Banki CEE odporne wobec wzrostu ryzyka geopolitycznego w 2025 roku
- W 2024 r. banki z regionu CEE odnotowały 4,9% spadek netto wpływu oczekiwanych strat kredytowych (ECL) na wynik – mniej niż 8% spadek obserwowany w Europie Zachodniej (WE).
- Wskaźnik pokrycia portfela kredytowego odpisami na oczekiwane straty kredytowe znacząco się obniżył – o 0,37 pkt proc. – z 3,89% na koniec 2023 roku do 3,52% na koniec 2024 roku. Tempo spadku w regionie CEE było wyższe niż w Europie Zachodniej, gdzie analogiczny wskaźnik zmniejszył się jedynie o 0,10 pkt proc.
- Istotnym czynnikiem spadku ogólnego poziomu pokrycia była redukcja wskaźnika pokrycia dla ekspozycji zaklasyfikowanych do Fazy 3. Wskaźnik pokrycia dla Fazy 3 obniżył się o 4,4 pkt proc., z 61,4% na koniec 2023 roku do 57,0% na koniec 2024 roku. Również w tym przypadku spadek okazał się głębszy niż w Europie Zachodniej, gdzie wyniósł jedynie 0,8 pkt proc.
Oczekuje się, że zmiany w polityce handlowej Stanów Zjednoczonych będą miały wpływ na jakość aktywów i poziom inwestycji w przyszłych okresach sprawozdawczych.
Jednak dane za 2024 rok wskazują na historycznie niski poziom ryzyka kredytowego, co wzmacnia odporność banków na potencjalne zagrożenia w 2025 roku.
Czytaj także: Bank Światowy obniża prognozy wzrostu gospodarczego dla większości krajów
Sektor bankowy w Europie Środkowo-Wschodniej w 2024 roku
Na podstawie danych ujawnionych w rocznych sprawozdaniach finansowych 18 banków z regionu CEE, suplement wykazuje, że:
- Tendencje obserwowane w bankach CEE są zgodne z trendami zaobserwowanymi wśród banków WE.
- Średni wskaźnik pokrycia portfela kredytowego odpisami (dla aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu) spadł z 3,89% w 2023 r. do 3,52% w 2024 r. Spadek o 37 punktów bazowych był większy niż 10 p.b. odnotowany w grupie WE.
- Udział kosztów ryzyka w zyskach operacyjnych banków CEE obniżył się z 9,8% do 8,5%, na skutek spadku odpisów z tytułu ECL i wzrostu zysków operacyjnych o średnio 13%. Podobny trend zaobserwowano w grupie WE – tam przy 20% wzroście zysku operacyjnego udział kosztów ryzyka spadł z 16% w 2023 r. do 12% w 2024 roku.
- Banki CEE zwiększyły średnią wartość ekspozycji kredytowych brutto o 6,24%, przy jednoczesnym spadku poziomu odpisów ECL o 3,5%.
- Struktura klasyfikacji ekspozycji kredytowych według ryzyka kredytowego pozostała stabilna: 83,7% ekspozycji znajdowało się w Fazie 1, a 4,4% w Fazie 3 (w 2023 r. było to odpowiednio 84,3% i 4,5%). Udział Fazy 2 wzrósł z 11,2% do 11,9%.
- Wskaźnik pokrycia ekspozycji w Fazie 3 spadł znacząco – z 61,4% do 57% (spadek o 440 p.b.).
- W porównaniu do banków WE, banki z regionu CEE charakteryzują się wyższym udziałem ekspozycji w Fazie 3 (4,4% vs 2,1%) oraz niższym udziałem ekspozycji w Fazie 1 (83,7% vs 89,2%) na koniec 2024 roku.
Czytaj także: Jak wojny celne mogą wpłynąć na funkcjonowanie gospodarki i rynków finansowych? – komentarze
Dobrą odporność banków CEE na potencjalne szoki
Szymon Turkowski, Partner w Dziale Audytu i Doradztwa dla Instytucji Finansowych Forvis Mazars w Polsce, który nadzorował przygotowanie suplementu dla banków CEE, komentuje:
„Portfele kredytowe banków CEE pozostają bardziej ryzykowne niż w przypadku banków Europy Zachodniej, jednak także w ich przypadku odnotowaliśmy spadek ryzyka kredytowego w 2024 roku. Szczególnie istotny był spadek wskaźnika pokrycia dla ekspozycji niepracujących – o 440 punktów bazowych, co przełożyło się na ogólny spadek pokrycia portfela kredytowego o 37 p.b.
Oba te spadki były wyraźnie większe niż w przypadku banków zachodnich (odpowiednio 80 p.b. i 10 p.b.).
Poprawa ta potwierdza dobrą odporność banków CEE na potencjalne szoki, szczególnie w kontekście nasilających się napięć geopolitycznych. Spodziewamy się, że zmiany w amerykańskiej polityce handlowej – jeszcze nieuwzględnione w wynikach za 2024 r. – mogą mieć wpływ na wyniki finansowe w roku 2025.”
