Forum Akademicko-Gospodarcze ’23: klimat dla biznesu? Biznes dla klimatu
Sesję moderował dr inż. Artur Pollak, prezes Zarządu APA Group, członek Zarządu Śląskiej Izby Pracodawców i PFAG.
Uczestnikami byli:
dr Zenon Pokojski z Wydziału Ekonomicznego UMCS i członek Rady Uczelni SGGW;
Marek Ulman, koordynator instrumentów kapitałowych w KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów UE;
Grzegorz Wiśniewski, prezes Zarządu EC BREC z Instytutu Energetyki Odnawialnej;
Ryszard Wojtkowski, partner zarządzający w RESOURCE PARTNERS;
oraz w imieniu Katarzyny Dzióby, wiceprezydent Zabrza, wystąpił Marcin Bania, zastępca naczelnika w Biurze Inwestorów.
Czytaj także: 5. Forum Akademicko-Gospodarcze: Polska outsiderem innowacyjności, czas to zmienić
Artur Pollak rozpoczynając debatę wyraził pragnienie, żeby konsolidacja i wspólne działanie uchroniło polski biznes – poddany obecnie dużej presji inflacyjnej oraz wielu naciskom z różnych stron. Wspomniał o potrzebie bardziej stabilnej sytuacji rynkowej, żeby można było planować strategicznie, w długiej perspektywie.
Polski biznes potrzebuje wsparcia naukowców, w tym lokalnego we wprowadzaniu innowacji. Chodzi o to, żebyśmy nie zostali tylko centrum wdrożeniowym, hubem dla zewnętrznej gospodarki.
Marek Ulman przybliżył potencjał, jaki znajduje się w programach publicznych wsparcia transformacji energetycznej, a polska gospodarka może je wykorzystać. Wspomniał o programie InvestEU. Jest to program wdrażany z wykorzystaniem partnerów wdrażających, którzy wybierają instytucje finansowe zapewniające finansowanie ostatecznym odbiorcom. Pozwala to dodatkowo zaangażować środki pochodzące od komercyjnych instytucji finansowych.
Program zakłada, że przynajmniej 30% inwestycji w ramach InvestEU powinno zostać przeznaczonych na realizację celów klimatycznych Unii Europejskiej. Projekty wpływające negatywnie na środowisko nie będą mogły być finansowane z tego programu. Dostępne są produkty gwarancyjne w formie gwarancji portfelowych dla instytucji finansowych, które dzięki temu mogą zaoferować lepsze warunki finansowania dla przedsiębiorców realizujących projekty w obszarach objętych programem (np. banki otrzymują zabezpieczenie np. 80% lub 50% swojego portfela kredytowego).
Marek Ulman przedstawił również przykład instrumentu finansowania prywatnego na rzecz efektywności energetycznej PF4EE – realizowanego wspólnie przez Europejski Bank Inwestycyjny i Komisję Europejską. W Polsce do tego programu przystąpił BNP Paribas Bank Polska, który uzyskał wielkość gwarancji na poziomie 71,2 mln zł, co umożliwiło udzielenie 0,9 mld zł nowego finansowania na polskim rynku.
Zwrócił też uwagę na dwa programy funduszy europejskich na infrastrukturę, klimat i środowisko (24 mld euro) i na nowoczesną gospodarkę (prawie 8 mld euro). Zachęcał do śledzenia naborów w ramach tych programów, które będą startowały już w maju 2023 roku. Wspomniał też o instrumentach wdrażanych przez BGK oraz np. o programie NFOŚiGW Mój Elektryk. Także o Polskim Programie Energetyki Jądrowej – w planach jest wybudowanie trzech elektrowni.
Artur Pollak, nawiązując do tego wystąpienia i ciesząc się z perspektyw takiego wsparcia finansowego postulował prostsze rozliczanie projektów.
