych WIBOR i WIRON.
Jak tłumaczyła WIRON mierzy oprocentowanie depozytów jednodniowych złożonych przez banki, instytucje finansowe, duże przedsiębiorstwa. Mierzy dzisiejszą wartość złożonych depozytów jednodniowych.
Projekt rekomendacji w zakresie zasad i sposobów stosowania wskaźnika stopy procentowej WIRON dla produktów w złotych bazujących na wskaźniku referencyjnym oferowanych przez podmioty rynku finansowego zakłada szeroki i łatwy dla klientów dostęp do publikacji na stronach administratora ( czyli GPW Benchmark) wysokości wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana.
Jak wskazywała Aleksandra Bluj wyznaczając wskaźnik WIRON 1M, cofamy się miesiąc i bierzemy pod uwagę wszystkie „overnighty” w tym czasie.
Co to oznacza? To oznacza, że jeśli np. RPP obniży stopy procentowe w danym czasie to wskaźnik miesięczny nie będzie tego „wiedział”. Zauważy tę zmianę dopiero po miesiącu.
W swoim wystąpieniu podkreślała, że WIRON jest zupełnie innym wskaźnikiem niż WIBOR, który uwzględniałby także przewidywania rynku na przyszłość, a więc odzwierciedlałby np. oczekiwania w zakresie spadku inflacji i obniżenia stóp NBP.
Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w każdej instytucji finansowej odbywa się w odmienny sposób. Inne jest w banku spółdzielczym, inne w banku zrzeszającym, a jeszcze inne w banku komercyjnym. Jednak w wszędzie wskaźnik referencyjny jest ten sam.
„Wpływ zamiany wskaźników referencyjnych na profesjonalnego uczestnika rynku finansowego jest więc bardzo duży.” – ostrzegała wiceprezes GPW Benchmark.
„Z perspektywy administratora wskaźników referencyjnych przez najbliższe dwa lata możemy bezpiecznie zastąpić WIBOR WIRONEM. Cale reszta zależy od rynku.” – podsumowała Aleksandra Bluj.
Banki spółdzielcze o WIRON
Ewa Kamińska, wiceprezes zarządu spółdzielczego systemu ochrony SGB powiedziała, że w jej IPS już trwają prace nad zarządzaniem ryzykiem stopy procentowej w kontekście nowego wskaźnika. Także są prowadzone działania dotyczące relacji z klientem, któremu trzeba będzie w przystępny sposób wyjaśnić co oznacza dla niego podpisanie umowy zawierającej WIRON.
WIRON jest w tej chwili zauważalnie niższy od WIBOR, ale dla klienta będzie ważna świadomość opóźnienia reakcji WIRON-u na sytuację rynkową. Rekomendacja WIRON 1M – jest dobrą rekomendacją – mówiła przedstawicielka IPS grupy SGB.
Wskazała tu na ważną rolę banku zrzeszającego, który będzie tworzył wzorcowe umowy uwzględniające WIRON.
Zastanawiała się jak bank zrzeszający będzie oprocentowywał nadwyżki środków, które banki spółdzielcze odprowadzają do banków zrzeszających.
Niepokoi ją też zamiana WIBOR-u ze starej produkcji kredytowej na wskaźniki WIRON. Zastanawia się jakie będą zaproponowane stawki korygujące (spread) przy przejściu z WIBOR na WIRON.
Postawiła też pytanie jak będzie rozwiązany problem niektórych starszych umów kredytowych, które zawierają klauzule awaryjne, np. jeśli przewidują one w szczególnych sytuacjach stosowanie stopy procentowej NBP. Zastanawiała się, czy nie będzie to źródłem ryzyka prawnego.
W jej przekonaniu wprowadzenie WIRON nie wpłynie na zwiększone zainteresowanie klientów banków spółdzielczych kredytami mieszkaniowym z okresowo stałą stopą procentową.
Tadeusz Białek odnosząc się do wątpliwości dotyczących zamiany wskaźników w starych umowach kredytowych zaznaczył, że dojdzie do tego w większości umów automatycznie w drodze rozporządzenia wydanego na podstawie ustawy i w tym zakresie nie ma żadnych zagrożeń. Natomiast w kwestii klauzul awaryjnych w starych umowach kredytowych to zgodnie z BMR należy jeszcze zweryfikować np. wykonalność tychże klauzul.
Jak ocenił Marian Gola wiceprezes zarządu spółdzielczego systemu ochrony BPS banki spółdzielcze mają problemy prawne z zabezpieczaniem się przed ryzykiem stopy procentowej w kredytach mieszkaniowych, bowiem z mocy prawa nie mogą korzystać z instrumentów pochodnych. Natomiast banki komercyjne nie mają w tym zakresie ograniczeń.
Jednak Bank BPS przygotował instrument zabezpieczający banki spółdzielcze przed ryzykiem stopy procentowej w kredytach mieszkaniowych. To rozwiązanie polega na pewnego rodzaju wymianie depozytów między bankami spółdzielczymi i różnym indeksowaniu stopy procentowej.
W jego opinii nawet jeśli wzrośnie zainteresowanie kredytami z okresowo stałą stopą procentową to nie powinien wzrosnąć poziom ryzyka stopy procentowej w bankach spółdzielczych.
„Nie mamy wyboru czy będziemy udzielać takich kredytów czy nie. My musimy ich udzielać – wynika to z rekomendacji S.” – mówił. Ale jak zaznaczył zakładamy, że stopy procentowe będą malały, więc zawieranie teraz umów na okresowo stalą stopę na 5 lat może rodzić różnego rodzaju ryzyka, w tym ryzyko reputacyjne dla banku.
Jak zapewnił banki grupy BPS są przygotowanie na udzielanie kredytów z okresowo-stałą stopą.
Ewa Kamińska stwierdziła, że SGB też wprowadził instrument zabezpieczający przed ryzykiem stopy procentowej.
Jak zaznaczyła nie jest rozwiązany problem wcześniejszej spłaty kredytu z okresowo stałą stopą przez klienta. W efekcie taki kredyt jest droższy.
Tadeusz Białek potwierdził, że nadal nie jest rozwiązany problem rekompensaty za wcześniejszą spłatę kredytu.
Dlaczego już warto wprowadzać WIRON do nowych produktów?
Aleksandra Bluj podsumowując dyskusję jeszcze raz podkreśliła, że WIRON będzie bardziej niż jego poprzednik zmiennym wskaźnikiem referencyjnym i banki spółdzielcze powinny brać to pod uwagę dokonując zmian w swoich programach informatycznych, procedurach i zasadach ograniczania ryzyka stopy procentowej.
Zachęcała do jak najszybszego wprowadzania produktów z WIRON-em.
„Startujmy z nowymi produktami aby jak szybciej nauczyć się nowego rynku”.
Tadeusz Białek podsumowując zachęcił do zapoznawania się ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi procesu reformy i harmonogramu tranzycji, które dostępne są w specjalnej zakładce poświęconej pracom Narodowej Grupy Roboczej na stronach KNF. Przypomniał także wagę procesów komunikacyjnych i właściwego wyjaśniania oraz informowania na czym polega tranzycja i jakie są jej konsekwencje, co jest szczególnie istotne wobec licznych publikacji, które niestety sa nieprecyzyjne lub wręcz wprowadzają w błąd.
Zachęcił jednocześnie uczestników rynku do przygotowywania ofert produktów opartych na WIRON.
