Raport Allianz Trade o niewypłacalnościach przedsiębiorstw w Polsce i na świecie w 2024 roku
Zagrożone jest ponad 1,6 miliona miejsc pracy w Europie i Ameryce Północnej w 2025 roku. Złagodzenie polityki pieniężnej (-2 pkt proc. do września 2025 r.) powinno przyczyniać się do zmniejszenia trendu niewypłacalności, zwłaszcza we Francji i Stanach Zjednoczonych (o -4 pkt proc.) poprzez zwiększenie rentowności przedsiębiorstw (odpowiednio +4 pkt proc. i +2,8 pkt proc.).
Polska: 2024 rok to piąty z rzędu rok wzrostu liczby niewypłacalności (+381% w 2024 r. w porównaniu z 2019 r., najwięcej na świecie). Od przyszłego roku prawdopodobny spadek (-11% r/r), ale wyzwania dla zarządzających polskimi firmami pozostaną – wieloaspektowe, zmienne otoczenie i konieczność odnalezienia w nim nowego modelu biznesowego i jego rentowności.
W swoim najnowszym Globalnym Raporcie o Niewypłacalności, Allianz Trade przedstawia bardziej surową prognozę dla globalnego krajobrazu biznesowego, z prognozowanym wzrostem niewypłacalności o +11% w 2024 r. – gwałtowniejszym, niż wcześniej można było przewidywać.
Raport podkreśla kluczowe trendy i zagrożenia dla przedsiębiorstw na całym świecie, w sytuacji gdy globalna gospodarka zmaga się ze słabym popytem, trwającymi napięciami geopolitycznymi i nierównomiernymi warunkami finansowania.
Niewypłacalności na świecie – regiony, zmiana w latach (100=okres 2016-2019):
Czytaj także: MFW aktualizuje globalne prognozy gospodarcze
Dlaczego niewypłacalności polskich firm rosną piąty rok z rzędu?
Firmy w Polsce są niewypłacalne bo mogą, ale też… są do tego zmuszone
– Wzrost niewypłacalności w Polsce nie jest równomierny: rośnie w największym stopniu w transporcie i budownictwie, spada w usługach – a mimo to nie branżowa koniunktura (lub jej brak) są najważniejszym czynnikiem tłumaczącym ich naturę – ocenia Sławomir Bąk, członek zarządu Allianz Trade w Polsce odpowiedzialny za ocenę ryzyka i, szkody i windykację.
– Najistotniejsze w skali całej polskiej gospodarki są niskie marże jako efekt współwystępowania czynników takich jak: wysokie koszty (pracy, energii), spowolnienie popytu, wysokie koszty finansowe, brak perspektyw na szybkie zmiany tych czynników na plus.
To powszechna diagnoza, słuszna, ale… wyzwania stojące przed firmami w następstwie pandemii czy wojny, takie jak chociażby spowolnienie na największym rynku eksportowym polskich firm – w Niemczech czy spadek popytu na dobra trwałe są znane już od jakiegoś czasu. Chociaż 2 czy 3 lata to nie jest oczywiście długi okres czasu gdy myśli się o przeorientowaniu modelu działalności firmy, to zarządzający wielu firm nawet o tym nie pomyśleli. Lub pomyśleli, gdy było już za późno.
Tak więc niewypłacalności polskich firm – to, iż ich liczba rośnie piąty rok z rzędu są wypadkową cyklicznych czynników zewnętrznych (wojna – ceny energii), czy też efektem zmian strukturalnych (kurczący się rynek pracy, konkurencja przemysłowa dla UE ze strony Chin), ale poza tym są też realnym stress testem jakości zarządzania i wizji menedżerów polskich firm. I to wyzwanie szybko nie zniknie – nie oczekujemy zmniejszenia się wieloaspektowej zmienności otoczenia biznesowego, w jakim działają obecnie firmy – podkreśla ekspert.
Sławomir Bąk dodaje również:
– Kończąc warto wspomnieć również o zmianie prawa – ułatwienie restrukturyzacji w Polsce było dobrym ruchem, o czym świadczy wciąż stosunkowo umiarkowana liczba niewypłacalności firm dużych w porównaniu do większości innych rynków.
Problemy są identyfikowane na wczesnych etapach i szczeblach działalności, nie kumulują się na większych podmiotach, tak powszechnie jak w wielu innych krajach, w których postąpiono odwrotnie, chroniąc firmy i chowając procedury niewypłacalnościowe w zamrażarce.
Prawo restrukturyzacyjne jest jednak przede wszystkim narzędziem, z którego część firm korzysta bo może, a część – bo musi. Niski (nawet bardzo), bo kilkuprocentowy wskaźnik skutecznie zamkniętych restrukturyzacji wskazuje, co jest główną ich przyczyną – że jest to bardziej kwestia nie wyboru (możliwości), ale konieczności – podsumowuje.
Czytaj także: Dlaczego GUS skorygował w dół dynamikę PKB w 2023 roku?
Allianz Trade: szybsze niż oczekiwano globalne przyspieszenie tempa niewypłacalności
Kiedy w lutym Allianz Trade opublikował swoje pierwsze globalne prognozy dotyczące niewypłacalności, już wtedy spodziewał się silnego wzrostu ich liczby w 2024 r. (+9%), a następnie stabilizacji w 2025 roku.
Jednak ostatnie wydarzenia doprowadziły do jeszcze bardziej ponurej perspektywy, z prognozowanym wzrostem niewypłacalności o +11% w tym roku (+2 punkty procentowe w porównaniu z poprzednią prognozą), a następnie szczytem ich liczby w 2025 r. na poziomie +2% r/r (+2 punkty procentowe w porównaniu z poprzednią prognozą).