W kolejnym wystąpieniu Zenon Pokojski zastanawiał się czy przedsiębiorcy są dziś bardziej partnerem, czy też petentem dla administracji publicznej. W administracji samorządy nie mają konkurencji, a ta w biznesie jest duża oraz może skończyć się nawet upadkiem i likwidacją. Jeżeli firma podejmie złe decyzje, to upadnie albo ulegnie likwidacji, co w przypadku błędu pracownika administracji publicznej nie ma miejsca.
Ukształtowały się dwie filozofie zarządzania, jedna z nich jest oparta na rezultatach działania. To biznes i coraz częściej również organizacje pozarządowe.
Druga jest oparta na regulaminach i procedurach. To, jak stwierdził Zenon Pokojski, jest zupełnie inny sposób myślenia.
Jak się okazuje grupy interesu, które mają największy wpływ na polskie ustawodawstwo, to pracownicy sektora publicznego, w tym 48% stanowi administracja. Dzisiaj duże korporacje konkurują ze sobą niesamodzielnie, ale jako części całego ekosystemu biznesu. Zapraszają do współpracy różnych interesariuszy z wszystkich sektorów społeczno-gospodarczych, ale liderem jest biznes, bo on wymusza rezultat działania.
Dziś od biznesu oczekuje się, że będzie podejmował działania na rzecz pracowników, klimatu i zwalczania dyskryminacji. Jak stwierdził, kapitał społeczny w Polsce jest na bardzo niskim poziomie. Jak nigdy dotąd potrzebne jest też zaufanie wszystkich współpracujących struktur. Potrzebny jest nam powszechny samorząd gospodarczy, nieobowiązkowy jak jest w innych krajach, ale powszechny, tak aby administracja na każdym szczeblu miała partnera do dyskusji.
Czytaj także: 5. Forum Akademicko-Gospodarcze: nauka i biznes na rzecz bezpieczeństwa>>>
Grzegorz Wiśniewski mówił o przemianach w naszej energetyce i o tym, że jesteśmy tu bardzo opóźnieni. Energetyka w Polsce rozwija się tylko w jednym obszarze źródeł zeroemisyjnych (energia słoneczna oraz wiatrowa) i będzie natrafiała na duże problemy.
Wspomniał o prostych magazynach ciepła, bo na energetykę trzeba patrzeć całościowo, a one są najtańsze. Zużycie ciepła w Polsce w 2020 roku to 447 TWh, zużycie paliw w transporcie to 228 TWh, a energii elektrycznej 170 TWh, co stanowiło tylko 20% całości finalnie zużytej energii brutto.
Energia z OZE to 139 TWh (16%). Jak stwierdził, energia ze spalania biomasy nie jest najlepszym rozwiązaniem, bo nie potrafimy jej w sposób ekologiczny spożytkować. Podał przykład Danii – kraju, w którym dzięki magazynowaniu energii sprawnie działa system, z ponad połową energii pochodzącej ze źródeł zeroemisyjnych uznawanych za niestabilne. Mówił o najtańszych magazynach energii PIT/PTES, w których energię magazynuje się w izolowanych zbiornikach umieszczonych w ziemi. Może to być gorąca solanka, z której energii można także w razie takiej potrzeby generować energię elektryczną.
Marcin Bania podkreślił, że w Zabrzu w 2016 r. została uruchomiona strefa ekonomiczna, która jest już obecnie zapełniona przez inwestorów. Jest w niej 33 inwestorów, a ponad 20 firm postawiło swoje zakłady produkcyjne, które już działają i zatrudniają pracowników. W strefie pracuje już ponad 2000 osób, natomiast docelowo miasto spodziewa się nawet 4500 miejsc pracy.
Jak stwierdził, po zamknięciu wszystkich zakładów przemysłu ciężkiego w latach 90. bezrobocie wynosiło w najgorszym momencie 25%, natomiast w tej chwili jest na poziomie około 4,2%. Cały czas przygotowuje się kolejne tereny dla inwestorów. Kończone są prace nad nowym studium zagospodarowania przestrzennego miasta, które umożliwi umiejscowienie instalacji fotowoltaicznych, zwłaszcza na dachach dużych hal produkcyjnych.
