Etyczne finanse? Polacy nie są co do tego zgodni – raport „Kultura finansowa Polaków” 2025
- 33 proc. badanych uważa, że Polacy nie postępują etycznie w biznesie;
- Tylko 6 proc. respondentów w sposób zdecydowany mówi o uczciwości Polaków;
- 21 proc. firm uważa, że polscy przedsiębiorcy nie postępują uczciwie;
- 86 proc. badanych dostrzega wagę etycznych postaw w biznesie.
Co trzeci respondent biorący udział w badaniu BIG InfoMonitor i BIK twierdzi, że Polacy w sferze finansowej nie postępują etycznie (33 proc.), w tym 7 proc. udzieliło odpowiedzi zdecydowanie negatywnej.
Niemal co czwarty respondent nie potrafi ocenić jednoznacznie tej kwestii (23 proc.). Przekonanie o etycznym postępowaniu Polaków wyraziło więcej mężczyzn.
– Społeczeństwo jest podzielone w ocenie etyczności działań finansowych. Brakuje też jednoznacznego konsensusu społecznego co do poziomu uczciwości finansowej w Polsce. Opinie są rozbieżne, a zdecydowane stanowiska, zarówno te pozytywne jak i negatywne, są relatywnie nieliczne.
Występują także różnice w postrzeganiu uczciwości między płciami. Mężczyźni (49 proc.) częściej niż kobiety (40 proc.) mają pozytywną ocenę etyczności działań finansowych. Może to wynikać z różnic w doświadczeniach, poziomie zaufania do instytucji finansowych lub sposobie interpretacji norm społecznych – wskazuje Paweł Szarkowski, prezes BIG InfoMonitor.
Tylko 6 proc. respondentów wyraża zdecydowane przekonanie o uczciwości Polaków, a 7 proc. o ich nieuczciwości. Większość odpowiedzi jest umiarkowana lub niezdecydowana. Polacy mogą mieć ograniczoną wiedzę o praktykach finansowych innych osób, co utrudnia jednoznaczną ocenę.
– Może to też wskazywać na niski poziom zaufania społecznego lub brak przejrzystości w sferze finansowej. Za to już co drugi uważa samego siebie za uczciwego i wskazuje jak ważna jest w jego życiu ta wartość. Łatwiej jest nam ocenić czyjeś zachowanie, swoje zazwyczaj postrzegamy lepiej – dodaje Paweł Szarkowski.
Kultura finansowa – przedsiębiorcy na marginesie krytyki
Co piąty przedstawiciel sektora MŚP uważa, że polscy przedsiębiorcy nie postępują uczciwie w wymiarze finansowym (21 proc.), w tym 6 proc. udzieliło odpowiedzi zdecydowanie negatywnej. Przekonanie o etycznym postępowaniu przedsiębiorców wyraziło 68 proc. respondentów, w tym 12 proc. w sposób zdecydowany.
47 proc. przebadanych firm zadeklarowało, że etyka finansowa jest bardzo ważna w ich otoczeniu biznesowym, a kolejne 39 proc. uznało, że jest raczej ważna. Z kolei 7 proc. badanych uznało ten aspekt za zupełnie nieistotny.
Widać tu przewagę pozytywnych ocen, ale z istotnym marginesem krytyki. Choć większość przedsiębiorców dostrzega etyczne postawy w biznesie, co piąty ma zastrzeżenia, co może świadczyć o realnych problemach w relacjach finansowych między firmami.
Niska stanowczość opinii może sugerować, że doświadczenia przedsiębiorców są niejednolite.
Czytaj także: Kultura finansowa Polaków – deklaracje i fakty w raporcie BIG InfoMonitor i BIK
– Firmy mogą mieć do czynienia zarówno z partnerami godnymi zaufania, jak i z nieuczciwymi partnerami w relacjach biznesowych, co wpływa na ostrożność w formułowaniu jednoznacznych opinii. 21 proc. negatywnych ocen to sygnał, że zaufanie między kontrahentami może być osłabione, szczególnie w kontekścieterminowych płatności, warunków współpracy czy przejrzystości działań.
Niska kultura płatnicza, zatory finansowe czy niejasne praktyki mogą prowadzić do pogorszenia relacji biznesowych, co w dłuższej perspektywie wpływa na stabilność biznesu – przypomina Paweł Szarkowski.
Łącznie 86 proc. badanych dostrzega wagę etycznych postaw w finansach
Przedsiębiorcy i pracownicy sektora MŚP rozumieją, że uczciwość i przejrzystość są fundamentem trwałych relacji biznesowych. Tak wysoki poziom uznania dla etyki finansowej może świadczyć o tym, że firmy postrzegają uczciwość jako element przewagi rynkowej i atut w walce konkurencyjnej – szczególnie w kontekście współpracy B2B, pozyskiwania klientów i inwestorów.
Przedsiębiorstwa, które inwestują w etyczne praktyki, mogą zyskać reputację, lojalność i stabilność finansową.
Niewielka, ale istotna grupa ignoruje znaczenie etyki i zasad moralnych. 7 proc. respondentów uznało etykę finansową za nieważną. Choć to niewielki odsetek, może on reprezentować firmy lub osoby, które nie stosują się do zasad etycznych, co może prowadzić do zatorów płatniczych, nieuczciwych praktyk i pogorszenia klimatu biznesowego, a co za tym idzie wzrostu ryzyka prowadzenia biznesu.
Co istotne spory odsetek osób uznających etykę za „raczej ważną” (39 proc.) może wskazywać na brak pełnego zrozumienia jej roli lub trudności w praktycznym wdrażaniu zasad etycznych. Dlatego istnieje przestrzeń do wzmocnienia edukacji finansowej i etycznej, np. poprzez szkolenia, kodeksy dobrych praktyk czy certyfikaty etyczne dla firm.
Zachęcamy do zapoznania się z całością raportu, który stanowi kompleksową diagnozę kultury finansowej w polskim społeczeństwie – https://media.big.pl/publikacje
***
Źródła:
Badanie nt. kultury finansowej konsumentów zrealizowane dla BIG InfoMonitor przez Quality Watch metodą CAWI na próbie 1090 osób, czerwiec 2025 rok.
Badanie nt. kultury finansowej przedsiębiorców zrealizowane dla BIG InfoMonitor przez Quality Watch metodą CAWI na próbie 552 firm, czerwiec 2025 rok.
