Bankowość i Finanse | Wsparcie dla MŚP | Od 2024 r. wzrośnie rola unijnych zabezpieczeń kredytowych

Z czego wynika powyższa pańska prognoza?

– Z oceny sytuacji makro, jak i prognoz samych banków. W zasadniczej mierze na omawiany wzrost wagi zabezpieczeń ma wpływ sytuacja niepewności rynkowej, utrzymujące się negatywne determinanty w postaci inflacji , wysokich cen energii, niepewności podatkowej i politycznej, które także w efekcie wpływają na pogorszenie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorców. Spada w związku z tym również zdolność przedsiębiorców do terminowego wywiązywania się ze zobowiązań finansowych, a równocześnie w politykach kredytowych rośnie znaczenie zabezpieczeń spłaty pożyczonych środków. To widać zresztą doskonale w raportach najważniejszych instytucji nadzorujących i monitorujących rynek finansowy.

Jak pokazuje bank centralny w swoim ostatnim raporcie nt. sytuacji na rynku kredytowym – banki zaostrzają politykę kredytową w większości segmentów kredytów. Głównymi przyczynami tego zaostrzenia są: pogorszenie się perspektyw makroekonomicznych i pogorszenie jakości portfela kredytowego. Zmianom polityki kredytowej towarzyszy spadek popytu na większość rodzajów kredytów, z wyjątkiem kredytów mieszkaniowych i krótkoterminowych kredytów dla dużych przedsiębiorstw. W kolejnym okresie banki zapowiadają m.in. dalszy spadek popytu kredytowego ze strony sektora MŚP. NBP zwraca jednocześnie uwagę na zaostrzenie wymagań co do zabezpieczenia spłaty kredytu. Banki zmniejszają także maksymalną udzielaną kwotę kredytu i skracają okresy kredytowania. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się więc przedsiębiorcy poszukujący finansowania długoterminowego.

Czy rynek zabezpieczeń kredytowych jest przygotowany na to rosnące zapotrzebowanie ? Od czego zależy wybór danego zabezpieczenia?

– Odpowiedź na to pytanie jest złożona. Uważam że polski rynek (jeśli można użyć takiego określenia) zabezpieczeń kredytowych jest dosyć dobrze rozwinięty, chociaż odnotowywane są sygnały o potrzebie jego dalszego pogłębiania, zdynamizowania jego płynności i modernizacji, w tym przede wszystkim zdigitalizowania. Przykładowo: księgi wieczyste czy weksel w dotychczasowej formule, w ocenie instytucji finansowych, wymagają głębokiej reformy.

Stosowane na rynku zabezpieczenia możemy generalnie podzielić na osobiste i rzeczowe. Te pierwsze (np. poręczenie czy gwarancja) oparte są na całym osobistym majątku dłużnika, te drugie na wybranych jego aktywach (to np. hipoteka, zastaw, blokada środków). Banki z reguły preferują zabezpieczenia rzeczowe, chociaż od pandemii dynamicznie wzrasta rola zabezpieczeń osobistych, przede wszystkim gwarancji kredytowych. Obecnie rocznie banki udzielają przedsiębiorcom prawie 80 mld zł kredytu zabezpieczonego właśnie poręczeniami i gwarancjami kredytowymi. Na rynku gwarancyjnym dominują gwarancje krajowe Banku Gospodarstwa Krajowego, zaś drugimi najczęściej stosowanymi są unijne gwarancje kredytowe, udzielane głównie przez Grupę Europejskiego Banku Inwestycyjnego w ramach różnych programów wspierania przedsiębiorczości.

Wybór danego zabezpieczenia zależy przede wszystkim od polityki kredytowej banku, ale i od potencjału klienta (dostępnych dla niego zabezpieczeń). Banki w praktyce z reguły biorą pod uwagę standing samego wnioskodawcy (np. kondycję finansową klienta, jego status prawny, zawód), jak i jego oczekiwania kredytowe (np. okres, rodzaj i wysokość kredytu). Oczywiście każdy klient musi posiadać zdolność kredytową. Bank po ocenie tych danych i ocenie ryzyka związanego z transakcją zarekomenduje optymalną formę zabezpieczenia.

Przy wyborze zabezpieczenia nie bez&...