Jednocześnie miasto już od wielu lat prowadzi program termomodernizacji budynków użyteczności publicznej i dotychczas zmodernizowano już ponad 80 budynków. Rozbudowywana jest sieć ciepłownicza i podłączane są do niej kolejne obiekty. Efekty już widać – to spadająca liczba dni smogowych. Miasto ma także opracowany program adaptacji do zmian klimatu do 2030 roku.
Jak stwierdził Ryszard Wojtkowski, polska gospodarka jest obarczona największą w Unii Europejskiej emisją CO2, związaną z wyprodukowaniem jednej kilowatogodziny. Ma to bezpośredni wpływ na finansowanie i nie wszyscy zdają sobie sprawę ze skali tego problemu. W rezultacie w ciągu ostatniego roku z naszego rynku funduszy kapitałowych wycofały się wszystkie komercyjne instytucje z Ameryki i Europy Zachodniej, a zostały tylko instytucje publiczne.
Wszyscy producenci muszą zdawać sobie sprawę, że będą pytani o ślad węglowy swoich produktów. Sprzedając produkty do sieci w krajach Zachodu, można bilansować ten negatywny wpływ emisji CO2 poprzez certyfikaty zalesienia, ale to nie jest rozwiązanie możliwe w dłuższej perspektywie. Ponieważ skala problemu jest tak duża, że niedługo zabraknie terenów, na których da się to robić.
Nadal możemy być innowacyjni. Podał przykłady firm, które bardzo dobrze radzą sobie, konkurując na rynkach europejskich. Zwrócił uwagę na wchodzenie na rynki z produktami, które pomagają innym firmom realizować cele klimatyczne. W Polsce mamy setki prywatnych firm, które potrafią wprowadzać takie produkty na rynki zachodnie, szybciej i taniej.
W trakcie dyskusji postulowano między innymi wspieranie implementacji polskich technologii, również na naszym rynku. Mówiono o idei budowy fabryk ogniw fotowoltaicznych, które wchodzą w skład modułów i uniezależnienia się pod tym względem od dostaw z Chin.
Wskazano również na potrzebę korzystania przez biznes z wiedzy ośrodków naukowych w innych krajach Europy. Wydaje się, że wytwarzamy bardzo dużą liczbę innowacji, ale rynek jest bardzo płytki i w Polsce nie ma też nabywców na takie nowe technologie. Jak stwierdzono, brak jest średnich firm, bo tylko one w sposób stabilny mogą rozwijać innowacje.
Mówiono też o konieczności rozwijania energetyki jądrowej w naszym kraju. Uzupełniając dyskusję, Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes ZBP zauważył, że w Polsce bardzo nisko skapitalizowane są małe i średnie firmy, znacznie niżej niż w innych krajach. Trzeba ten problem rozwiązać z udziałem ludzi nauki i biznesu.
Prof. dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, rektor Politechniki Białostockiej i prezes Zarządu Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego podsumowała dla redakcji BANK.pl pierwszy dzień Forum.
Jak stwierdziła: – To dwie sesje z udziałem bardzo kompetentnych panelistów. Pierwsza dotyczyła biznesu i klimatu, a druga szeroko rozumianego bezpieczeństwa, ale wątki, które się na nich pojawiały, dotyczyły i uczelni, i biznesu i współpracy oraz wzajemnych oczekiwań. Co ważne, te oczekiwania były bardzo konkretnie formułowane. Widać, że musimy ze sobą współpracować, wzajemnie sobie pomagać i razem możemy bardzo wiele.
Temat, który jak myślę, towarzyszył obu sesjom i pewnie pojawi się w trakcie następnych, drugiego dnia Forum – to energetyka i problemy związane z transformacją energetyczną. Szeroko dyskutowana była energetyka jądrowa, ale też energetyka odnawialna i elektromobilność. To tematy, które zdominowały obecne 5. Forum Akademicko-Gospodarcze – podkreśliła prof. dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk.
Czytaj także: 5. Forum Akademicko-Gospodarcze: Ekonomia umiaru>>>
