Ministerstwo Finansów pracuje nad regulacjami powiązanymi z reformą wskaźników referencyjnych

Na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów poinformowano we wtorek (16.12.2025), że Ministerstwo Finansów pracuje nad projektem nowelizacji niektórych ustaw w celu rozwoju rynku finansowego oraz zwiększenia stabilności finansowej na tym rynku.

Projekt miałby zostać przyjęty przez rząd w III kwartale 2026 r. ma na celu „deregulację, decentralizację i zwiększenie efektywności”. Projektowana ustawa ma dotyczyć przede wszystkim Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG), Narodowego Banku Polskiego (NBP), banków komercyjnych spółdzielczych oraz kantorów.

W zakresie BFG zmiany mają objąć obszar przymusowej restrukturyzacji oraz gwarantowania depozytów, a w przypadku NBP – zakres nadzoru nad działalnością kantorów.

Czytaj także: XII Kongres Rynku Instrumentów Pochodnych o reformie wskaźników w Polsce

Zamiana wskaźników referencyjnych – WIBOR/POLSTR

Ministerstwo ma też zamiar wprowadzić zmiany związane z reformą wskaźników referencyjnych w Polsce. Dotychczasowy WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) zostanie zamieniony na nowy wskaźnik – POLSTR (Polish Short Term Rate).

WIBOR jest wskaźnikiem opartym co do zasady na realnych transakcjach, choć nie tylko. Jego częścią są też tzw. kwotowania wiążące i modelowe, czyli stawki, po jakich banki biorące udział w wyznaczaniu wskaźnika byłyby gotowe złożyć oraz przyjąć depozyt od innego uczestnika tego procesu lub na rynku bazowym.

Zastępujący go POLSTR ma być oparty wyłącznie na realnych transakcjach na rynku międzybankowym – depozytach overnight (krótkoterminowych depozytach na jedną noc – PAP).

Spread korygujący w umowie kredytu hipotecznego

Zamianie wskaźników towarzyszy tzw. spread korygujący, czyli parametr dodawany do nowego wskaźnika, by wyrównać go do dotychczasowego. Celem jest, by zamiana była neutralna dla wszystkich stron rynku finansowego, zarówno banków, jak i konsumentów.

Resort finansów zauważył, że w obecnych realiach prawnych nie ma wyraźnego wskazania statusu prawnego spreadu korygującego w umowie kredytu hipotecznego. Obecnie minister właściwy ds. instytucji finansowych (minister finansów – PAP) przy wydawaniu rozporządzenia wyznaczającego nowy wskaźnik, określi w nim jednocześnie również korektę spreadu, istotne zmiany dostosowawcze oraz datę rozpoczęcia zamiennika.

Kwestia stosowania tej korekty budzi jednak wątpliwości w przypadku umów o kredyt hipoteczny; prawo obecnie mówi, że – o ile nie uzgodniono stałej stopy oprocentowania – to ustala się je jako wartość wskaźnika referencyjnego i wysokości marży, czyli na podstawie dwóch elementów.

Rozporządzenie ministra wprowadziłoby trzeci element, czyli spread korygujący, co „może doprowadzić do ryzyka kwestionowania ważności zastosowania tej korekty jako sprzecznej z przepisami”

Z tego powodu proponuje się wprowadzenie na poziomie ustawy podstawy prawnej zastępowania w umowach o kredyt hipoteczny wartości wskaźnika referencyjnego, dla którego określono zamiennik, wartością zamiennika i korektą spreadu. Nie wyjaśniono jak miałoby to wyglądać.

Czytaj także: KSF: proces wyznaczania zamiennika WIBOR odpowiada standardom i przepisom BMR

Nowe uprawnienia dla organów przymusowej restrukturyzacji

Ministerstwo chce również uzupełnić lub skorygować wdrożenie niektórych unijnych przepisów dyrektyw oraz wytyczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB).

Te ostatnie przewidują wprowadzenie uprawnienia organów przymusowej restrukturyzacji (w Polsce jest to BFG) do dokonywania kontroli na miejscu i testowania wykonalności planów przymusowej restrukturyzacji w miejscu prowadzenia działalności przez podmiot jej podlegający oraz możliwości weryfikacji przez BFG zgodności działania podmiotu z wytycznymi EUNB pod kątem możliwości przeprowadzenia skutecznej przymusowej restrukturyzacji.

Ponadto, zasady udzielania wsparcia przez BFG i zasady kontroli wykonania tego wsparcia mają zostać doprecyzowane. BFG ma też zyskać mechanizm dochodzenia odpowiedniego ukształtowania struktury kapitału w podmiocie podlegającym przymusowej restrukturyzacji, co ma umożliwić sprawną rekapitalizację.

Resort chce też doprecyzować i uzupełnić niektóre przepisy ustawy o BFG oraz innych ustaw „na tle dotychczasowych doświadczeń i praktyki” związanej z przymusową restrukturyzacją. Ma to umożliwić efektywniejszą realizacje ustawowych zadań BFG.

Regulacje dot. walutomatów

Inny pakiet zmian dotyczy jednoznacznego uregulowania wykonywania działalności kantorowej za pomocą automatycznych urządzeń do wymiany walut (tzw. walutomatów).

Jednocześnie ma zostać umożliwione wykonywanie działalności kantorowej za pośrednictwem agentów.