Niewypłacalność przedsiębiorstw ustabilizuje się zatem dopiero w 2026 roku, a nawet wtedy utrzyma się na wysokim poziomie.
Czytaj także: Prezes JPMorgan Chase o Ameryce i świecie w tym roku
Allianz Trade przewiduje, że w Stanach Zjednoczonych liczba niewypłacalności wzrośnie o +12% w 2025 roku, a następnie spadnie o -4% w 2026 roku. W Niemczech wzrosną one o +4%, a następnie spadną o -4% w 2026 roku. We Francji i Wielkiej Brytanii liczba niewypłacalności nieznacznie spadnie z bardzo wysokich poziomów (-6% w 2025 r. dla obu krajów w porównaniu z odpowiednio -3% i -4% w 2026 r.), podczas gdy we Włoszech będzie nadal rosnąć (odpowiednio +4% i +3%). W Chinach niewypłacalność przedsiębiorstw zaczyna rosnąć ze stosunkowo niskich poziomów, odpowiednio o +5% i +6% w 2025 i 2026 roku.
Ponad połowa globalnego PKB zagrożona dwucyfrowymi wzrostami niewypłacalności
Od początku roku liczba niewypłacalności przedsiębiorstw wzrosła już o +9%, a wzrost ten był szeroko rozpowszechniony – różnorodny geograficznie i sektorowo. W ujęciu globalnym wskaźnik niewypłacalności Allianz Trade w 2024 roku prawdopodobnie osiągnie +13% powyżej średniej z lat 2016-2019, ale -11% poniżej poziomu z czasów globalnego kryzysu finansowego . [1]
– Ten globalny rollercoaster niewypłacalności przedsiębiorstw jest częściowo spowodowany wciąż stłumionym globalnym popytem, utrzymującą się niepewnością geopolityczną i nierównymi warunkami finansowania. Można to również wytłumaczyć zaległościami w zakresie niewypłacalności, ponieważ firmy nie są już chronione środkami wsparcia wprowadzonymi podczas pandemii i kryzysu energetycznego.
Dlatego też kraje odpowiadające za ponad połowę globalnego PKB zostaną dotknięte dwucyfrowym wzrostem liczby niewypłacalności w 2024 roku, a w 2/3 z nich ich liczba może przekroczyć w tym roku poziom sprzed pandemii.
Budownictwo, handel detaliczny i usługi ucierpiały najbardziej, zarówno pod względem częstotliwości występowania[2] , jak i skali, dotkliwości problemu[3] – dodaje Aylin Somersan Coqui, dyrektor generalna Allianz Trade.
Warto zauważyć, że przypadki niewypłacalności dużych firm również osiągnęły nowy, rekordowo wysoki poziom, a Europa Zachodnia jest liderem tego trendu. Stwarza to również poważne zagrożenie dla poziomu zatrudnienia, szczególnie w Europie i Ameryce Północnej.
Do 2025 r. w regionach tych może zostać zlikwidowanych ponad 1,6 mln miejsc pracy[4], co odpowiada 8% całkowitej liczby bezrobotnych i jest najwyższym poziomem traconych miejsc pracy od dekady.
Główne zagrożone sektory to wspomniane: budownictwo, handel detaliczny i usługi.
Miejsca pracy zagrożone likwidacją w związku z niewypłacalnościami w 2025r. – w tys.:
Czy niższe stopy procentowe mogą zmienić zasady gry dla przedsiębiorstw?
Podczas gdy stopniowe łagodzenie polityki pieniężnej może przynieść pewną ulgę, nie będzie to game changer dla zmagających się z trudnościami firm (tym bardziej tam, gdzie nie ma to jeszcze miejsca – jak w Polsce).
Niższe stopy procentowe zmniejszają koszty pożyczek, poprawiają przepływy pieniężne i zwiększają rentowność, ale nie mogą same w sobie w pełni zapewnić firmom margines niezbędny do sprostania wyzwaniom finansowym stojącym przed nimi.
– Korporacje już teraz delewarują się i dostosowują do wysokich stóp procentowych. Nasza analiza sugeruje, że w krajach, w których związek między stopami procentowymi a niewypłacalnością jest najsilniejszy, spadek kluczowych stóp procentowych o -1 punkt procentowy do jesieni 2025 r. powinien doprowadzić do zmniejszenia trendu niewypłacalności o -2 punkty procentowe, dzięki wyższym marżom (do +1 punktu procentowego w Niemczech, +2,3 punktu procentowego we Francji, +1,5 punktu procentowego w Wielkiej Brytanii i +1,4 punktu procentowego w USA).
To jednak tylko nieznacznie zrównoważyłoby ogólny wzrost na przykład w USA i wzmocniło spadek we Francji – kończy Maxime Lemerle, główny analityk ds. badań nad niewypłacalnością w Allianz Trade.
Aby uzyskać więcej informacji i dogłębnych analiz, warto zapoznać się z pełnym raportem Allianz Trade na temat niewypłacalności w języku angielskim.
Niewypłacalności przedsiębiorstw w 2024 – zmiana r/r:
***
[1] 2008-2010
[2] Liczba firm dotkniętych niewypłacalnością
[3] Wielkość firm dotkniętych niewypłacalnością
[4] Szacunek na podstawie odsetka niewypłacalnych firm w Europie i Stanach Zjednoczonych, które natychmiast przechodzą w fazę likwidacji (średnio 65%) oraz odsetka osób zwalnianych w fazie restrukturyzacji (około 35%)
